Συναγερμός ΟΗΕ: Η ανάπτυξη «κολλάει» μετά την πανδημία του Covid - SOS για ένα αβέβαιο μέλλον
Παράλληλα, το χάσμα μεταξύ των πλούσιων και των φτωχών χωρών βαθαίνει, όπως επισημαίνει η ετήσια έκθεση του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη (UNDP).
Παρά την αρχική ανάκαμψη μετά την πανδημία Covid 19, η παγκόσμια ανθρώπινη ανάπτυξη βιώνει μια απροσδόκητη και ανησυχητική επιβράδυνση το 2024, σύμφωνα με νέα έκθεση του ΟΗΕ. Η αρνητική αυτή τάση καταγράφεται μάλιστα πριν από τις επικείμενες δραστικές περικοπές στη διεθνή βοήθεια, γεγονός που προκαλεί ακόμα μεγαλύτερη ανησυχία.
Παρελθόν η ανοδική πορεία - Διευρυνόμενο χάσμα και χαμένη δυναμική
Πριν από την ανατροπή που επέφερε η πανδημία, οδηγώντας σε μια πρωτοφανή πτώση του Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης (ΔΑΑ) το 2020 και το 2021 – ενός δείκτη που συνεκτιμά το βιοτικό επίπεδο, την υγεία και την εκπαίδευση – ο κόσμος βρισκόταν σε μια σταθερά ανοδική πορεία προς την επίτευξη υψηλού επιπέδου ανθρώπινης ανάπτυξης έως το 2030.
Ωστόσο, η ανάκαμψη που επέτρεψε στην παγκόσμια οικονομία να επιστρέψει στα προ-πανδημίας επίπεδα το 2023, φαίνεται να χάνει την ορμή της. Παράλληλα, το χάσμα μεταξύ των πλούσιων και των φτωχών χωρών βαθαίνει, όπως επισημαίνει η ετήσια έκθεση του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη (UNDP).
Σοβαρές προειδοποιήσεις για το μέλλον - Επιπτώσεις των περικοπών στη διεθνή βοήθεια
Ο επικεφαλής του UNDP, Άχιμ Στάινερ, προειδοποιεί ότι εάν η αργή πρόοδος που καταγράφηκε το 2024 εδραιωθεί ως η νέα κανονικότητα, η επίτευξη του επιθυμητού υψηλού επιπέδου ανάπτυξης θα μπορούσε να καθυστερήσει για δεκαετίες, καθιστώντας τον κόσμο λιγότερο ασφαλή, πιο διχασμένο και πιο ευάλωτο σε οικονομικά και περιβαλλοντικά σοκ.
Η κατάσταση επιδεινώνεται από το γεγονός ότι αυτή η επιβράδυνση ξεκίνησε πριν ακόμη τεθούν σε ισχύ οι πρόσφατες σημαντικές περικοπές στη διεθνή βοήθεια που ανακοίνωσαν αρκετές ανεπτυγμένες χώρες, με τις Ηνωμένες Πολιτείες να πρωτοστατούν. Ο Στάινερ τόνισε ότι η διακοπή της χρηματοδότησης της ανάπτυξης από τις πλούσιες χώρες θα έχει αρνητικές επιπτώσεις σε οικονομίες και κοινωνίες, οδηγώντας δυνητικά σε μείωση του προσδόκιμου ζωής, συρρίκνωση των εισοδημάτων και αύξηση των συγκρούσεων.
Πιθανά αίτια της επιβράδυνσης
Παρόλο που οι ειδικοί του UNDP δεν έχουν ακόμη καταλήξει στα ακριβή αίτια της επιβράδυνσης του 2024, έχουν εντοπίσει ως πιθανό παράγοντα την επιβράδυνση της αύξησης του προσδόκιμου ζωής, η οποία ενδέχεται να συνδέεται με τις μακροχρόνιες επιπτώσεις της Covid-19 ή με την αύξηση των ένοπλων συγκρούσεων παγκοσμίως.
Η ελπίδα στην Τεχνητή Νοημοσύνη: ευκαιρίες και κίνδυνοι
Μέσα σε αυτό το δυσοίωνο πλαίσιο, το UNDP εναποθέτει τις ελπίδες του στην τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) ως πιθανό καταλύτη για την "αναβίωση της ανάπτυξης". Η έκθεση εξετάζει τις ευκαιρίες και τους κινδύνους που συνδέονται με την ΤΝ, βασιζόμενη σε έρευνα που δείχνει την αυξανόμενη υιοθέτησή της και τις προσδοκίες για μελλοντική χρήση στην εκπαίδευση, την υγεία και την εργασία.
Ο Στάινερ υπογραμμίζει τη μετασχηματιστική δύναμη της ΤΝ, τονίζοντας ότι η ευκαιρία που προσφέρει για την ανθρώπινη ανάπτυξη είναι πλέον ζήτημα επιλογής. Ωστόσο, η έκθεση επισημαίνει και τους κινδύνους, όπως οι ανισότητες στην πρόσβαση και οι πολιτισμικές προκαταλήψεις που ενυπάρχουν στα δεδομένα και την ανάπτυξη των εργαλείων ΤΝ.
Προς ένα μέλλον με επιλογές
Παρά τις προκλήσεις, το UNDP καταλήγει στην αισιόδοξη νότα ότι το μέλλον είναι στα χέρια της ανθρωπότητας και ότι η τεχνολογία πρέπει να χρησιμοποιηθεί προς όφελος των ανθρώπων. Ενώ υπάρχουν ανησυχίες για την αντικατάσταση θέσεων εργασίας, υπάρχει επίσης η ελπίδα για τη δημιουργία νέων, άγνωστων μέχρι σήμερα επαγγελμάτων. Τέλος η έκθεση υπογραμμίζει την ανάγκη για προσεκτική διαχείριση των κινδύνων της ΤΝ, προκειμένου να αξιοποιηθούν πλήρως οι ευκαιρίες που προσφέρει για την προώθηση της ανθρώπινης ανάπτυξης.
