Η έκθεση στον καπνό πριν από τη γέννηση αυξάνει τον κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2

Η έκθεση στον καπνό πριν από τη γέννηση, όπως και η έναρξη του καπνίσματος κατά την παιδική ή εφηβική ηλικία σχετίζονται σημαντικά με την ανάπτυξη διαβήτη τύπου 2 στην ενήλικη ζωή, σύμφωνα με μελέτη που παρουσιάστηκε σε συνέδριο της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας, στο Σικάγο.

Η έκθεση στον καπνό στην ενήλικη ζωή είναι ένας καθιερωμένος παράγοντας κινδύνου για διαβήτη τύπου 2 και προηγούμενες έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι τα άτομα που καπνίζουν έχουν 30-40% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν διαβήτη τύπου 2 σε σχέση με τα άτομα που δεν καπνίζουν.

Στην εν λόγω προκαταρκτική μελέτη, οι ερευνητές εξέτασαν δεδομένα για σχεδόν 476.000 ενήλικες από τη βρετανική βάση δεδομένων Biobank, οι οποίοι δεν είχαν διαβήτη τύπου 2 όταν εγγράφηκαν, για να εκτιμήσουν τη συσχέτιση της έκθεσης στον καπνό πριν από τη γέννηση και της έναρξης του καπνίσματος κατά την παιδική ή εφηβική ηλικία με την ανάπτυξη διαβήτη τύπου 2. Επίσης, διερεύνησαν κατά πόσο η τήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής ως ενήλικες, όπως η υγιεινή διατροφή, η άσκηση, ο επαρκής ύπνος, η διατήρηση φυσιολογικού βάρους και η αποφυγή του καπνίσματος, μπορεί να επηρέασαν την ανάπτυξη διαβήτη τύπου 2 στα άτομα υψηλού κινδύνου.

Όπως διαπιστώθηκε, η έκθεση στον καπνό πριν από τη γέννηση συσχετίστηκε με 22% αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2 σε σύγκριση με άτομα που δεν εκτέθηκαν ποτέ. Τα άτομα που ξεκίνησαν το κάπνισμα στην παιδική ηλικία είχαν διπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2, σε σύγκριση με άτομα που δεν κάπνισαν ποτέ, όσοι ξεκίνησαν το κάπνισμα ως έφηβοι είχαν 57% υψηλότερο κίνδυνο, ενώ όσοι ξεκίνησαν το κάπνισμα ως ενήλικες 33% υψηλότερο κίνδυνο.

Τον υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2 είχαν οι συμμετέχοντες που είχαν γενετική προδιάθεση να αναπτύξουν διαβήτη τύπου 2 και άρχισαν το κάπνισμα κατά την παιδική ή εφηβική ηλικία. Ο κίνδυνος μειώθηκε στα άτομα που ακολουθούσαν έναν υγιεινό τρόπο ζωής στη μετέπειτα ζωή τους.

Οι ερευνητές διευκρινίζουν ότι πρόκειται για μελέτη παρατήρησης, οπότε τα ευρήματα υποδεικνύουν μια συσχέτιση και δεν επιβεβαιώνουν άμεση αιτία και αποτέλεσμα. Επίσης, οι πληροφορίες σχετικά με την έκθεση στον καπνό δηλώθηκαν από τους συμμετέχοντες, επομένως τα δεδομένα ενδέχεται να περιλαμβάνουν πιθανά σφάλματα μνήμης.

Τι είναι ο διαβήτης τύπου 2

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια κλινική οντότητα της οποία η επίπτωση και ο επιπολασμός αυξάνονται. Παγκοσμίως, 1 στους 11 ανθρώπους εμφανίζει σακχαρώδη διαβήτη, ενώ υπολογίζεται ότι μέχρι το 2030 η αναλογία αυτή θα έχει αυξηθεί σε 1 στους 10. Ο διαβήτης τύπου 2 αφορά σχεδόν στο 90% των ατόμων με διαβήτη και πολύ συχνά σχετίζεται με την παχυσαρκία.

Η κεντρική (ή κοιλιακή) παχυσαρκία οδηγεί σε αντίσταση στην ινσουλίνη, υπερινσουλιναιμία και διαταραγμένη ανοχή γλυκόζης. Όταν τα β-κύτταρα του παγκρέατος, που φυσιολογικά παράγουν την ινσουλίνη, αρχίσουν να δυσλειτουργούν και να ανεπαρκούν, τότε τα επίπεδα γλυκόζης αυξάνονται πάνω από το φυσιολογικό όριο και εκδηλώνεται ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2.

Τα συμπτώματα που μπορεί να εμφανίσει το άτομο με διαβήτη τύπου 2, σχετίζονται κυρίως με τα αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα (υπεργλυκαιμία), και περιλαμβάνουν τα κλασικά συμπτώματα της πολυφαγίας και της πολυδιψίας, ξηροστομία, κνησμό, αυξημένη συχνότητα λοιμώξεων ή μυκητιάσεων.

Ωστόσο, ο διαβήτης τύπου 2 συχνά διαδράμει ασυμπτωματικά για αρκετά χρόνια, καθώς η υπεργλυκαιμία αυξάνεται σταδιακά και μπορεί να μην είναι τόσο σοβαρή ώστε να εκδηλωθούν τα αντίστοιχα συμπτώματα.

Η διάγνωση του διαβήτη τύπου 2, καθώς και των πιο πρώιμων διαταραχών (προδιαβήτης), γίνεται με την εύρεση αυξημένης τιμής γλυκόζης στο αίμα.

Γιατί είναι σημαντική η έγκαιρη διάγνωση

Η αντίσταση στην ινσουλίνη, και εν συνεχεία η υπεργλυκαιμία του διαβήτη, οδηγούν σε αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά συμβάματα (καρδιακή προσβολή και αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο) και αν ο διαβήτης δεν προληφθεί ή δεν αντιμετωπιστεί κατάλληλα μπορεί επίσης να προκαλέσει νεφρική νόσο, αμφιβληστροειδοπάθεια με απώλεια όρασης, νευροπάθεια και αγγειοπάθεια των άκρων.

Σε ποιους πρέπει να γίνεται προσυμπτωματικός έλεγχος για διαβήτη τύπου 2;

• Σε όλα τα άτομα άνω των 45 ετών.
• Σε άτομα κάθε ηλικίας που είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα και έχουν έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω παράγοντες κινδύνου: συγγενή 1ου βαθμού με διαβήτη, ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου, υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (για τις γυναίκες), καθιστική ζωή.
• Άτομα που έχουν διαγνωστεί με προδιαβήτη πρέπει να ελέγχονται ανά έτος.
• Γυναίκες που έχουν εμφανίσει διαβήτη κύησης πρέπει να ελέγχονται κάθε 3 χρόνια.

Μπορεί ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 να προληφθεί;

Ο σημαντικότερος τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση του διαβήτη τύπου 2 είναι η παχυσαρκία. Η μεταβολή του τρόπου ζωής είναι το πρώτο και βασικότερο βήμα για την πρόληψη ή την επιβράδυνση εμφάνισης του διαβήτη τύπου 2. Η διατήρηση κανονικού σωματικού βάρους ή η απώλεια βάρους για υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα, σε συνδυασμό με τακτική άσκηση και ισορροπημένη μεσογειακή διατροφή αποτελούν σημεία κλειδιά.

Μάλιστα, με τα νεότερα δεδομένα, άτομα που έχουν ήδη εμφανίσει διαβήτη τύπου 2 μπορούν ακόμα και να «αντιστρέψουν» τον διαβήτη ακολουθώντας αυστηρή υγιεινοδιαιτητική αγωγή.