Νέα εποχή στα ΑΤΜ: Τι χάνουν οι τράπεζες – Πώς κερδίζουν οι καταναλωτές
Οι ελληνικές τράπεζες και οι πολίτες βρίσκονται στο κατώφλι μίας νέας τραπεζικής εποχής καθώς μετά την κυβερνητική παρέμβαση από τις 15 Αυγούστου αλλάζει το καθεστώς των συναλλαγών με τα ΑΤΜ.

Το υπουργείο Οικονομικών και ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης «πυροδοτούν» μια νέα τραπεζική πραγματικότητα, επιχειρώντας να ρίξουν στο… μηδέν τις τραπεζικές χρεώσεις σε ΑΤΜ, εμβάσματα και άλλες τραπεζικές υπηρεσίες. Μια κίνηση με ιδιαίτερο πολιτικό και κοινωνικό στίγμα. Η νέα πολιτική που περιλαμβάνεται σε τροπολογία αναμένεται να ψηφιστεί την Πέμπτη στη Βουλή και να τεθεί σε ισχύ στο πρώτο 15νθήμερο του Αυγούστου.
Οι βασικές αλλαγές
- Αναλήψεις από ΑΤΜ άλλης τράπεζας μέσω ΔΙΑΣ: Εξαλείφεται πλήρως η προμήθεια 1,5–2 €, που πλήρωνε ο πολίτης για ανάληψη με κάρτα άλλης τράπεζας.
- Αναλήψεις από ΑΤΜ παρόχου με μετοχικό δεσμό: Μηδενικά κόστη όπου υπάρχουν σχέσεις με τρίτους παρόχους π.χ. Cashflex, Euronet.
- Πλαφόν 1,50 €: Σε οποιαδήποτε άλλη χρέωση ΑΤΜ από μη μέλη ΔΙΑΣ ή ξένες τράπεζες.
- Δημοτικά ΑΤΜ σε απομακρυσμένες περιοχές: Όπου υφίσταται μόνο ένα μηχάνημα, η ανάληψη γίνεται εντελώς δωρεάν, ανεξαρτήτως ιδιοκτήτη.
- Ερώτηση υπολοίπου: Καταργείται το κόστος (~0,20 €) σε όλα τα ΑΤΜ τραπεζών ή παρόχων.
Επίπτωση στις τράπεζες: Πόσα «χάνουν»
Οι εκτιμήσεις στο τραπεζικό σύστημα συγκλίνουν: ετήσια απώλεια εσόδων 20–25 εκατ. € για τις τράπεζες, ορισμένες πηγές μιλούν για έως και 40 εκατ. €
Με βάση τα πλέον πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία (31/3/2025), το δίκτυο των ATM στην Ελλάδα διαμορφώνεται ως εξής:
- Εθνική Τράπεζα: Διαθέτει 1.418 ΑΤΜ συνολικά, εκ των οποίων τα 529 βρίσκονται εντός καταστημάτων και τα υπόλοιπα 889 σε εξωτερικά (off-site) σημεία.
- Τράπεζα Πειραιώς: Ακολουθεί με 1.290 ΑΤΜ, εκ των οποίων τα 930 είναι εγκατεστημένα στα υποκαταστήματα της τράπεζας, το μικρότερο δίκτυο off-site ΑΤΜ μεταξύ των μεγάλων τραπεζών. Αν υπολογιστούν και τα 820 ΑΤΜ που μεταβιβάστηκαν στην Cashflex, τότε η Πειραιώς θα είχε το μεγαλύτερο δίκτυο στη χώρα.
- Alpha Bank: Λειτουργεί 1.195 μηχανήματα, με 582 να είναι εντός καταστημάτων.
- Eurobank: Διαθέτει 1.188 ΑΤΜ, εκ των οποίων μόλις 359 βρίσκονται εντός του τραπεζικού της δικτύου.
Στην κορυφή, όμως, παραμένουν οι ιδιώτες πάροχοι:
- Euronet: Πρωταθλητής στα ΑΤΜ με περισσότερες από 2.200 εγκαταστάσεις πανελλαδικά, σε σημεία υψηλής επισκεψιμότητας.
- Cashflex: Διαχειρίζεται πάνω από 800 ΑΤΜ, μετά τη συμφωνία με την Τράπεζα Πειραιώς για τη μεταβίβαση 820 off-site μηχανημάτων. Η εταιρεία ανήκει στην Printec (80%) και την Πειραιώς (20%).
Δεν είναι τυχαίο πως σε χώρες όπου το ρευστό έχει σχεδόν εξαφανιστεί, όπως η Σουηδία, η Φινλανδία και η Πορτογαλία, εφαρμόζεται ένα διαφορετικό μοντέλο: το λεγόμενο «κοινόχρηστο» ή «μηδενικό», όπου δεν υπάρχει καμία χρέωση για τον καταναλωτή, ούτε και μεταξύ τραπεζών. Οι ίδιες οι τράπεζες συνεισφέρουν με πάγιο ποσό στη διατήρηση του ενιαίου δικτύου.
Στην Ελλάδα, αντίθετα, εφαρμόζεται ένα κατακερματισμένο και ιδιαίτερα κοστοβόρο σύστημα, με χρεώσεις που βαραίνουν κυρίως τον πολίτη, ιδιαίτερα όταν αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει ΑΤΜ άλλης τράπεζας.
Κίνηση ματ
Την ένταξη των πελατών της Attica Bank που σύντομα θα φέρει το νέο της όνομα, CrediaBank, στο δίκτυο των 2.200 ΑΤΜ της Euronet από την 1η Αυγούστου, ανακοίνωσε η διευθύνουσα σύμβουλος της τράπεζας, Ελένη Βρεττού. Οι πελάτες θα μπορούν να πραγματοποιούν αναλήψεις μετρητών χωρίς καμία χρέωση.
«Η δωρεάν πρόσβαση σε χιλιάδες ΑΤΜ σε όλη τη χώρα διευκολύνει την καθημερινότητα των πελατών μας και ενισχύει την παρουσία μας στην ελληνική περιφέρεια», ανέφερε χαρακτηριστικά η κα Βρεττού, υπογραμμίζοντας πως η νέα αυτή συνεργασία ευθυγραμμίζεται με τη στρατηγική επανεκκίνησης της τράπεζας. «Με το νέο μας όνομα, CrediaBank, δίνουμε έμφαση στην προστιθέμενη αξία για τον πελάτη και ανταποκρινόμαστε άμεσα στις ανάγκες της αγοράς», σημείωσε.
Πώς «πέρασε» η απόφαση
Ο «μαραθώνιος» διαβουλεύσεων κράτους, ΤτΕ και τραπεζών μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο, με την έγκριση της ΕΚΤ, «κλείδωσε» την παρέμβαση, επιβεβαιώνοντας ότι οι τράπεζες, με κερδοφορία, ελαχιστοποιημένα «κόκκινα» και ισχυρούς δείκτες κεφαλαίου, μπορούν να υποστηρίξουν την αλλαγή.
Γιατί τώρα
Οι παρεμβάσεις αυτές αποτελούν συνέχεια των μέτρων του Δεκεμβρίου, μείωση 50–80% σε χρεώσεις εμβασμάτων, μηδενισμός κόστους ερώτησης υπολοίπου, δωρεάν φόρτιση προπληρωμένων και στοχεύουν στον περιορισμό της χρήσης μετρητών, την ενίσχυση των ψηφιακών συναλλαγών και την πάταξη της φοροδιαφυγής.
Τι αλλάζει για τον καταναλωτή
- Δωρεάν αναλήψεις σε ΑΤΜ τουλάχιστον 5.000 πανελλαδικά.
- Μηδενικό κόστος για έλεγχο υπολοίπου.
- Δίκαιη φορολογική πρόσβαση σε τραπεζικές υπηρεσίες για όλους, πόλεις και απομακρυσμένες περιοχές.
- Πλαίσιο ασφάλειας και διαφάνειας με το εθνικό πλαφόν και θεσμική κατοχύρωση.
Καθαρές αποφάσεις ή… αστάθειες;
Το πολιτικό σχέδιο του Κυριάκου Πιερρακάκη προχωράει «χειρουργικά», κατοχυρώνοντας με νόμο αυτά που ήδη εφαρμόζονταν με δέσμευση. Ο στόχος: τράπεζες πιο «φιλο-καταναλωτικές», ταυτόχρονα όμως να μην τεθούν υπό πίεση οι διεθνείς πάροχοι ΑΤΜ , όπως η Euronet, που με όρους αγοράς θα δυσκολευτούν να αντεπεξέλθουν στο πλαφόν του 1,5 €.
Συμπέρασμα
Οι ελληνικές τράπεζες και οι πολίτες βρίσκονται στο κατώφλι μίας νέας τραπεζικής εποχής: οι συναλλαγές στα ΑΤΜ απλοποιούνται, γίνονται πιο φιλικές για το χρήστη και λιγότερο κερδοσκοπικές. Η κυβέρνηση, από την πλευρά της, κερδίζει αξιοπιστία με απτά αποτελέσματα. Το μεγάλο στοίχημα: να μη χαθούν οι παρεχόμενες υπηρεσίες, ιδίως στις πιο απομακρυσμένες περιοχές.