Ανάλυση Politico: «Tουλάχιστον 215 εκατομμύρια εμβόλια Covid-19 πέταξαν οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης»

Τουλάχιστον 215 εκατομμύρια δόσεις εμβολίων για την Covid-19 που αγοράστηκαν από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην κορύφωση της πανδημίας «χαραμίστηκαν» με το εκτιμώμενο κόστος να ανέρχεται σε 4 δισεκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με ανάλυση του Politico.

Από τότε που εγκρίθηκαν τα πρώτα εμβόλια στα τέλη του 2020, τα κράτη - μέλη παρέλαβαν συνολικά 1,5 δισεκατομμύριο δόσεις (περισσότερες από τρεις για κάθε άτομο στην Ευρώπη). Πολλές από αυτές βρίσκονται τώρα σε χωματερές σε ολόκληρη την ήπειρο.

Οι υπολογισμοί που βασίζονται στα διαθέσιμα δεδομένα δείχνουν ότι οι χώρες της ΕΕ έχουν απορρίψει κατά μέσο όρο 0,7 δόσεις για κάθε μέλος του πληθυσμού τους. Στην κορυφή της κλίμακας βρίσκεται η Εσθονία, η οποία δέσμευσε περισσότερες από μία δόσεις ανά κάτοικο, ακολουθούμενη στενά από τη Γερμανία, η οποία επίσης πέταξε τον μεγαλύτερο όγκο ακατέργαστων εμβολίων.

Δεν έχει δημοσιοποιήσει τα σχετικά στοιχεία η ελληνική κυβέρνηση

Σημαντικό είναι να αναφερθεί ότι ορισμένα κράτη-μέλη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα δεν παρείχαν τα σχετικά αριθμητικά στοιχεία στην εφημερίδα προκειμένου να ολοκληρώσει με ακρίβεια το ρεπορτάζ της. Συγκεκριμένα, το Politico απευθύνθηκε στις αρχές και των 27 κρατών-μελών της ΕΕ, ωστόσο μόλις 15 από αυτά παρείχαν τα απαραίτητα στοιχεία. Οι υπόλοιπες χώρες, ανάμεσά τους η Ελλάδα, αλλά και η Γαλλία αρνήθηκαν να απαντήσουν ή δεν απάντησαν καθόλου.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Politico που βασίζονται στα στοιχεία των κρατών που έδωσαν απαντήσεις, ο αριθμός των εμβολίων που έχουν καταστραφεί ανέρχεται περίπου στα 215 εκατομμύρια, αξίας 4 δισεκ. ευρώ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ορισμένα από τα δεδομένα προήλθαν από τον τρέχον μήνα, ενώ τα παλαιότερα αφορούν τον Δεκέμβριο του 2022. 

Ο χρόνος έχει σημασία κι αυτό γιατί στο διάστημα, που έχει μεσολαβήσει μπορεί να έχουν πεταχτεί κι άλλα εμβόλια. Για παράδειγμα, η Γερμανία παρείχε τα δεδομένα τον Ιούνιο, όταν είχε άλλα 120 εκατομμύρια εμβόλια σε αποθήκες. Επίσης, οι κατασκευαστές εμβολίων έχουν εισαγάγει από τότε νεότερες εκδόσεις που είναι προσαρμοσμένες στις τελευταίες παραλλαγές του κορονοϊού.

Πολλά από τα εμβόλια αγοράστηκαν στην κορύφωση της πανδημίας το 2021, όταν οι ΗΠΑ, η Ε.Ε. και το Ηνωμένο Βασίλειο προσπαθούσαν να εξασφαλίσουν τις δόσεις. Όταν η Ένωση σύναψε τη μεγαλύτερη σύμβαση για την αγορά 1,1 δισεκατομμυρίων δόσεων από την Pfizer και την BioNTech.

Τόσο το μέγεθος όσο και ο χρόνος της συμφωνίας αποδείχθηκαν προβληματικά. Οι χώρες δεσμεύτηκαν να αγοράζουν δόσεις ακόμη και όταν το κύμα της πανδημίας υποχώρησε, ενώ οι προσπάθειες για δωρεά των πλεοναζόντων εμβολίων σε τρίτες χώρες ματαιώθηκαν από την πτώση της ζήτησης και τα ζητήματα εφοδιαστικής.

Οι επιπτώσεις δεν είναι μόνο οικονομικές. Τα ερωτήματα σχετικά με τον τρόπο διαπραγμάτευσης του μεγάλου συμβολαίου της Pfizer εγείρουν σοβαρά ερωτήματα για την πρόεδρο της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Η σύμβαση έχει ήδη επαναδιαπραγματευτεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπό την πίεση χωρών της Ε.Ε.. Τόσο η Πολωνία όσο και η Ουγγαρία σταμάτησαν να δέχονται εμβόλια και έχουν μηνυθεί από την Pfizer για μη πληρωμή. Στη Ρουμανία, οι εισαγγελείς θέλουν να άρουν την ασυλία του πρώην πρωθυπουργού της και δύο πρώην υπουργών Υγείας, υποστηρίζοντας ότι οι υπερβολικές αγορές εμβολίων προκάλεσαν ζημίες στο κράτος ύψους άνω του 1 δισ. ευρώ.

Ωστόσο, τα εμβόλια θα συνεχίσουν να παραδίδονται, με την αναθεωρημένη σύμβαση με την Pfizer να δεσμεύει τις ευρωπαϊκές χώρες στην αγορά εμβολίων τουλάχιστον μέχρι το 2027.