Ο «σκληρός» κόσμος του αθλητισμού, το coming out και η αρχή που επείγεται να γίνει πιο πολύ από ποτέ

Ζούμε σε έναν σκληρό κόσμο. Αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Απαιτεί γενναίες προσπάθειες από το εγώ σου, τόσο να επιβιώσεις αλλά και να ζήσεις. Γιατί αυτοί οι δύο όροι, μπορεί να πει κανείς πως είναι παρεμφερείς, αλλά στην πραγματικότητα τους χωρίζουν κόσμους. Το επιβιώνω (επι+βιώνω) είναι μια λέξη που συχνά χρησιμοποιούμε για να δείξουμε τον τρόπο με τον οποίο «παλεύουμε» για να τα βγάλουμε πέρα, μέσα σε - κυρίως - αντίξοες συνθήκες. Το ζω είναι κάτι τελείως διαφορετικό.

Δεν ζούμε όλοι, μερικοί προσπαθούν απλά να υπάρχουν. Να περνούν ακόμη μια μέρα, ίσως σε μια ζωή που δεν έχουν επιλέξει οι ίδιοι να ζουν, κρυφά, φανερά. Με φόβο, με δισταγμό, με ενοχές, με ανισορροπίες. Σε τελική ανάλυση δεν είμαστε κάτι περισσότερο από τις πράξεις μας σωστά; Όχι, λάθος. Είμαστε αυτό που ονειρευόμαστε να είμαστε, εκείνο που έχουμε στο μυαλό μας για εμάς.  

«Αθλητισμός, μια σκληρή πραγματικότητα»

Από την ανάσα, της αλήθειας, που τόλμησε να κάνει η Ολυμπιονίκης Ντέιμ Κέλι Χολμς, η οποία είχε κατακτήσει το χρυσό στα 800 και τα 1.500 μέτρα στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 2004. Πάταξε τον φόβο της και έκανε ένα coming out αναπάντεχο στα 52 της χρόνια, γιατί όπως χαρακτηριστικά λέει: «Ήμουν τρομοκρατημένη να το πω, αλλά πλέον μπορώ να αναπνεύσω». 

Μέχρι το άλλο, άκρο του να φτάσει κάποιος μέχρι εκεί. Θα μεταφερθούμε πολύ παλιά, σε μια άγνωστη-γνωστή ιστορία. Την πρώτη στον «δύσκολο», από όλες τις πλευρές, χώρο του αθλητισμού. Το πρώτο coming out ποδοσφαιριστή, το οποίο είχε μια τραγική κατάληξη. Και γιατί; Γιατί απλά κάποιοι δεν συμφωνούσαν με αυτόν. Γιατί οι πλειοψηφία είναι διαφορετική. Ε και;

Και όμως, ο Τζάστιν Φάσανου (από τον οποίο εμπνευστήκαμε αυτό το κείμενο) δήλωσε ανοιχτά πως είναι ομοφυλόφιλος σε μια δεκαετία, που «σκότωναν» σε τέτοιες αποκαλύψεις. Τον Οκτώβριο του 1990, εκείνος ο έγχρωμος, ποδοσφαιριστής που μόλις είχε δει την ζωή του να «εκτοξεύεται», αφού είχε πάρει μεταγραφή άνω του ενός εκατομμυρίου στη Νόριτς, είχε τα «κότσια» να παραδεχτεί δημοσίως τις σεξουαλικές του προτιμήσεις. Ο κόσμος, σίγουρα δεν τον αγκάλιασε.

Η εποχή ήταν πολύ οπισθοδρομική για αυτό. Για το αληθινό. Για να εκτιμήσει ότι κάποιος στο χώρο των «Αρσενικών» μπορούσε να είναι ομοφυλόφιλος. Η εφημερίδα «SUN» κυκλοφόρησε με πρωτοσέλιδο τίτλο «Το αστέρι του ενός εκατομμυρίου λιρών δηλώνει: ΕΙΜΑΙ ΓΚΕΪ». Από τότε ξεκίνησε και το μαρτύριο του. Μετά από 8 χρόνια, έβαλε τέλος στην ζωή του. Δεν άντεχε. Μόλις είχε βγει φήμη ότι πήγε να επιτεθεί σ' έναν 17χρονο, ώστε να τον βιάσει. Κρεμάστηκε σε ένα εγκαταλελειμμένο γκαράζ, αφήνοντας ένα σημείωμα το οποίο ανατρίχιαζε: «Ελπίζω ότι ο Ιησούς, στον οποίο πιστεύω, θα με καλωσορίσει στο σπίτι. Συνειδητοποίησα πως έχω κριθεί ήδη ένοχος. Δεν θέλω να ντροπιάζω άλλο την οικογένεια και τους φίλους μου».

Η ιστορία δραματική, η αλήθεια του έφερε, ένα «μαύρο» τέλος στην ζωή του. Ήταν ο πρώτος ανοιχτά ομοφυλόφιλος ποδοσφαιριστής και η γενναιότητα του έπρεπε να τιμηθεί και με έμπρακτες πράξεις. Μετά από 25 χρόνια, είναι «ύμνος» ως άνθρωπος κατά της ομοφοβίας και του ρατσισμού. Από το 2020, ανήκει στους «Βασιλιάδες» του αθλητισμού. Στο Hall Of Fame του ποδοσφαίρου. 

«Η "δειλή" συνέχεια ανά τα χρόνια»

Είμαστε αισίως στο 2024 και κάτι μήνες. Τι έχει αλλάξει όμως στα τόσα χρόνια; Η αλήθεια είναι όχι κάτι δραματικά. Μπορεί να υπάρχουν ανά καιρούς, κάποιες «δόσεις» αλήθειας από τους πιο θαρραλέους, και αυτές δειλά-δειλά. Η πραγματικότητα είναι, ότι, δεν το επιτρέπει η κοινωνία. Όσο και να πιστεύουμε ότι ο κόσμος έχει αναθεωρήσει, έχει αλλάξει και κάνει βήματα προόδου μπροστά. Κάπου στην «διαδρομή» αυτό απέχει από την πραγματικότητα. Σίγουρα μπορούμε να πούμε ότι δεν υπάρχουν αυτές οι «παρωπίδες» που ίσχυαν μέχρι πρότινος. Αλλά η λέξη «στερεότυπα» είναι από τις αγαπημένες μας. 

Η ίδια η Ομοσπονδία του αθλητισμού, έχει βάλει απαγορευτικά σε άτομα. Είναι γνωστό και κατακριτέο, η μη συμμετοχή τρανς ατόμων τόσο σε αγώνες στίβου, ποδηλασίας... μέχρι και στο σκάκι. Τρελό. Αλλά είναι η πραγματικότητα. Η δικαιολογία; «Η επιστήμη είναι ανεπαρκής για να δικαιολογήσει τη διατήρηση της καταστολής της τεστοστερόνης για τρανς άτομα, το συμβούλιο συμφώνησε ότι πρέπει να καθοδηγείται από την πρωταρχική μας αρχή, που είναι η προστασία της γυναικείας κατηγορίας». Ξανά το διαφορετικό, εκτός πλάνων, εκτός ζωής, εκτός πραγματικότητας.

«Τώρα»

Το τώρα, παραμένει «θολό» τοπίο. Ο ποδοσφαιριστής, Τζος Καβάλο το πρόσφατο παράδειγμα σε όλους, έκανε το coming out πριν από τρία χρόνια. Aγωνίζεται στην Άντελαϊντ Γιουνάιτεντ της Α' κατηγορίας Αυστραλίας, και συγκλονίζει λέγοντας πως ομοφοβικοί του στέλνουν ακόμη και σήμερα, μηνύματα θανάτου. «Βρισκόμαστε στο 2023 και αυτή η συμπεριφορά μπορεί να είναι πιο επιβλαβής από ό,τι νομίζετε. Δύο χρόνια μετά το coming out που έκανα, περνάω την καθημερινότητά μου υπενθυμίζοντας πως οι άνθρωποι επιθυμούν να με σκοτώσουν». Ή το «κλασσικό»...οι ομοφυλόφιλοι δεν πρέπει να παίζουν ποδόσφαιρο.

Αρά το «πηλίκο« παραμένει μηδέν. Η αρχή έγινε σίγουρα πολλά, πολλά χρόνια πριν. Μα η συνέχεια είναι δυστυχώς η ίδια. Ξανά, τονίζουμε. Έχουν αλλάξει πολλά, μα δεν έχουν γίνει τα πασιφανή. Το διαφορετικό να λογίζεται: ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ. Το μέλλον; Φαντάζει σίγουρα δύσκολο, με εμφανή κοινωνικά παραδείγματα τα οποία είναι μισητά προς τους συνανθρώπους μας. Η ευχή και η αίσθηση ότι, μπορεί να υπάρχει ένα καλύτερο «αύριο» ωστόσο (στην προκειμένη, για τους αθλητές) και θα έρθει, είναι η μόνη μας ελπίδα. Η αρχή θα γίνει από εμάς και ήρθε επιτέλους η ώρα να την βάλουμε... μπρος όλοι.

Ευαγγελία Φάκα