Γιατί το φεγγάρι αλλάζει χρώμα: Από το πορτοκαλί που απολαύσαμε μέχρι το μπλε που βλέπουμε σπάνια
Τι προκαλεί το «ματωμένο φεγγάρι» και γιατί κάποιες φορές φαίνεται μπλε ή μελένιο στον ουρανό;
Το φεγγάρι είναι ένας πλανήτης από ένα ορυκτό που λέγεται ανορθοσίτης και τον πιο γνωστό βασσάλτη. Τα χρώματα που βλέπουμε δεν οφείλονται στον ίδιο τον πλανήτη, αλλά σε ένα φαινόμενο φιλτραρίσματος του φωτός που εκπέμπεται από τον ήλιο και αντανακλάται στην επιφάνεια του. Αυτός είναι ο λόγος που το φεγγάρι μπορεί να είναι κόκκινο, πορτοκαλί, κίτρινο.
Η επίδραση της ατμόσφαιρας
Οπως διαβάζουμε στο Live Science, όταν το φεγγάρι βρίσκεται ψηλά στον ουρανό, το φως που αντανακλά περνάει σχετικά κάθετα από την ατμόσφαιρα και φτάνει σχεδόν ανεπηρέαστο στα μάτια μας. Όμως, όταν πλησιάζει στον ορίζοντα, το φως του διασχίζει μεγαλύτερο τμήμα της ατμόσφαιρας. Εκεί, «παρεμβαίνουν» τα συστατικά της ατμόσφαιρας, το οξυγόνο και το άζωτο με αποτέλεσμα το μπλε χρώμα του φωτός να διασκορπίζεται περισσότερο, αφήνοντας τις πιο «βαριές» αποχρώσεις — όπως το πορτοκαλί και το κόκκινο — να κυριαρχήσουν.
Η αλήθεια για το μπλε φεγγάρι και τι σημαίνει πραγματικά
Δεν είναι όμως μόνο τα αέρια της ατμόσφαιρας που επηρεάζουν την όψη του φεγγαριού. Η παρουσία σκόνης, καπνού ή στάχτης μετά από ηφαιστειακές εκρήξεις ή πυρκαγιές, μπορεί να αλλάξει το φάσμα του φωτός που φτάνει σε εμάς. Για παράδειγμα, σωματίδια στάχτης διαμέτρου ενός μικρού εκατομμυριοστού του μέτρου είναι ικανά να διασκορπίσουν το μπλε φως, αφήνοντας το κόκκινο χρώμα να φτάσει στα μάτια μας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο όρος «μπλε φεγγάρι» που έχουμε ακούσει δεν προέρχεται από το χρώμα του πλανήτη. Ο σύγχρονος ορισμός αφορά την περίπτωση όπου έχουμε δύο πανσελήνους μέσα στον ίδιο ημερολογιακό μήνα. Μια παλαιότερη εκδοχή, από το 1528, ορίζει ως μπλε φεγγάρι την τρίτη πανσέληνο σε μια περίοδο με τέσσερις. Σε κάθε περίπτωση, το χρώμα του φεγγαριού δεν σχετίζεται με την ονομασία.
Κατά τους θερινούς μήνες, και ιδίως τον Ιούνιο, η πανσέληνος μπορεί να αποκτήσει μια ζεστή όψη στο χρώμα του μελιού, που οφείλεται στη χαμηλή θέση της στον ουρανό και τις θερμότερες ατμοσφαιρικές συνθήκες. Πιθανότατα, η λέξη «μήνας του μέλιτος», που συνδέεται με τους καλοκαιρινούς γάμους, να έχει τις ρίζες της σ’ αυτό το φυσικό φαινόμενο.
Γιατί το φως του φεγγαριού είναι μια οπτική ψευδαίσθηση
Σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις, όταν το φως της σελήνης διαθλάται -δηλαδή αλλάζει πορεία λόγω ατμοσφαιρικών στρωμάτων- μπορεί να προκύψουν απρόσμενα φαινόμενα όπως η «πράσινη λάμψη». Πρόκειται για ένα στιγμιαίο πράσινο φως που διακρίνεται την ώρα που η σελήνη εμφανίζεται ή εξαφανίζεται στον ορίζοντα, καθώς τα διαφορετικά μήκη κύματος παίρνουν ελαφρώς διαφορετική πορεία. Μπορεί επίσης να δημιουργηθούν φωτοστέφανα, σαν ουράνια τόξα, όταν το φως της σελήνης περνά μέσα από παγοκρυστάλλους ψηλά στην ατμόσφαιρα. Το φαινόμενο αυτό προκύπτει με παρόμοιο τρόπο όπως και το ουράνιο τόξο, με τη διαφορά ότι αντί για σταγόνες νερού, εδώ το φως διαθλάται από πάγο και δημιουργεί έναν χρωματιστό κύκλο γύρω από τη σελήνη.
Τελικά, ποιο είναι το πραγματικό χρώμα του φεγγαριού; Αν το δούμε επιστημονικά, το φως που φτάνει στη σελήνη είναι λευκό και αυτό είναι που αντανακλάται. Όμως, η αλληλεπίδραση του φωτός με την ατμόσφαιρα της Γης το μεταμορφώνει. Έτσι, κάθε νύχτα με φεγγάρι μάς επιφυλάσσει μια νέα απόχρωση, κάνοντάς το ουσιαστικά... άχρωμο ή, καλύτερα μαγευτικό και απρόβλεπτο.
