Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ: 99 χρόνια σοφίας, ιστορίας και ελληνισμού
Σχεδόν ένας αιώνας ζωής που δεν μετριέται μόνο με ημερομηνίες, αλλά με ένα τεράστιο αποτύπωμα γνώσης, πολιτισμού και ήθους.
Τα 99 κλείνει σήμερα η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ. Γεννημένη δύο ημέρες μετά την είσοδο των Τούρκων στη Σμύρνη, τέσσερα χρόνια μετά την καταστροφή, κατάφερε να γίνει μια προσωπικότητα παγκόσμιου βεληνεκούς. Δεν είναι απλώς μία ακαδημαϊκός, αλλά μια ζωντανή ιστορία πάθους, πείσματος και βαθιάς αγάπης για τη γνώση και τον πολιτισμό. Ξεκίνησε τη ζωή της ως ένα κορίτσι με όνειρα, που δεν φοβήθηκε να διαβεί έναν ολόκληρο κόσμο για να τα κυνηγήσει.
Σχεδόν ένας αιώνας ζωής που δεν μετριέται μόνο με ημερομηνίες, αλλά με ένα τεράστιο αποτύπωμα γνώσης, πολιτισμού και ήθους. Η γυναίκα που σφράγισε την παγκόσμια βυζαντινολογία, που έφερε τον ελληνικό λόγο στα αμφιθέατρα του Παρισιού και που υπήρξε πάντοτε μια φωνή σταθερή, καθαρή και ανυποχώρητη για την αξία της Ιστορίας.
Γεννημένη το 1926 στην Αθήνα, βίωσε από νωρίς την ταραγμένη Ελλάδα του Μεσοπολέμου και της Κατοχής. Η πορεία της, όμως, ήταν προδιαγεγραμμένη: η αγάπη για τα γράμματα και την Ιστορία έγινε η πυξίδα της. Μετά τις σπουδές της, η Γαλλία την υποδέχθηκε και εκείνη την κατέκτησε με την ευφυΐα και την αφοσίωσή της. Το 1964 κατέκτησε τη θέση της καθηγήτριας στη Σορβόννη και έγραψε το όνομά της με χρυσά γράμματα στην ιστορία της γαλλικής ακαδημαϊκής κοινότητας, αφού υπήρξε η πρώτη γυναίκα πρύτανης στη Σορβόννη.
Ένας αιώνας μέσα από τα μάτια της
Η Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ μίλησε για τη συναρπαστική ζωή της στον Άρη Πορτοσάλτε. Τα γεγονότα που σημάδεψαν τα παιδικά της χρόνια, η «θητεία» της στην ΕΠΟΝ και την Αντίσταση, η επιστημονική της αναγνώριση στη Γαλλία ως «Πρύτανης των Πρυτάνεων», ο Μάης του ’68, η ελληνική χούντα και οι σχέσεις της με τις κορυφαίες προσωπικότητες της Ελλάδας και του κόσμου.
Μιλά για τον Φρανσουά Μιτεράν και τον Ανδρέα Παπανδρέου, τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, τον Μάνο Χατζηδάκι και τον Μίκη Θεοδωράκη, τον Ιάννη Ξενάκη και τη Μελίνα Μερκούρη. H σπουδαία Ελληνίδα ιστορικός και βυζαντινολόγος, που συμπληρώνει φέτος 99 χρόνια ζωής, αφηγείται με τον γλαφυρό και συγκλονιστικό της λόγο τον «αιώνα της Ελλάδας» και περιγράφει τις προκλήσεις της εποχής που έρχεται…
Το μάτι στο Βυζάντιο
Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ δεν είναι απλώς μια σπουδαία ιστορικός. Είναι η γέφυρα ανάμεσα στον ελληνικό πολιτισμό και τον κόσμο. Στα βιβλία της ανέλυσε με μοναδικό τρόπο τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, την ταυτότητα του Ελληνισμού, τη συνέχεια της ιστορίας μας. Όμως, πέρα από την ακαδημαϊκή της λάμψη, ξεχωρίζει για τον δημόσιο λόγο της: ευθύς, διαυγής, χωρίς περιστροφές. Δεν φοβήθηκε ποτέ να μιλήσει για την πολιτική, την παιδεία, την κοινωνία, πάντα με γνώμονα τον άνθρωπο και την ιστορική μνήμη.
Σε κάθε της συνέντευξη, σε κάθε της ομιλία, αφήνει πίσω της αποφθέγματα που γίνονται οδηγός ζωής. «Η Ιστορία δεν είναι παρελθόν. Είναι παρόν και μέλλον», συνηθίζει να λέει, θυμίζοντάς μας ότι η ταυτότητα ενός λαού δεν χάνεται αν ξέρει να τη διαβάζει.
Στα 99 της χρόνια, η Αρβελέρ δεν είναι απλώς μια «μεγάλη Κυρία» των γραμμάτων. Είναι η ζωντανή μνήμη ενός αιώνα. Μια γυναίκα που έσπασε ταβάνια, που τίμησε την Ελλάδα στο εξωτερικό, που έδωσε στην έννοια της Ιστορίας ανθρώπινο πρόσωπο. Και σήμερα, καθώς σβήνει 99 κεράκια, δεν γιορτάζει μόνο η ίδια. Γιορτάζει μαζί της και ο ελληνισμός που κουβαλά, με εκείνη τη νηφάλια περηφάνια που της ανήκει δικαιωματικά.
Μιμή Ντενίση: Παρέμεινε Μικρασιάτισσα στην ψυχή
Τα γενέθλια της παγκόσμιας Ελληνίδας θύμισε η Μιμή Ντενίση με μια ανάρτησή της στο Facebook, όπου θυμήθηκε την πρώτη της συνομιλία με την Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ.
«Όταν της πρωτομίλησα για την ιδέα μου να γίνει έδρα Μικρασιατικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο, έγραψε η Μιμή Ντενίση, συγκινήθηκε και ήταν η πρώτη που της είπα πως τα καταφέραμε! 103 χρόνια μετά την καταστροφή, θα αποκτήσουμε έδρα Μικρασιατικών σπουδών. Και εκεί που ταιριάζει καλύτερα: Στη Θεσσαλονίκη. Την προσφυγομάνα. Στο Πανεπιστήμιο ΠΑ.ΜΑ.Κ. που αγκάλιασε την ιδέα. Και βέβαια, τίποτα δεν θα γινόταν χωρίς τη χρηματοδότηση από τον Σ.Ε.Β.Ε., Σύνδεσμο Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος! Ξέρω πως αυτό είναι το καλύτερο δώρο για την Ελένη, που την ευχαριστώ για την αγάπη και τη στήριξή της σε κάθε προσπάθειά μου για την Ελλάδα. Χιλιόχρονη και ευλογημένη!».
