Χολέρα: Τι είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης για την επιδημία του 1913 και ο πρώτος μαζικός εμβολιασμός
Σε μια άγνωστη πτυχή της ιστορίας αναφέρθηκε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, από το βήμα της Βουλής. Συγκεκριμένα, μίλησε για την πανδημία της χολέρας που το 1913 έπληξε τον ελληνικό στρατό που βρισκόταν στην Θεσσαλονίκη λίγο πριν το Β' Βαλκανικό πόλεμο. Τότε παράχθηκε στην Ελλάδα εμβόλιο κατά της χολέρας και έγινε ο πρώτος μαζικός εμβολιασμός.
Ποια ήταν όμως η επιδημία της χολέρας του 1913
Εκείνη την εποχή στα τουρκικά στρατιωτικά τμήματα στη Θράκη είχε ξεσπάσει επιδημία χολέρας, που μοιραία μεταδόθηκε και στα αντίπαλα ελληνικά στρατεύματα. Τα πρώτα κρούσματα άρχισαν να καταγράφονται τον Οκτώβριο του 1912. Εν μέσω πολέμου τα κρούσματα άρχισαν να αυξάνονται σημαντικά.
Στο διάστημα μεταξύ των δύο βαλκανικών πολέμων σημειώθηκαν κρούσματα χολέρας σε κατοίκους των περιοχών Ξάνθης, Δοϊράνης και Καβάλας, οι οποίες βρίσκονταν πλέον υπό βουλγαρικό έλεγχο. Την ίδια ώρα αρκετοί Χριστιανοί λιποτακτούσαν από το τουρκικό στρατό, βρίσκοντας καταφύγιο σε ελληνικά εδάφη.
Στην Κωνσταντινούπολη, το υγειονομικό συμβούλιο αποφάσισε να διαθέσει 10.000 τουρκικές λίρες για την καταπολέμηση της χολέρας. Σε πρώτη φάση το πρόβλημα της επιδημίας έλυσε η ανακωχή που υπέγραψαν οι Τούρκοι και έτσι μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν τον εφιάλτη της χολέρας. Οι συνολικές απώλειες του Τουρκικού στρατού υπολογίσθηκαν σε περίπου 100-120.000 άτομα, από τις οποίες οι 75.000 οφείλονταν σε μεταδοτικά νοσήματα και μόνο οι 50.000 οφείλονταν στις μάχες.
Από το χειμώνα του 1912-1913 άρχισαν να λαμβάνονται τα πρώτα μέτρα για την αντιμετώπιση αυτής της φονικής επιδημίας. Επικεφαλής της υπηρεσίας του αντιχολερικού αγώνα, τοποθετήθηκαν ο Γενικός Αρχίατρος Παναγιώτης Μανούσος και ο επίτιμος Αρχίατρος Κωνσταντίνος Σάββας, καθηγητής Μικροβιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών με προσωπική διαταγή του πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου.
[caption id="attachment_1755389" align="alignnone" width="320"]
Ο αρχίατρος Κωνσταντίνος Σάββας[/caption]
Η επιδημία της χολέρας στην ελληνική πλευρά εμφανίστηκε στις 14 Μαΐου 1913 αρχικά σε ένα στρατιώτη του 5ου Συντάγματος Πεζικού, που στρατοπέδευε στην περιοχή του Παγγαίου. Η φοβερή νόσος είχε μεταφερθεί από πρόσφυγες των γύρω περιοχών και επεκτάθηκε στις γειτονικές μονάδες εκστρατείας.
Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, τα κρούσματα έφτασαν τα τριάντα, ενώ οι θάνατοι τους επτά στις αρχές Ιουνίου 1913. Την ίδια ώρα η έξαρση της χολέρας μεγάλωνε όσο εντείνονταν η προέλαση του ελληνική στρατού σε χολερόπληκτες περιοχές, που κατείχαν οι Βούλγαροι που υποχωρούσαν.
Αξίζει να σημειωθεί πως ο σχεδιασμός για την αντιμετώπιση της χολέρας αποδείχθηκε υποδειγματικός. Καθορίσθηκαν υγειονομικές ζώνες, επιβλήθηκε καραντίνα, ενώ ακολούθησε ο μαζικός εμβολιασμός τόσο των στρατιωτών όσο και του πληθυσμού των περιοχών που είχαν πληγεί. Επίσης δημιουργήθηκαν σε πολλές περιοχές λοιμοκαθαρτήρια και υγειονομικοί σταθμοί.
Στα μέσα Ιουνίου αποφασίστηκε η παραγωγή εμβολίου στα εργαστήρια του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μόλις εξασφαλίστηκε η απαραίτητη επάρκεια εμβολιάστηκαν περίπου 500.000 άτομα δηλαδή 150.000 στρατιώτες και 350.000 πολίτες. Αυτή η μαζικότητα των εμβολιασμών τότε, αποτέλεσε παγκόσμιο φαινόμενο.