ΒΟΑΚ: Ο δρόμος καρμανιόλα αλλάζει – Γιατί όμως γίνονται όλα τόσο αργά;

Ο Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης, έχει μία ιστορία γεμάτη απώλειες και εξαγγελίες. Αυτή τη φορά θα είναι η ασφάλεια προτεραιότητα;

Γιώργος Σκευοφύλαξ

Ο Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης, ο γνωστός σε όλους ΒΟΑΚ, δεν είναι απλώς ένας δρόμος. Είναι το σύμβολο μιας διαχρονικής αμέλειας, ενός έργου που υποσχέθηκαν όλοι, αλλά καθυστέρησε τραγικά. Είναι ο δρόμος που διέσχισε και διασχίζει κάθε γενιά Κρητικών και τουριστών με συνοδηγό το φόβο. Ο δρόμος που, αντί να ενώνει την Κρήτη, έκοβε και κόβει βίαια ζωές. Από άκρη σε άκρη του νησιού, κάθε χωριό έχει να θυμηθεί τουλάχιστον ένα τροχαίο και δυστυχώς χαμένα πρόσωπα.

Η κυβέρνηση ανακοινώνει τώρα ένα νέο πακέτο άμεσων παρεμβάσεων για την οδική ασφάλεια σε συγκεκριμένα τμήματα του ΒΟΑΚ. Οι εργασίες ξεκινούν από Κολυμπάρι έως Χανιά και από Λινοπεράματα έως ΧΥΤΑ Ηρακλείου. Μέχρι το τέλος του 2025, θα προστεθούν ακόμη πέντε τμήματα σε αυτή την προσπάθεια. Η στρατηγική αυτή βασίζεται στο επιτυχημένο μοντέλο της Πάτρας – Πύργου, όπου οι θανατηφόρες συγκρούσεις μειώθηκαν κατά 90% σε έναν δρόμο παρόμοιας επικινδυνότητας.

Νέα προσπάθεια με ένα κοινό στόχο

Ο στόχος είναι σαφής: Μείωση των τροχαίων ατυχημάτων, βελτίωση της καθημερινότητας των οδηγών, διατήρηση της λειτουργικότητας του οδικού δικτύου μέχρι την πλήρη κατασκευή του νέου ΒΟΑΚ. Οι παρεμβάσεις είναι στοχευμένες και σύμφωνα με το Υπουργείο Υποδομών, άμεσης υλοποίησης χωρίς ανάγκη για χρονοβόρες αδειοδοτήσεις ή απαλλοτριώσεις.

Οι εργασίες περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων νέα διαγράμμιση με τρεις λωρίδες κυκλοφορίας, διαχωρισμό κατευθύνσεων με πλαστικά κολωνάκια, φωτισμό, νέα στηθαία ασφαλείας, νέους κόμβους, κλαδοκοπές και φυτοκοπές για βελτίωση της ορατότητας, αλλά και προσωρινή προστασία από καταπτώσεις σε επικίνδυνα σημεία. Πρόκειται για μικρές αλλά κρίσιμες παρεμβάσεις που μπορούν να σώσουν ζωές.

Το ζήτημα όμως δεν είναι μόνο τεχνικό. Η Ελλάδα έχει μακρά και τραγική παράδοση καθυστερήσεων στα έργα υποδομών. Ο ΒΟΑΚ αποτελεί ίσως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα. Εδώ και δεκαετίες αποτελεί υπόσχεση, "σχέδιο επί χάρτου", αντικείμενο κομματικής αντιπαράθεσης. Κάθε κυβέρνηση υποσχέθηκε την υλοποίησή του. Και κάθε φορά, οι υποσχέσεις συντρίβονταν στις στροφές του δρόμου.

Παρά τις τωρινές εξαγγελίες, υπάρχουν ακόμα πολλά που δεν έχουν προχωρήσει. Η πλήρης κατασκευή του νέου αυτοκινητόδρομου, από την Κίσσαμο έως τη Σητεία, παραμένει υπό εξέλιξη σε διαφορετικά στάδια. Το τμήμα Χανιά – Ηράκλειο έχει υπογραφεί, το τμήμα Νεάπολη – Χερσόνησος προχωρά με Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα, ενώ η σύνδεση μέχρι τη Σητεία βρίσκεται ακόμα στο στάδιο των μελετών. Παράλληλα, υπάρχουν τοπικά συμφέροντα, περιβαλλοντικές και κοινωνικές αντιστάσεις και, κυρίως, έλλειψη εμπιστοσύνης.

Κάθε καθυστέρηση σημαίνει και νέες απώλειες

Τα στατιστικά δεν αφήνουν περιθώρια εφησυχασμού. Το τμήμα Κίσσαμος – Ηράκλειο, μήκους 145 χιλιομέτρων, είναι το πιο επικίνδυνο στην Κρήτη. Σύμφωνα με τη Μελέτη Οδικής Ασφάλειας του ΟΑΚ, 11 από τις 13 περιοχές αυξημένης επικινδυνότητας βρίσκονται εκεί. Από το 2022 έως το 2024, σημειώθηκαν 26 σοβαρά τροχαία, με 20 νεκρούς και 18 σοβαρά τραυματισμένους. Το πρώτο εξάμηνο του 2024 κατεγράφησαν 8 θανατηφόρα δυστυχήματα, ενώ το 2025 (μέχρι τον Ιούνιο) μόλις ένα, γεγονός που ίσως δείχνει πως κάτι αρχίζει να αλλάζει.

Πρέπει να αλλάξουμε και εμείς

Πέρα από την πολιτική βούληση και τα τεχνικά μέτρα, η επιτυχία του εγχειρήματος θα εξαρτηθεί από τη συμπεριφορά όλων μας. Από την τήρηση του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, την υπευθυνότητα στο τιμόνι, τη στήριξη των τοπικών κοινωνιών και τη συνεχή παρουσία των ελεγκτικών μηχανισμών. Η αστυνομία ήδη δηλώνει έτοιμη να συνδράμει με ενισχυμένη παρουσία σε κάθε φάση του έργου.

Ο ΒΟΑΚ ήταν για δεκαετίες ένα ανοιχτό τραύμα. Σήμερα, φαίνεται να γίνεται το πρώτο βήμα για επούλωση. Όμως τα βήματα πρέπει να είναι σταθερά και γρήγορα. Δεν υπάρχει άλλο περιθώριο για καθυστερήσεις, ούτε για επικοινωνιακή διαχείριση. Η Κρήτη δεν χρειάζεται άλλους νεκρούς στους δρόμους της. Χρειάζεται έναν δρόμο ζωής.