Covid fan tutte: Όταν οι «λύκοι» τρίβουν τα χέρια τους με την πανδημία

«Δεν γελάμε με την τραγωδία και την κρίση του COVID-19. Το έργο λέει απλώς για την πραγματικότητα στην οποία ζούμε. Η Όπερα συχνά κατηγορείται ότι δεν ζει στη σύγχρονη εποχή και δεν ασχολείται με σύγχρονα ζητήματα. Αυτή η δουλειά ασχολείται τώρα με την εποχή μας και τους ανθρώπους».

Ο μαέστρος της Φινλανδικής Εθνικής Όπερας, Esa-Pekka Salonen, περιέγραψε με τον καλύτερο τρόπο το τι ακριβώς είναι το «Covid fan tutte», μια κωμική όπερα που ανέβηκε για λίγες παρατάσεις τον Οκτώβριο του 2020 στο Ελσίνκι. Πρόκειται για μια κωμική διασκευή της διάσημης εύθυμης όπερας «Così fan tutte», του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ. Μεταφέρει στη σκηνή την διαταραγμένη και πρωτόγνωρη κατάσταση που επικράτησε την άνοιξη του 2020, με το ξέσπασμα της πανδημίας COVID-19, στη Φινλανδία και σε όλο τον κόσμο. Πρόκειται για ένα σόου που ακολουθεί τις ζωές των απλών Φινλανδών ανθρώπων, τις συνεντεύξεις Τύπου από την κυβέρνηση και τους ειδικούς πανδημίας, με σατιρικό τρόπο.

Εστιάζει στην κοινωνική απομόνωση στη σκανδιναβική χώρα, στην απώλεια θέσεων εργασίας, και στους περιορισμούς στα ταξίδια, τις μετακινήσεις, τις σχέσεις. Στην κοινωνική ζωή. Αλλά όπως ξεκαθαρίζουν οι καλλιτέχνες, το έργο δεν στοχεύει να διασκεδάσει μια ανθρώπινη τραγωδία. Σημειώνουν ότι «χωρίς χιούμορ, αυτές οι ασυνήθιστες στιγμές θα ήταν πολύ δύσκολες», και υπογραμμίζουν ότι πρόκειται για μια «παράλογη κωμωδία».

Αυτά στην Όπερα. Γιατί κάτω και έξω από τη σκηνή, ζούμε μια παράλογη τραγωδία. Από το Ελσίνκι μέχρι την Αθήνα. Και από τη Νέα Υόρκη μέχρι τη Μελβούρνη. Με Τραμπιστές συνωμοσιολόγους, αρνητές μάσκας και δήθεν «ελευθεριακούς» που κλείνουν τα αυτιά και τα μάτια τους στον ανθρώπινο πόνο, στα εφιαλτικά στοιχεία για τους νεκρούς, τους διασωληνωμένους και τους θετικούς στο φονικό ιό σε όλο τον κόσμο. Αρκεί να μην χάσουν τη βολή τους, να μην κάνουν μια μικρή προσπάθεια για να προστατεύσουν τον διπλανό τους. Και ακόμη περισσότερους, που νομίζουν ότι το πρόβλημα θα λυθεί γρήγορα με ένα εμβόλιο για το οποίο υπάρχουν καλά νέα, ή με ένα φάρμακο, και το «πάρτι» θα συνεχιστεί από εκεί όπου σταμάτησε.

Και από την άλλη, με κυβερνήσεις που διαχειρίζονται επικοινωνιακά την πανδημία. Όπως η κυβέρνηση της ΝΔ. Άνοιξε τον Τουρισμό χωρίς υποχρεωτικά τεστ, υποβάθμισε ακόμη περισσότερο τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, επέμεινε στα σχολεία με 25 μαθητές ανά τάξη, μοίρασε γέλιο, ορδή και θυμό με τις μάσκες - «αλεξίπτωτα» στα παιδιά, με το αλαλούμ στην τηλεκπαίδευση, τα αξέχαστα  «σκόιλ ελικίκου», τα «λεφτόδεντρα» σε φίλους μιντιάρχες. Και βεβαίως, με πολιτικά στελέχη - και από την κυβέρνηση και από την αντιπολίτευση - που συμπεριφέρονται σαν τον Τζον Γουέιν στις ταινίες γουέστερν.

Και στη μέση η κοινωνία, να προσπαθεί να βρει τα πατήματά της. «Με τις μέλισσες ή με τους λύκους;», για να παραφράσουμε τη γνωστή ρήση από τη δίκη της Χρυσής Αυγής. Μήπως με κανέναν από τους δυο, στην προκειμένη περίπτωση;

Και ύστερα; Και ύστερα, ήρθαν οι «μέλισσες» στο Μαξίμου. Όπου τρέχουν και δεν φτάνουν για να μαζέψουν την αίσθηση ότι ζούμε σε μια «covid-free» χώρα. Ανακαλύπτουν ότι ήταν λάθος η χαλάρωση το Μάιο, η μη τήρηση προληπτικών μέτρων, η μη ενίσχυση του Δημόσιου συστήματος Υγείας. Και κουνάνε το δάκτυλο στους πολίτες, ζητώντας να μην χαλαρώσουν την προσπάθεια λόγω προσμονής του εμβολίου.

Φαύλος κύκλος. Ο οποίος αρχίζει και τελειώνει μόνο στα συμπτώματα της πανδημίας και όχι στην αντιμετώπιση των αιτιών της υγειονομικής κρίσης. Απληστία, επιμονή σε ένα αδιέξοδο και αναχρονιστικό μοντέλο ανάπτυξης, σε Ανατολή και Δύση. Ένα μοντέλο κέρδους, το οποίο είναι υπεύθυνο για την καταστροφή και μείωση των οικοσυστημάτων, που ευνοούν τη μεταφορά των ιών από ζώο σε ζώο και τελικά στον άνθρωπο. Ένα μοντέλο, που αν δεν αλλάξει, οι επιπτώσεις θα είναι μόνιμες και αλυσιδωτές.

Και οι «λύκοι» θα τρίβουν τα χέρια τους. Μόνο που «μια κοινωνία λύκων θα ήταν εξαιρετικά ανόητη αν πίστευε ότι τα αποθέματα προβάτων θα συνεχίσουν να αυξάνονται επ' αόριστον», όπως γράφει ο Yuval Noah Harari, στο βιβλίο του, «Sapiens, μια σύντομη ιστορία του Ανθρώπου», καθώς «η πίστη του καπιταλισμού στην αέναη οικονομική ανάπτυξη, έρχεται σε αντίθεση σχεδόν με τα πάντα που γνωρίζουμε για το σύμπαν».