Εμβόλιο Pfizer: Ερωτήσεις και απαντήσεις για όσα κρίσιμα το αφορούν

Πως θα αποθηκευτούν και θα συντηρηθούν τα εμβόλια! Γιατί απλά η ιδιαιτερότητα του εμβολίου της Pfizer είναι ότι είναι αναγκαία η συντήρηση και η αποθήκευσή του σε πολικές θερμοκρασίες -70 βαθμών Κελσίου .

«Το κύριο πρόβλημα είναι ότι αυτό το εμβόλιο, το οποίο βασίζεται σε μια νέα τεχνολογία που χρησιμοποιεί συνθετικό mRNΑ (μεταφέρει τη γενετική πληροφορία από το DΝΑ στα ριβοσώματα για την πρωτεϊνοσύνθεση των κυττάρων) για την ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος κατά του ιού, μπορεί να διατηρηθεί μόνο στους μείον 70 βαθμούς Κελσίου. «Αυτό θα είναι μια από τις πιο δύσκολες πτυχές της διανομής αυτού του εμβολίου», λέει ο δρ. Αμες Αντάλια, επικεφαλής επιδημιολόγος και ειδικός σε θέματα ασφάλειας της υγείας, στο περίφημο νοσηλευτικό κέντρο Johns Hopkins. «Θα είναι μια πρόκληση σε όλα τα περιβάλλοντα, επειδή τα νοσοκομεία, ακόμη και σε μεγάλες πόλεις, δεν διαθέτουν εγκαταστάσεις αποθήκευσης για ένα εμβόλιο σε αυτήν την εξαιρετικά χαμηλή θερμοκρασία», εξηγεί.

[caption id="attachment_1721102" align="alignnone" width="600"] Ο Άλμπερτ Μπουρλά σήμερα[/caption]

Οι υπεύθυνοι ενός από τα πιο διάσημα νοσοκομεία των Ηνωμένων Πολιτειών, της κλινικής Mayo στο Ρότσεστερ της Μινεσότα, δήλωσαν ότι αυτή τη στιγμή δεν διαθέτουν αυτήν την ικανότητα. «Μιλάμε για ένα εμβόλιο που πρέπει να αποθηκευτεί σε -70 ή -80 βαθμούς. Αυτό είναι ένα τεράστιο υλικοτεχνικό πρόβλημα ,όχι μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες ,αλλά και εκτός του δυτικού κόσμου , λέει ο Γκρέγκορι Πόλαντ , ιολόγος και ερευνητής εμβολίων στη Mayo Clinic. «Είμαστε ιατρικό κέντρο αναφοράς για τον covid 19 και δεν έχουμε δυνατότητα αποθήκευσης για αυτό το εμβόλιο. Αυτό είναι δυστυχώς μια πραγματικότητα για όλους. Αυτό είναι ένα μεγάλο εμπόδιο» προσθέτει.

Η δρ. Πόλα Κάνον, αναπληρώτρια καθηγήτρια Μοριακής μικροβιολογίας και Ανοσολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας εξηγεί στο αμερικανικό περιοδικό Time με απλά λόγια το πρόβλημα:

« Ο καταψύκτης στην κουζίνα σας πιθανότατα λειτουργεί σε θερμοκρασία περίπου -20 ° C . Σε αυτή τη θερμοκρασία διατηρείται το παγωτό σας κρύο, αλλά δεν μετατρέπει το παγωτό σας σε ένα αδιαπέραστο κομμάτι πάγου. Όταν λέμε ότι το πολλά υποσχόμενο εμβόλιο COVID-19 της Pfizer , πρέπει να φυλάσσεται στους -70 ° C αυτό σημαίνει μία θερμοκρασία αρκετά κρύα για να κάνει το παγωτό ένα κομμάτι πάγου που θα σπάει το …κουτάλι».

Ο ελληνικής καταγωγής δρ. Ονίσις Στέφας, αντιπρόεδρος και επικεφαλής στο τμήμα φαρμάκων της Northwell Health, μίας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης παροχής υγειονομικής περίθαλψης στην Νέα Υόρκη με περισσότερους από 74.000 υπαλλήλους, τόνισε την ανάγκη να υπάρξουν πολύ γρήγορα τέτοιοι καταψύκτες. «Οι προμήθειες καταψυκτών πολύ χαμηλών θερμοκρασιών είναι ήδη πάντως περιορισμένες καθώς τα νοσοκομεία κάνουν ήδη αγώνα δρόμου για να βρούν» λέει ο δρ Στέφας.

Μεγάλο το κόστος για τους καταψύκτες

Σύμφωνα με την Πόλα Κάνον ,αυτοί οι ειδικοί καταψύκτες κοστίζουν περίπου 10.000 δολάρια και είναι πολύ ακριβοί γιατί απαιτούν υψηλή κατανάλωση ενέργειας. Επίσης, δεν είναι δυνατή η μετατροπή των υπαρχόντων καταψυκτών για να φτάσουν σε αυτές τις θερμοκρασίες. «Θα ήταν σαν να προσπαθείς να μετατρέψεις ένα Φιατάκι σε ένα τριαξονικό φορτηγό - οι απαιτήσεις τεχνολογίας και ενέργειας είναι απλά διαφορετικές» λέει η δρ Κάνον.

Το Time γράφει ότι «αυτές οι απαιτήσεις ψυχρής αποθήκευσης δημιουργούν σοβαρά ερωτήματα σχετικά με το ποιος θα μπορεί να προμηθευτεί και να αξιοποιήσει ευρέως το εμβόλιο της Pfizer. Η πραγματικότητα, λένε οι ειδικοί, είναι ότι το εμβόλιο της Pfizer πιθανότατα δεν θα είναι διαθέσιμο σε όλους, τουλάχιστον όχι αμέσως. Τα μεγάλα ιατρικά κέντρα και τα αστικά κέντρα έχουν τις περισσότερες πιθανότητες να διαθέτουν τους απαραίτητους πόρους για την αποθήκευση σε πολύ ψυχρό περιβάλλον. Άτομα που δεν έχουν πρόσβαση σε αυτές τις εγκαταστάσεις, όπως εκείνα που ζουν σε αγροτικές περιοχές και φτωχές χώρες μπορεί να χρειαστεί να περιμένουν άλλα εμβόλια που δεν χρειάζονται τέτοιες συνθήκες συντήρησης. Για παράδειγμα, το εμβόλιο της Moderna Inc, το οποίο βασίζεται σε παρόμοια τεχνολογία, δεν χρειάζεται να φυλάσσεται σε τόσο χαμηλή θερμοκρασία.

Άλλα εμβόλια όπως αυτά της Johnson & Johnson και της Novavax Inc μπορούν να αποθηκευτούν στους 2-8 βαθμούς C, δηλαδή στη θερμοκρασία ενός κανονικού ψυγείου»

Ο Ελληνας CEO της Pfizer Αλμπερτ Μπουρλά επιχειρώντας να απαντήσει στο πρόβλημα μεταφοράς και αποθήκευσης του εμβολίου στους – 70 βαθμούς Κελσίου είπε πως γίνεται προσπάθεια να είναι σε σκόνη. Αλλά ακόμη το πρόβλημα δεν έχει επιλυθεί .Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες της «δημοκρατίας» στην επίλυση αυτού του μεγάλου προβλήματος παίζει σημαντικό ρόλο νεαρή Ελληνίδα βιολόγος από την Στερεά Ελλάδα, που συνεργάζεται με την Pfizer.

Οι ειδικοί λένε ότι και η διανομή του εμβολίου θα είναι επίσης δύσκολη, καθώς πρέπει να παραμείνει σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία κατά τη διάρκεια της μεταφοράς. Σύμφωνα με πληροφορίες μας , η ερευνητική ομάδα που συνεργάστηκε με την Pfizer και την BioNTech, δημιούργησε ένα δοχείο αποθήκευσης το οποίο, με τη βοήθεια ξηρού πάγου, μπορεί να διατηρήσει τις δόσεις σε κατάλληλη ψύξη έως και 10 ημέρες κατά τη μεταφορά, χωρίς επιπλέον εξοπλισμό κατάψυξης. Η περιοδική αναπλήρωση των δοχείων με ξηρό πάγο μπορεί να προσθέσει άλλες 15 ημέρες συντήρησης. Ανάλογα βέβαια με το πόσο συχνά ανοίγουν τα δοχεία και για πόσο καιρό, αυτό το χρονοδιάγραμμα θα μπορούσε να είναι σημαντικά μικρότερο.

Διαθέτει η Ελλάδα τέτοιους καταψύκτες;

Νοσοκομειακές πηγές στις οποίες απευθύνθηκε η «δημοκρατία» από την οποία  αναδημοσιεύεται το παρόν άρθρο του Μιχάλη Ψύλου σήμερα, ανέφεραν ότι «υπάρχουν μεν στην Ελλάδα καταψύκτες βαθιάς ψύξης σε ερευνητικά εργαστήρια κυρίως, αλλά είναι περιορισμένης χωρητικότητας και λίγοι. Χρησιμοποιούνται βασικά για αποθήκευση δειγμάτων αίματος ή άλλων υλικών του σώματος.

Η βαθιά κατάψυξη με διοξείδιο του άνθρακα χρειάζεται πολύ μεγάλο όγκο και μεγάλη ημερήσια παραγωγή ξηρού πάγου. Αυτή αναμένεται να προταχθεί ως λύση, αλλά από μόνη της η διαδικασία παραγωγής ξηρού πάγου θα καθυστερήσει πολύ τη χρησιμοποίηση του εμβολίου. Σε περίπτωση που καταστεί υποχρεωτική η συνεισφορά ανεύρεσης καταψυκτών βαθιάς κατάψυξης -70, -80 έως και -120 βαθμών Κελσίου, όταν ολοκληρωθεί ο εμβολιασμός θα μείνουν απλά για ερευνητικές εργασίες σε όλη την Ελλάδα, αλλά το κόστος θα ήταν πολύ μεγάλο και δεν αποκλείεται να προστεθεί στη δαπάνη αγοράς των εμβολίων από τη χώρα» τονίζουν οι ίδιες πηγές.

Γάλλοι ειδικοί που ασχολούνται με τη συντήρηση των εμβολίων τόνισαν στη «δημοκρατία» ότι απαιτούνται βιοϊατρικοί καταψύκτες εξαιρετικά χαμηλής θερμοκρασίας που κοστίζουν αρκετές χιλιάδες ευρώ ο καθένας.

«Ο τομέας κατασκευής τέτοιων καταψυκτών προφανώς δεν θα είναι σε θέση να προμηθεύσει τα 20.000 νοσηλευτικά ιδρύματα στη Γαλλία», προειδοποιεί ο Φρανσουά Λερούζ ,διευθυντής της εταιρίας Médifroid.

«Κατάλληλοι καταψύκτες που να λειτουργούν στους -70 βαθμούς Κελσίου βρίσκονται στη Γαλλία ίσως μόνο σε ερευνητικά εργαστήρια, σε μεγάλα νοσοκομεία και πιο σπάνια σε μικρά νοσοκομεία. Αρα πρέπει να παραδεχτούμε ότι ένας μεγάλης κλίμακας εμβολιασμός όλου του πληθυσμού με το εμβόλιο της Pfizer φαντάζει αρκετά περίπλοκος ,χωρίς σημαντική αύξηση των διαθέσιμων καταψυκτών» λένε οι ίδιες πηγές.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες (που παρήγγειλαν 100 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου από την Pfizer τον περασμένο Ιούλιο), παραμένει επίσης ακόμη άγνωστος ο αριθμός αυτών των καταψυκτών που διατίθενται στην χώρα, καθώς τα περισσότερα από τα εμβόλια που κυκλοφορούν διατηρούνται συνήθως σε απλά ψυγεία. Η Καλιφόρνια έχει προτείνει τη δημιουργία ενός δικτύου διανομής τέτοιων καταψυκτών, συμπεριλαμβανομένων κινητών κλινικών εμβολιασμού, για να φτάσει το εμβόλιο και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές σε όλη την πολιτεία. . Αντιμέτωποι με αυτήν την πολυπλοκότητα, ορισμένες εταιρείες έχουν ρίξει όλο το βάρος τους στον τομέα αυτό. Η UPS Helthcare κατασκευάζει «αγροκτήματα» στο Λούισβιλ, το Κεντάκι και την Ολλανδία , κοντά σε αεροπορικούς κόμβους, οι οποίοι θα περιέχουν το καθένα 600 τέτοιους καταψύκτες.

Ένα άλλο πρόβλημα είναι οι ελλείψεις στον τύπο του γυαλιού φαρμακευτικής ποιότητας που απαιτείται για την κατασκευή των φιαλιδίων του εμβολίου ,ώστε να μπορούν να αντέξουν τέτοιες χαμηλές θερμοκρασίες, λέει ο Δρ Γουίλιαμ Μος ,εκτελεστικός διευθυντής του Διεθνούς Κέντρου Πρόσβασης Εμβολίων στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Johns Hopkins. Η εταιρεία κατασκευής υαλουργικών προϊόντων Corning με έδρα τη Νέα Υόρκη , εξασφάλισε κυβερνητική επιχορήγηση 204 εκατομμυρίων δολαρίων τον Ιούνιο ειδικά, ώστε να αυξήσει την παραγωγή ανθεκτικού γυαλιού.

Θα πάρουν το εμβόλιο της Pfizer οι φτωχότερες χώρες;

Η εκπρόσωπος της Pfizer, Κιμ Μπένκερ δήλωσε ότι η εταιρεία συνεργάζεται στενά με την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών και τις κρατικές αρχές σχετικά με τον τρόπο αποστολής του εμβολίου από τα κέντρα διανομής της στον υπόλοιπο κόσμο. Το σχέδιο περιλαμβάνει τη χρήση ξηρού πάγου για τη μεταφορά κατεψυγμένων φιαλών εμβολίου στις προτεινόμενες θερμοκρασίες, είτε αεροπορικώς είτε μέσω ξηράς, για έως και 10 ημέρες, όπως εξηγεί. Οι εθνικές υπηρεσίες υγείας και οι τοπικοί πάροχοι θα είναι υπεύθυνοι για την αποθήκευση και τη διαχείριση των εμβολίων, μόλις παραδοθούν».

Για την καλύτερη διανομή αυτών των εμβολίων, η δρ Κάνον λέει ότι η πιο πρακτική λύση μπορεί να είναι η δημιουργία μεγάλων, κεντρικών μονάδων εμβολιασμού που θα μπορούν να εμβολιάζουν γρήγορα τους πολίτες ,αντί να προσπαθήσουν οι αρχές να το κάνουν σε κάθε ιατρείο και φαρμακείο σε εθνικό επίπεδο. «Εάν το εμβόλιο της Pfizer είναι το μόνο που θα εγκριθεί τους επόμενους μήνες, ανησυχούμε για την ισότητα όσον αφορά την κατανομή του σε αγροτικές περιοχές», λέει η Κλερ Χάναν,εκτελεστική διευθύντρια στην Ένωση Ανοσοποίησης, μια μη κερδοσκοπική οργάνωση στις Ηνωμένες Πολιτείες που εκπροσωπεί το κράτος και τοπικούς αξιωματούχους δημόσιας υγείας που χειρίζονται εμβόλια.

Το πρόβλημα είναι άλλωστε, οι κάτοικοι σε απομακρυσμένες αγροτικές περιοχές, για να φτάσουν σε μια «κεντρική» τοποθεσία, ενδέχεται να χρειάζεται να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις. Το εμβόλιο της Pfizer πρέπει επίσης να χορηγείται σε δύο ξεχωριστές δόσεις, κάτι που θα μπορούσε να δυσκολέψει τους πολίτες ,ιδιαίτερα τους πιο ηλικιωμένους, που θα πρέπει να οδηγήσουν ή να ταξιδεύσουν επί ώρες για να εμβολιαστούν. «Η διανομή ενός τέτοιου εμβολίου μπορεί να είναι ένα όνειρο για τις φτωχότερες χώρες» λέει ο δρ. Μος. «Θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να μεταφέρουμε ένα τέτοιο εμβόλιο, για παράδειγμα, σε χώρες και ανθρώπους στην υπο-Σαχάρια Αφρική και σε πολλά μέρη της Ασίας, όπου η υποδομή δεν είναι αυτή που έχουμε στις Ηνωμένες Πολιτείες», προσθέτει.

Η δρ Κάνον εκτιμά ότι με τον χρόνο η Pfizer και άλλοι κατασκευαστές εμβολίων ενδέχεται να βελτιώσουν τις συνταγές τους. Ορισμένα άλλα εμβόλια, όπως αυτά για την ιλαρά και τον κίτρινο πυρετό, αποστέλλονται σε αποξηραμένη με κατάψυξη μορφή και ανασυντίθενται με νερό πριν από τη χορήγηση. Κάτι παρόμοιο μπορεί να είναι δυνατό για τα εμβόλια COVID-19 στο μέλλον, λέει η αναπληρώτρια καθηγήτρια Μοριακής Μικροβιολογίας και Ανοσολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας .Εκπρόσωπος της Pfizer αναφέρει ότι η εταιρεία ελπίζει να αναπτύξει το 2022 ένα εμβόλιο COVID-19 που θα μπορούσε να αποθηκευτεί σε θερμοκρασίες μεταξύ -2 έως-8 βαθμών Κελσίου. Μήπως γι αυτό λοιπόν βιάστηκε να πουλήσει τις μετοχές του ο CEO της Pfizer Άλμπερτ Μπουρλά; Φοβούμενος οτι θα προλάβουν την Pfizer οι ανταγωνίστριες εταιρείες , τα εμβόλια των οποίων ειναι πιο εύκολο να συντηρηθούν; Και τότε οι μετοχές της δικής του εταιρείας πέσουν κατακόρυφα; Ερωτήματα θέτουμε ,απαντήσεις θα δώσει η ζωή.

Άλλωστε , ακόμη και όταν θα είναι διαθέσιμα τα εμβόλια , θα χρειαστεί χρόνος για να επιτευχθεί ο εκτεταμένος εμβολιασμός που απαιτείται για να σταματήσει η εξάπλωση του ιού. «Θα έλεγα ότι το πιο αισιόδοξο σενάριο, υπό τις καλύτερες συνθήκες, μπορεί να είναι στα τέλη του 2021», λέει ο δρ Μος. «Πολλά θα εξαρτηθούν επίσης όχι μόνο από τη διαθεσιμότητα και την έγκριση των εμβολίων, αλλά και από την προθυμία των ανθρώπων να εμβολιαστούν. Και εδώ η πρόκληση θα είναι μεγάλη…»