Μελέτη-σοκ: Ο ιός του επιχείλιου έρπητα αλλάζει το ανθρώπινο DNA

Ο ιός του έρπητα είναι από τους πιο διαδεδομένους ιούς παγκοσμίως και οι περισσότεροι τον γνωρίζουν ως την αιτία για τα γνωστά «σπυράκια» στα χείλη. Όμως, νέα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν πως  δεν είναι τόσο «αθώος» όσο πιστεύαμε. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν πως αρκεί μόλις μία ώρα από τη στιγμή της μόλυνσης για να αλλάξει οριστικά το ανθρώπινο DNA. Και αυτή η αλλαγή δεν είναι ούτε τυχαία ούτε παροδική.

Ο ιός του έρπητα μεταμορφώνει το DNA των κυττάρων μας

Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα σε έγκριτο επιστημονικό περιοδικό, αποκαλύπτει ότι ο ιός του έρπητα τύπου 1 (HSV-1) δεν περιορίζεται μόνο στο να εισβάλει στα ανθρώπινα κύτταρα. Αντιθέτως, παρεμβαίνει δραστικά στο γενετικό υλικό των ανθρώπινων κυττάρων, μεταβάλλοντας τον τρόπο που αυτά λειτουργούν ώστε να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες του ιού. Δηλαδή, το DNA των κυττάρων μας προσαρμόζεται για να υποστηρίξει την αναπαραγωγή του ιού. Και αυτό γίνεται με μηχανισμό χειρουργικής ακρίβειας.

Όπως διαβάζουμε στο bgr.com, oι επιστήμονες αναφέρουν ότι αυτή η αλλοίωση του DNA δεν είναι απλώς μια ανεπιθύμητη συνέπεια της μόλυνσης, αλλά αποτελεί μέρος της στρατηγικής του ιού. Μέσα σε μόλις μία ώρα από την είσοδό του στο κύτταρο, ο ιός αναδομεί το γενετικό του υλικό ώστε να δημιουργήσει τις τέλειες συνθήκες για να αναπαραχθεί. Μπορεί τα εξωτερικά του συμπτώματα να περιορίζονται σε ένα απλό επιχείλιο εξάνθημα, όμως η δράση του μέσα στον οργανισμό είναι πολύ πιο σύνθετη και επιθετική.

Ο HSV-1 παίρνει τον έλεγχο των κυττάρων και τα μετατρέπει σε εργοστάσια αναπαραγωγής

Αυτό που καθιστά τον ιό τόσο επιθετικό» είναι η ικανότητά του να καταλαμβάνει ένα βασικό εργαλείο του κυττάρου: το ένζυμο RNAP II (RNA πολυμεράση), το οποίο είναι υπεύθυνο για την δημιουργία RNA από DNA. Όταν το ελέγξει, το RNA παύει να εξυπηρετεί τις λειτουργίες του ανθρώπινου κυττάρου και αρχίζει να παράγει γενετικό υλικό για τον ίδιο τον ιό. Με αυτόν τον τρόπο, ο ιός εξασφαλίζει ταχύτατο πολλαπλασιασμό και κυριολεκτικά αναγκάζει το κύτταρο να δουλεύει για εκείνον.

Αν και τέτοιοι μηχανισμοί δεν είναι πρωτόγνωροι στη φύση -υπάρχουν παρόμοιοι ιοί και παρασιτικοί οργανισμοί που εκμεταλλεύονται τα κύτταρα των ξενιστών τους- η ταχύτητα και ο βαθμός παρέμβασης του HSV-1 εντυπωσιάζουν τους επιστήμονες. Είναι ένας λόγος που καθιστά τόσο δύσκολη την πλήρη εξάλειψη ιών όπως ο έρπης. Ο οργανισμός μπορεί να φέρει τον ιό για πάντα χωρίς να παρουσιάζει καθόλου συμπτώματα, ώσπου ένα ερέθισμα, όπως άγχος ή μια ίωση, να τον «ξυπνήσει» και πάλι.

Αξίζει να σημειωθεί ότι περισσότεροι από τα δύο τρίτα των ανθρώπων κάτω των 50 ετών είναι φορείς του HSV-1, συχνά χωρίς να το γνωρίζουν. Η ενεργοποίησή του δεν είναι πάντα ορατή, αλλά μπορεί σε σοβαρές περιπτώσεις να προκαλέσει εγκεφαλίτιδα, μια επικίνδυνη φλεγμονή του εγκεφάλου, ή και λοιμώξεις στα γεννητικά όργανα. Η σιωπηλή παρουσία του ιού στον οργανισμό και η ικανότητά του να ενεργοποιείται όποτε το ανοσοποιητικό είναι αδύναμο, τον καθιστούν εξαιρετικά επίμονο.

Ένα ένζυμο-κλειδί μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για πιο στοχευμένες θεραπείες

Οι ερευνητές, ωστόσο, εντόπισαν ένα ένζυμο, που ονομάζεται TOP1, το οποίο φαίνεται πως μπορεί να εμποδίσει τον ιό να πάρει τον έλεγχο του κυττάρου. Το ένζυμο αυτό δείχνει να μπλοκάρει την πρόσβαση του HSV-1 στο RNAP II, σταματώντας έτσι την αναπαραγωγή του. Αν αυτή η δράση επιβεβαιωθεί σε περαιτέρω μελέτες, το TOP1 μπορεί να αποτελέσει βάση για νέες θεραπείες κατά του έρπητα, πιο στοχευμένες και αποτελεσματικές από τις υπάρχουσες.

Η έρευνα αυτή ανοίγει τον δρόμο για την ανάπτυξη φαρμάκων που δεν περιορίζονται απλώς στην καταστολή των συμπτωμάτων, αλλά παρεμβαίνουν στη βασική λειτουργία του ιού μέσα στο ανθρώπινο σώμα. Δεν αποκλείεται στο μέλλον να μπορέσουμε να εξαλείψουμε τον ιό από το DNA μας ή, τουλάχιστον, να περιορίσουμε τη δράση του με πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια.