Μάτι τραγωδία: Πόρισμα του ανακριτή για κακουργηματικές πράξεις
Η πρόταση του Ανακριτή του 6ου Τακτικού Τμήματος Πλημμελειοδικών Αθηνών προς τον αρμόδιο Εισαγγελέα για την τραγωδία στο Μάτι με την οποία υποστήριζε στις 18 Ιουνίου 2020 ότι υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις που δικαιολογούν την άσκηση συμπληρωματικής δίωξης για υψηλόβαθμα στελέχη της Πυροσβεστικής και της Πολιτικής Προστασίας για το κακούργημα της θανατηφόρας έκθεσης κατά συρροή και το αδίκημα της έκθεσης με αποτέλεσμα τη βαριά σωματική βλάβη κατά συρροή.
Σύμφωνα με το πόρισμα ελικόπτερα προσγειώθηκαν σε κλειστό αεροδρόμιο με αποτέλεσμα να μη μπορούν να απογειωθούν για να συνδράμουν στην ανατολική Αττική, αεροσκάφη που αντί να κινηθούν προς την ανατολική Αττική έπαιρναν εντολές από εξωθεσμικούς παράγοντες για εκτροπή της πορείας τους προς μη απειλητικές φωτιές, πυροσβεστικές δυνάμεις που κινητοποιήθηκαν με μεγάλη καθυστέρηση επειδή δεν υπήρχε εναέρια επιτήρηση, πλοιάρια της Πυροσβεστικής που δεν έκαναν διασώσεις, προσωπικό και εξοπλισμός της ΕΜΑΚ που δεν έφτασε στο Μάτι, έγκαιρες προειδοποιήσεις για την πυρκαγιά στην ανατολική Αττική που δεν ελήφθησαν σοβαρά υπόψη.
Σύμφωνα με το Έθνος, η 24σελιδη πρόταση του Ανακριτή, βασίζεται σε νέο αποδεικτικό υλικό. Ο Ανακριτής σημειώνει ότι «κατά τη διάρκεια της κύριας ανάκρισης που διενεργούμε και των αποδεικτικών στοιχείων που προέκυψαν στο πλαίσιό της, προέκυψαν νεότερα στοιχεία που δικαιολογούν τη στοιχειοθέτηση του αδικήματος της θανατηφόρας έκθεσης κατά συρροή, καθώς και του αδικήματος της έκθεσης από την οποία προκλήθηκαν στους παθόντες βαριές σωματικές βλάβες κατά συρροή για κάποιους από τους κατηγορουμένους». Διαφορετική ήταν η γνώμη του αρμόδιου Εισαγγελέα, ο οποίος είπε «όχι» στη διεύρυνση των κατηγοριών (παραθέτουμε παρακάτω το σκεπτικό του Εισαγγελέα).
Στην αναφορά του ο Ανακριτής επισημαίνει ότι υψηλόβαθμα στελέχη της Πυροσβεστικής και της Πολιτικής Προστασίας ευθύνονται για ενέργειες και παραλείψεις ιδιαιτέρως σοβαρές, διότι γνώριζαν τις καιρικές συνθήκες, την ιδιαιτερότητα της υπό κρίση περιοχής, τις διαστάσεις της πυρκαγιάς αλλά και το γεγονός ότι τις κρίσιμες ώρες δεν υπήρχε άλλη πυρκαγιά που να δικαιολογεί τη διάθεση μέσων σε άλλη περιοχή.
Κατά το δημοσίευμα, ο Ανακριτής κάνει λόγο για νεότερα στοιχεία που προέκυψαν από μαρτυρικές καταθέσεις αξιωματικού της Πυροσβεστικής που δόθηκαν πριν από περίπου ενάμιση μήνα, στα τέλη του Μαΐου του 2020, αλλά και για νεότερες καταθέσεις του αρμόδιου πραγματογνώμονα τον περασμένο Ιανουάριο και Φεβρουάριο.
Παράλληλα, νεότερα στοιχεία προέκυψαν από έρευνες που έλαβαν χώρα στην Πυροσβεστική Υπηρεσία Κορίνθου, στη Διεύθυνση Επικοινωνιών και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης της Πυροσβεστικής στο Μοσχάτο, στις εγκαταστάσεις της Υπηρεσίας Εναέριων Μέσων του Π.Σ. αλλά και από τις πρόσφατες έρευνες του περασμένου μήνα (11 Ιουνίου 2020) στο επιχειρησιακό κέντρο (ΕΣΚΕ) της Πυροσβεστικής στο Χαλάνδρι.
Ο Ανακριτής πιάνει την υπόθεση από την αρχή και συγκεκριμένα από το ξέσπασμα της φωτιάς, στις 16.20 έως 16.30 της 23ης Ιουλίου 2018, σε απερίφρακτο οικόπεδο της οδού Ανδρούτσου στην περιοχή Νταού Πεντέλης. Οι καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν σε συνδυασμό με το ανάγλυφο της περιοχής συνέβαλαν στη γρήγορη εξάπλωση της πυρκαγιάς και στη διάσπασή της λίγο αργότερα σε δύο μέτωπα που κατευθύνονταν προς κατοικημένες περιοχές. Το πρώτο κατευθυνόταν προς Νέο Βουτζά - Μάτι - Κόκκινο Λιμανάκι και το δεύτερο προς την Καλλιτεχνούπολη.
Οι πυροσβεστικές δυνάμεις σύντομα κατόρθωσαν να ελέγξουν το δεύτερο μέτωπο (προς την Καλλιτεχνούπολη), πλην όμως το ίδιο δεν συνέβη και με το πρώτο μέτωπο, το οποίο πέρασε στον οικισμό του Νέου Βουτζά στις 18.02, ακολούθως δε έχοντας διανύσει απόσταση περίπου 4 χιλιομέτρων, έφτασε στη λεωφόρο Μαραθώνος σε 10 λεπτά (18.12) και στη συνέχεια εξαπλώθηκε στο Μάτι και το Κόκκινο Λιμανάκι (περί ώρα 18.44 και 18.45), κινούμενη στο θαλάσσιο μέτωπο, όπου τελικά κατασβέστηκε λόγω μη ύπαρξης καύσιμης ύλης.
Ανύπαρκτη εναέρια επιτήρηση
Όπως αναφέρει το Έθνος, ο Ανακριτής χώρισε τη διαχείριση της κρίσης σε τρία στάδια. Το πρώτο αφορά στην πρόληψη-κατάσβεση της πυρκαγιάς. Όπως διαπιστώνει, η εναέρια επιτήρηση που θα μπορούσε να οδηγήσει στην άμεση κινητοποίηση δυνάμεων ήταν ανύπαρκτη. Ακολουθεί αυτούσια η αναφορά του Ανακριτή:
Στις 23 Ιουλίου 2018 δεν υπήρχε εναέρια επιτήρηση από το ΓΕΑ και δη από τις πρώτες επικίνδυνες από άποψη πυρκαγιών ώρες της ημέρας, μεταξύ του διαστήματος 11.00 π.μ. με 19.00 στην Αττική πριν την έναρξη της πυρκαγιάς στην Κινέτα, ενώ σκοπό της εναέριας επιτήρησης είναι η κατάσβεση των δασικών πυρκαγιών στο μικρότερο χρονικό διάστημα με όλη τη διαθέσιμη δύναμη, γρήγορα και αποτελεσματικά και ενώ υπήρχε γνώση από τους αρμόδιους τόσο των καιρικών συνθηκών όσο και του ότι η περιοχή γύρω από το Νταού Πεντέλης και το Νέο Βουτζά είχαν ιστορικό προηγούμενων πυρκαγιών και χαρακτηριζόταν περιοχή υψηλής επικινδυνότητας για πυρκαγιάς.
Η παράληψη αυτή συνδέεται άμεσα με το γεγονός ότι υπήρξε κατά την έναρξη της πυρκαγιάς στο Νταού Πεντέλης μεγάλη καθυστέρηση στην κινητοποίηση και στην έγκαιρη αντιμετώπιση της πυρκαγιάς.
Αν υπήρχε εναέρια επιτήρηση, ο εντοπισμός της πυρκαγιάς στο Νταού θα ήταν άμεσος και εναέριες και επίγειες δυνάμεις θα επιχειρούσαν άμεσα, έγκαιρα και αποτελεσματικά.
Επίσης, με την πρώτη βολή που θα έκανε το αεροσκάφος επιτήρησης στο Νταού, θα είχε καλυφθεί και ο χρόνος προετοιμασίας 20 καθοριστικών λεπτών για τα υπόλοιπα κατασβεστικά αεροσκάφη που θα λάμβαναν μέρος στην κατάσβεση με το δεδομένο ότι από το χρόνο εντολής μέχρι το χρόνο απογείωσης του αεροσκάφους το εναέριο χρειάζεται 20 λεπτά για να απογειωθεί.
Συνεπώς οι αρμόδιοι παρέλειψαν να φροντίσουν για συνεχή εναέρια επιτήρηση και μάλιστα σύμφωνα με την κατάθεση του πραγματογνώμονα υπήρχαν διαθέσιμα και αεροσκάφη τύπου καναντέρ με χωρητικότητα νερού 6 τόνων τουλάχιστον, καθώς και αεροσκάφος τύπου PZL διθέσιο χωρητικότητας νερού τουλάχιστον 500 λίτρων αποκλειστικά για εναέρια επιτήρηση με σκοπό την άμεση προσβολή της πυρκαγιάς, το οποίο βρισκόταν επιχειρησιακά ικανό στο αεροδρόμιο Δεκέλεια.
Περαιτέρω, έμεινε ανεκμετάλλευτη επιχειρησιακά και η νεοσύστατη υπηρεσία με τα μη στελεχωμένα αεροσκάφη, τα οποία μπορούν να κάνουν 24ωρη επιτήρηση, έχουν κάμερες και δίνουν άμεσες πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο στο ΕΣΚΕ.
Προσγειώσεις σε κλειστό αεροδρόμιο
Παρέλειψαν οι αρμόδιοι κατηγορούμενοι να φροντίσουν για τη μεταστάθμευση των εναέριων μέσων, με αποτέλεσμα δύο από τα καλύτερα ελικόπτερα (S64-N 194 και S64-N 218) να μην μπορούν να απογειωθούν την κρίσιμη στιγμή και να επιχειρήσουν τις πρώτες ώρες της έναρξης της πυρκαγιάς στο Νταού Πεντέλης.
Ειδικότερα: Το πρώτο ελικόπτερο, χωρητικότητας δεξαμενής 6-7 τόνων νερού απογειώθηκε από την Ανδραβίδα στις 14.20 προκειμένου να επιχειρήσει στα Μέγαρα-Γεράνεια Όρη. Προσγειώθηκε για ανεφοδιασμό στις 16.23 στο αεροδρόμιο της Ελευσίνας παρότι ήταν γνωστό στην ηγεσία του ΕΣΚΕ ότι το συγκεκριμένο αεροδρόμιο ήταν κλειστό (ήδη από τις 14.27) και δε θα μπορούσε να απογειωθεί εύκολα το ελικόπτερο μετά τον ανεφοδιασμό του.
Όταν στις 16.50 δίνεται εντολή από το ΕΣΚΕ να απογειωθεί το συγκεκριμένο ελικόπτερο και να μεταβεί στο Νταού Πεντέλης, ο πιλότος δηλώνει ότι δεν μπορεί να απογειωθεί. Συνεπώς, ενώ υπήρχε σχετική γνώση των προβλημάτων απογείωσης οι αναφερόμενοι κατηγορούμενοι παρέλειψαν να δώσουν εντολή να προσγειωθεί το ελικόπτερο στο Τατόι, στην Πάχη Μεγάρων, στο ελικοδρόμιο της Νέας Μάκρης ή στο Ελευθέριος Βενιζέλος, αεροδρόμια τα οποία δεν είχαν κλείσει.
Το δεύτερο ελικόπτερο απογειώθηκε από το αεροδρόμιο της Πάχης Μεγάρων στις 15.23 και προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο της Ελευσίνας, το οποίο, όμως, ως ήδη σημειώθηκε, στις 14.27 έκλεισε και παρέμεινε κλειστό τουλάχιστον έως τις 17.46.
Συνεπώς ενώ υπήρχε σχετική γνώση των προβλημάτων απογείωσης οι αναφερόμενοι κατηγορούμενοι παρέλειψαν να δώσουν εντολή να προσγειωθεί το ελικόπτερο στο Τατόι, στην Πάχη Μεγάρων, στο ελικοδρόμιο της Νέας Μάκρης, ή στο Ελευθέριος Βενιζέλος.
Επίσης, σε ελικόπτερο τύπου ΚΑ 32 RA-UR CIT δόθηκε εντολή να απογειωθεί από το αεροδρόμιο της Χίου στις 15.55 για το αεροδρόμιο της Ελευσίνας λανθασμένα, καθώς αυτό ήταν ήδη κλειστό. Προσγειώθηκε στις 17.45 στην Ελευσίνα και πήρε εντολή να απογειωθεί στις 19.10 αλλά δε μπορούσε να εκκινήσει λόγω ανέμων.
Είχαν ενημερωθεί
Επισημαίνεται ότι ο εναέριος ελεγκτής κυκλοφορίας είχε γνωρίσει στο ΕΣΚΕ ότι όλα τα αεροσκάφη θα προσγειώνονταν από τις 14.27 και μετά στο αεροδρόμιο της Τανάγρας, διότι το αεροδρόμιο της Ελευσίνας θα έβγαινε εκτός ενέργειας λόγω ανέμων.
Επιχειρούσε ένα μόνο ελικόπτερο
Από τις 17.04 περίπου μέχρι άγνωστο από τη μέχρι τώρα ανάκριση χρόνο, πάντως σίγουρα μέχρι και τις 17.30, επιχειρούσε μόνο ένα ελικόπτερο για την κατάσβεση της πυρκαγιάς (το οποίο φέρεται να έκανε μία ρίψη, σε τρία διαφορετικά σημεία στο Νταού Πεντέλης.
Συνεπώς οι αρμόδιοι παρέλειψαν να κινητοποιήσουν και άλλα εναέρια μέσα, ενώ συνέχιζαν τις εκτροπές στην περιοχή Καλαμακίου-Ισθμίων, αν και η κατάσταση εκεί ήταν ελεγχόμενη και η φωτιά έρπουσα σε θάμνους, γεγονός το οποίο γνώριζαν οι αρμόδιοι ήδη από τις 16.46. Θα μπορούσαν δε από τις 16.41 (ώρα που έγινε γνωστό στο ΕΣΚΕ το γεγονός της φωτιάς από τους εθελοντές πυροσβέστες και από τον Κρόνο Πεντέλης που ενημέρωσε το Κέντρο) έως και τις 18.00 να έχουν επιχειρήσει τα παρακάτω εναέρια μέσα:
Α) Φλόγα 10: Ελικόπτερο της Πυροσβεστικής με κάδο πυρόσβεσης τριών τόνων, το οποίο επιχειρούσε στην Κινέτα έως και τις 17.20 που προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο Πάχης.
Παραλείφθηκε να δοθεί εντολή εκτροπής ώστε το ελικόπτερο να αρχίσει να επιχειρεί από τις 16.53, κάνοντας τουλάχιστον μία ρίψη νερού και στη συνέχεια να προσγειωθεί στο Ελευθέριος Βενιζέλος ή στη βάση ελικοπτέρων του ναυτικού στη Νέα Μάκρη. Έτσι, αφού εφοδιαζόταν, θα μπορούσε να επιχειρήσει τουλάχιστον μετά από 20-25 λεπτά
Β) Φλόγα 11: Ελικόπτερο της Πυροσβεστικής με κάδο πυρόσβεσης τριών τόνων, το οποίο επιχειρούσε στην Κινέτα έως και τις 17.28 που προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο Πάχης. Παραλείφθηκε να δοθεί εντολή εκτροπής ώστε το ελικόπτερο να αρχίσει να επιχειρεί από τις 16.53, κάνοντας τουλάχιστον δύο ρίψεις νερού και στη συνέχεια να προσγειωθεί. Έτσι αφού εφοδιαζόταν θα μπορούσε να επιχειρήσει για τουλάχιστον μετά 20-25 λεπτά.
Γ) Καναντέρ CL-415: Αεροσκάφος χωρητικότητας έξι τόνων νερού, που απογειώθηκε στις 17.05 και επιχειρούσε έως και τις 18.15 στην Κινέτα, πήρε εντολή για Νταού την ίδια ώρα αλλά δήλωσε φθάνοντας βλάβη και στις 19.17 προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο της Τανάγρας.
Έπρεπε να έχει δοθεί εντολή να επιχειρήσει απευθείας στο Νταού Πεντέλης και να αρχίσει να επιχειρεί από τις 17.17, κάνοντας τουλάχιστον τρεις ρίψεις νερού και στη συνέχεια να προσγειωθεί στο Ελευθέριος Βενιζέλος ή στη βάση ελικοπτέρων ναυτικού στη Νέα Μάκρη, Έτσι αφού εφοδιαζόταν θα μπορούσε να επιχειρήσει τουλάχιστον μετά από 20-25 λεπτά
Δ) CL-215: Καναντέρ χωρητικότητας έξι τόνων νερού, το οποίο επιχειρούσε έως τις 17.45 στην Κινέτα και στις 18.51 έγινε εκτροπή για Ίσθμια-Καλαμάκι, παρά το γεγονός ότι από τις 16.46 υπάρχει η γνώση ότι η φωτιά στα Ίσθμια-Καλαμάκι είναι έρπουσα και η κατάσταση ελεγχόμενη.
Έπρεπε να είχε δοθεί εντολή να επιχειρήσει απευθείας στο Νταού Πεντέλης και να αρχίσει να επιχειρεί από τις 17.12, κάνοντας τουλάχιστον πέντε ρίψεις νερού και στη συνέχεια να προσγειωθεί στο Ελευθέριος Βενιζέλος. Έτσι αφού εφοδιαζόταν θα μπορούσε να επιχειρήσει τουλάχιστον μετά από 20-25 λεπτά.
Ε) Ελικόπτερο S-64-N189: Ελικόπτερο στο οποίο δόθηκε στις 16.24 εντολή εκτροπής για εξακρίβωση πυρκαγιάς πλησίον των εγκαταστάσεων της Motor Oil στα Ίσθμια-Καλαμάκι και το οποίο στις 16.46 ενημέρωσε το ΕΣΚΕ ότι η πυρκαγιά πλησίον των εγκαταστάσεων της ως άνω εταιρίας είναι ελεγχόμενη και έρπουσα σε θάμνους. Συνεπώς από τις 16.46 η ηγεσία του ΕΣΚΕ έπρεπε να του δώσει εντολή να μεταβεί στο Νταού Πεντέλης. Έτσι θα μπορούσε να αρχίσει να επιχειρεί από τις 17.00 κάνοντας τουλάχιστον δύο ρίψεις νερού και στη συνέχεια να προσγειωθεί. Έτσι αφού εφοδιαζόταν θα μπορούσε να επιχειρήσει τουλάχιστον μετά από 20-25 λεπτά.
Στ) Ελικόπτερο S64 – N194 χωρητικότητας δεξαμενής 6-7 τόνων νερού και με δυνατότητα ρίψης βολών κατ’ επιλογή, στο οποίο ενώ είχε δοθεί εντολή να μεταβή στην πυρκαγιά στο Νταού Πεντέλης στις 16.50, όταν τελικά κατάφερε να απογειωθεί στις 17.46 και ενώ είχε φτάσει κατά τις 17.56 στο Νταού Πεντέλης, στις 18.00 δόθηκε εντολή εκτροπής πλησίον των εγκαταστάσεων της Motor Oil στα Ίσθμια-Καλαμάκι, παρότι στις 16.46 το ελικόπτερο S 64- N186 ενημέρωσε την ηγεσία του ΕΣΚΕ ότι η πυρκαγιά πλησίον των εγκαταστάσεων της ως άνω εταιρίας είναι ελεγχόμενη.
Ζ) Το ελικόπτερο τύπου ΚΑ 23 RA-UR CIT, το οποίο μέχρι τις 17.56 βρισκόταν στο αεροδρόμιο Καλαμάτας δόθηκε εντολή να επιχειρήσει στο Ζεμενό Κορινθίας. Στις 18.56 ενημέρωσε το ελικόπτερο ότι δεν μπορεί να κάνει ρίψει στο Ζεμενό λόγω αναταράξεων και του δόθηκε εντολή εκτροπής για Ίσθμια και όχι για Νέο Βουτζά.
«Καθηλωμένα αεροσκάφη»
Παρέλειψαν οι αναφερόμενοι κατηγορούμενοι την αξιοποίηση των παρακάτω διαθέσιμων εναέριων μέσων: α) αεροσκάφος PZL (028) και αεροσκάφος PZL 030 με τουλάχιστον 500 λίτρα νερό, τα οποία απογειώθηκαν από το αεροδρόμιο της Λαμίας στις 16.45, προκειμένου να επιχειρήσουν στο Σερνικάκι Άμφισσας, ενώ επρόκειτο για πυρκαγιά που δεν απειλούσε σπίτια και ανθρώπους
Β) Ελικόπτερο με κωδικό κλήσης Φλόγα 2 και ελικόπτερο με κωδικό κλήσης Φλόγα 3. Τα συγκεκριμένα ελικόπτερα θα μπορούσαν να είχαν κάνει 3-4 ρίψεις το καθένα, ήτοι 2 τόνους το καθένα και συνολικά θα μπορούσαν να είχαν ρίξει ωφέλιμο νερό τεσσάρων συνολικά τόνων και μάλιστα από 17.00 έως 17.30, ήτοι στον κρίσιμο χρόνο κατάσβεσης ή περιορισμού της πυρκαγιάς γ) τουλάχιστον ένα ελικόπτερο Σινούκ, το οποίο ανήκει στο Δ Τάγμα Ελικοπτέρων Αεροπορίας Στρατού, το οποίο βρισκόταν στο αεροδρόμιο της Πάχης.
Το «όχι» του Εισαγγελέα
Κινούμενος σε διαφορετικό μήκος κύματος, ο αρμόδιος Εισαγγελέας είπε «όχι» στην πρόταση του Ανακριτή για διεύρυνση του κατηγορητηρίου και στην άσκηση διώξεων για κακούργημα, σε βάρος στελεχών της Πυροσβεστικής και της Πολιτικής Προστασίας.
Σύμφωνα με στοιχεία που φέρνει στο φως το ethnos.gr, ο Εισαγγελέας έκρινε ότι το έγγραφο του Ανακριτή και τα συνημμένα αποδεικτικά μέσα (καταθέσεις μαρτύρων, εκθέσεις πραγματογνωμοσύνης κλπ) δεν αποτελούν στοιχεία ικανά για να οδηγήσουν σε μεταβολή των υπαρχουσών κατηγοριών σε βάρος των εμπλεκομένων.
Ο Εισαγγελέας, όπως αναφέρει στο έγγραφο που συνέταξε, αναφέρει ότι τα περιστατικά που αναφέρονται στη δικογραφία για το Μάτι και η συμπεριφορά των κατηγορουμένων δεν εμπεριέχουν ενδεχόμενο δόλο.
Στην αναφορά του υποστηρίζει ότι η ανάγκη δικαιολόγησης του δόλου είχε κριθεί νομολογιακά αναγκαία και σε περιπτώσεις πολύνεκρων ατυχημάτων που είχαν απασχολήσει στο παρελθόν την επικαιρότητα. Ως παραδείγματα φέρνει το ναυάγιο του πλοίου Express Samina, το σεισμό της Αθήνας το Σεπτέμβριο του 1999, το δυστύχημα στην κοιλάδα των Τεμπών όπου έχασαν τη ζωή τους 21 μαθητές, τη φονική πυρκαγιά στην Ηλεία το 2007.
Πηγή: Έθνος
