Απετάξω τη ευθύνη; Απεταξάμην!
Το motto της χρονιάς ανήκει στην κυβέρνηση και είναι «η ατομική ευθύνη». Αυτή η φράση από την πρώτη στιγμή ακούστηκε σαν ξόρκι: μακριά από μας κι ας είναι όπου θέλει. Μπορούσε να το πει μία κυρία «μακριά από μας ο κόβιντ κι ας είν’ και δέκα μέτρα», μπορεί να το λέει και η κυβέρνηση: «μακριά από μας η ευθύνη κι ας είναι και στους νέους».
Στο χθεσινό διάγγελμα ο πρωθυπουργός είπε ότι η ατομική ευθύνη είναι η άλλη όψη της κοινωνικής αλληλεγγύης. Βεβαίως η αυτοπροστασία και η υπευθυνότητα καθενός και καθεμιάς έχει ευεργετικές συνέπειες στους άλλους, αλλά η ατομική ευθύνη ουδεμία… ευθύνη φέρει αν τα κρούσματα αγγίξουν τετραψήφιο αριθμό (διότι προς τα εκεί οδεύουμε) και το ατομικό δεν είναι αυτομάτως και αλληλέγγυο.
Αυτό που διαφεύγει από την κυβέρνηση είναι ότι «η ευθύνη εκπορεύεται από ανθρώπους καλοπροαίρετους, αυτοθυσιαστικούς κι ευαίσθητους, καμιά φορά και ήρωες». Και τέτοια χαρακτηριστικά απαντώνται όπου έχει καλλιεργηθεί η αλληλεγγύη και η συλλογικότητα. Είναι λοιπόν μια λειτουργική συμπεριφορά η αίσθηση της ευθύνης και η αλληλεγγύη κι όχι είδος προς κατανάλωση που πας στο super market εν καιρώ πανδημίας και το παίρνεις από το ράφι μαζί με τα χαρτιά υγείας.
Αν κάτι καλλιέργησαν στα χωράφια τους οι προμνημονιακές και μνημονιακές κυβερνήσεις ήταν η ατομικότητα. Στα δικά τους λατιφούντια καρποφόρησε το πελατιακό κράτος, οι «προσωπικές διευκολύνσεις», ο ακραίος κοινωνικός ανταγωνισμός κι ο κοινωνικός δαρβινισμός. Ο ορίζοντας των γεγονότων που έδειχναν ήταν τα προσωπικά ενδιαφέροντα και συμφέροντα. Τώρα θυμήθηκαν την κοινωνική χρήση της ατομικής ευθύνης και την κοινωνική αλληλεγγύη;
Η κυβέρνηση από την αρχή αναζήτησε μια άλλη εκδοχή της ευθύνης της απέναντι στη διαχείριση της πανδημίας. Μονάχα που αυτή τη φορά δεν της βρισκόταν η… Δούρου. Επέλεξε λοιπόν την «ατομική ευθύνη» την οποία χθες εξομοίωσε με την κοινωνική αλληλεγγύη, εναντίον της οποίας έχει στραφεί κατ΄ επανάληψη. Πάντα προσπαθούσε να την υποβιβάσει και να προάγει την ιδιώτευση. Ο βιοπολιτικός τεμαχισμός του ατόμου ασκήθηκε συστηματικά.
Οι «αλληλέγγυοι» στην καλύτερη περίπτωση παρουσιάζονταν ως φολκλόρ τύποι και στη χειρότερη ως εμπόδιο. Επιδίωξαν να τους καταστήσουν αντιδημοφιλείς. Όταν λοιπόν έχουν απαξιώσει και ενίοτε καταδικάσει τις αξίες του ανθρωπισμού (ηθικοί κανόνες, αλληλεγγύη, αυτοσεβασμός…,) πώς τώρα μέσα από ένα διάγγελμα προσδοκούν να λάβουν από την πλειοψηφία των πολιτών συναίσθημα;
Η κυβερνητική ευθύνη δεν μετατίθεται. Λόγω ελλείψεων στο ΕΣΥ, λόγω των συγκοινωνιών που παστώνεται ο κόσμος, λόγω των μαθητών που χωράνε όλοι στην ίδια τάξη, λόγω πολλών άλλων. Η πανδημία πάει πακέτο με την αυτοδυναμία. Ας το αποδεχτούν, διότι όποιος παίζει με τα νοήματα θα το βρει στις πράξεις.