Καύσωνας: Τα συμπτώματα της θερμοπληξίας και πότε πρέπει να ζητήσετε βοήθεια από το ΕΚΑΒ

Ισχυρό κύμα καύσωνα θα πλήξει τη χώρα για περίπου έξι εικοσιτετράωρα, μέχρι και το Σάββατο 26 Ιουλίου 2025. Το ΕΚΑΒ αναφέρει ήδη αύξηση των κλήσεων για παθολογικά περιστατικά θερμικής εξάντλησης και θερμοπληξίας. Ωστόσο, και οι δύο καταστάσεις εκδηλώνονται σταδιακά και προλαμβάνονται. Παρακάτω μπορείτε να δείτε τι είναι η θερμική εξάντληση και η θερμοπληξία και πότε η πρώτη οδηγεί στη δεύτερη για να ζητήσετε βοήθεια.  

Συμπτώματα θερμικής εξάντλησης

Η θερμική εξάντληση εμφανίζεται με έντονη εφίδρωση, ωχρό και δροσερό δέρμα, ταχυκαρδία, αδυναμία, κόπωση, κράμπες, ζάλη και ναυτία. Εάν τα συμπτώματα δεν αντιμετωπιστούν, η υπερθέρμανση συνεχίζεται και οδηγεί σε εγκεφαλοπάθεια και νεφρική βλάβη.

Πότε η θερμική εξάντληση εξελίσσεται σε θερμοπληξία

Η θερμοπληξία είναι η πιο ακραία κατάσταση από τις δύο και συνήθως έπεται της θερμικής εξάντλησης. Εξαιτίας της υψηλής εξωτερικής θερμοκρασίας, το σώμα δεν μπορεί να αποβάλλει την εσωτερική  θερμότητα, και ανεβάζει θερμοκρασία.

Η παρατεταμένη έκθεση στον καύσωνα ή η έντονη σωματική δραστηριότητα υπό υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να προκαλέσουν υπερθέρμανση, η οποία συνοδεύεται από διαταραχές στη συνείδηση, νευρολογικά συμπτώματα και καταπόνηση οργάνων. 

Συμπτώματα θερμοπληξίας

1. Υψηλή θερμοκρασία σώματος: Το σώμα μπορεί να ανεβάσει θερμοκρασία όπως συμβαίνει στον πυρετό, αλλά για τελείως διαφορετικούς λόγους. Σε κάθε περίπτωση όταν η θερμοκρασία υπερβεί του 37 βαθμούς θα πρέπει να βρεθεί τρόπος μείωσής της, όπως η μεταφορά σε κλιματιζόμενο χώρο. Η αυξημένη θερμοκρασία είναι το πρώτο αλλά όχι το μοναδικό σύμπτωμα της θερμοπληξίας.
2. Διαταραχές της συμπεριφοράς και της συνείδησης: Σε συνθήκες θερμοπληξίας, ο ασθενής εμφανίζει σύγχυση, εκνευρισμό, παράνοια, αλλοιωμένη ομιλία, εμετό, ακόμα και επιληπτικές κρίσεις. Τελικά μπορεί να οδηγηθεί ακόμα και σε κώμα. Οι διαταραχές της συμπεριφοράς θα πρέπει να διαγνωστούν από ειδικούς προκειμένου να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα.
3. Αλλαγή του δέρματος: Στην περίπτωση θερμοπληξίας το δέρμα ανεβάζει θερμοκρασία και είναι καυτό, συχνά ξηρό στην αφή. Παράλληλα μπορεί να είναι έντονα ερυθρό.
4. Καρδιαγγειακά και αναπνευστικά συμπτώματα: Αυτά τα συμπτώματα είναι και τα πιο σοβαρά γιατί μπορεί να επηρεάσουν άμεσα τη λειτουργία του οργανισμού. Συγκεκριμένα  ο ασθενής μπορεί να εμφανίσει ταχυκαρδία, γρήγορη και ρηχή αναπνοή και  χαμηλή αρτηριακή πίεση. Σε βαριές μορφές μπορεί να εκδηλωθεί αδύναμος παλμός και ταχύπνοια.
5. Νευρολογικές και οφθαλμικές διαταραχές:  Συγκεκριμένα πρόκειται για ζάλη, δυσκολία στην όραση, λιποθυμία, επιληπτικές κρίσεις.
6. Γαστρεντερικά συμπτώματα: Ναυτία, έμετος, έντονος πονοκέφαλος
7. Μυϊκά προβλήματα: Κράμπες λόγω απώλειας ηλεκτρολυτών, ιδιαίτερα όταν υπάρχει θερμική εξάντληση πριν από τη θερμοπληξία.

Επιπλοκές και σοβαρότητα

Η καθυστερημένη αντιμετώπιση μπορεί να προκαλέσει οξεία νεφρική ανεπάρκεια, μη φυσιολογικό καρδιακό ρυθμό, πνευμονικό οίδημα, ακόμα και σταδιακή καταστροφή μυϊκών και εγκεφαλικών κυττάρων, με συνέπεια το κώμα ή τον θάνατο. Για αυτό είναι σημαντικό να υπάρχει έγκαιρη αναγνώριση.

Πρόληψη και δράση

Τι να κάνετε στον καύσωνα

Πίνετε άφθονα υγρά: Καταναλώστε νερό συχνά, ακόμα κι αν δεν διψάτε. Προτιμήστε και φυσικούς χυμούς ή ηλεκτρολύτες.

Μείνετε σε δροσερό μέρος: Αναζητήστε κλιματιζόμενους χώρους, σκιά ή αερισμένα δωμάτια. Αποφύγετε την απευθείας έκθεση στον ήλιο.

Φοράτε ελαφριά και ανοιχτόχρωμα ρούχα: Προτιμήστε βαμβακερά υφάσματα που επιτρέπουν στο σώμα να αναπνέει.

Κάντε συχνά δροσερά ντους: Βοηθούν στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος και στη μείωση της δυσφορίας.

Τρώτε ελαφριά: Επιλέξτε φρούτα, λαχανικά και γεύματα χαμηλά σε λιπαρά. Αποφύγετε βαριά φαγητά που αυξάνουν τη θερμοκρασία του σώματος.

Ξεκουραστείτε αρκετά: Αποφύγετε τη σωματική κόπωση και εξασφαλίστε επαρκή ύπνο.

Φροντίστε ηλικιωμένους και βρέφη: Είναι πιο ευάλωτοι στη θερμοπληξία. Ελέγχετε τακτικά την κατάστασή τους και κρατήστε τους ενυδατωμένους.

Χρησιμοποιείτε ανεμιστήρες, κλιματιστικά ή ψεκασμό με νερό: Ακόμα και το βρεγμένο πανί στο σώμα ή το πρόσωπο βοηθά στη δροσιστική ανακούφιση.

Τι να αποφύγετε στον καύσωνα

Μην κυκλοφορείτε τις ώρες αιχμής (12:00–17:00): Η έκθεση στον ήλιο αυτές τις ώρες αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο θερμοπληξίας.

Μην αφήνετε ποτέ παιδιά ή ζώα σε σταθμευμένο αυτοκίνητο: Ακόμα και για λίγα λεπτά, η θερμοκρασία στο εσωτερικό μπορεί να φτάσει σε θανατηφόρα επίπεδα.

Μην καταναλώνετε αλκοόλ ή καφεΐνη σε υπερβολή: Προκαλούν αφυδάτωση και αυξάνουν τον κίνδυνο θερμικής εξάντλησης.

Μην φοράτε συνθετικά ή σκούρα ρούχα:  Κρατούν τη θερμότητα και εμποδίζουν την αναπνοή του δέρματος.

Μην ασκείστε έντονα σε εξωτερικούς χώρους: Η σωματική δραστηριότητα σε συνθήκες καύσωνα είναι εξαιρετικά επικίνδυνη.

Μην αγνοείτε συμπτώματα όπως ζάλη, πονοκέφαλο ή ναυτία: Είναι προειδοποιητικά σημάδια θερμικής εξάντλησης ή θερμοπληξίας.

Μην παραμελείτε την ενυδάτωση: Η αφυδάτωση μπορεί να προκύψει χωρίς καν να τη νιώσετε – ειδικά σε ηλικιωμένους.

Μην υποτιμάτε τον καύσωνα, ακόμα κι αν νιώθετε καλά: Η θερμική εξάντληση μπορεί να εγκατασταθεί αθόρυβα και να επιδεινωθεί ραγδαία.

Η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων θερμοπληξίας – υψηλή θερμοκρασία, σύγχυση, καρδιοαναπνευστικά και γαστρεντερικά σημάδια – μπορεί να αποτρέψει θανατηφόρες επιπλοκές. Η άμεση ψύξη και η ιατρική φροντίδα σώζουν κυριολεκτικά ζωές.