Οι πάγοι λιώνουν και αλλάζουν την περιστροφή της Γης – Γιατί θα χάσουμε για πρώτη φορά ένα ολόκληρο δευτερόλεπτο

Μια μέρα μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, όλοι οι άνθρωποι στον κόσμο θα χάσουν ένα δευτερόλεπτο από τον χρόνο τους. Το πότε ακριβώς θα συμβεί αυτό, εξαρτάται μόνο από τον άνθρωπο και τις δραστηριότητες του, καθώς, σύμφωνα με νέα μελέτη, το λιώσιμο των πάγων μεταβάλλει την περιστροφή της Γης και εντέλει αλλάζει τον ίδιο τον χρόνο!

Οι ώρες και τα λεπτά που υπαγορεύουν τις μέρες μας καθορίζονται από την περιστροφή της Γης. Όμως αυτή η περιστροφή δεν είναι σταθερή αλλά μπορεί να αλλάξει, ανάλογα με το τι συμβαίνει στην επιφάνεια του πλανήτη και στον λιωμένο πυρήνα του.

Αυτές οι σχεδόν ανεπαίσθητες αλλαγές που συμβαίνουν περιστασιακά μπορούν να αναπροσαρμόσουν τα ρολόγια του κόσμου, τα οποία θα πρέπει να ρυθμιστούν κατά ένα «δίσεκτο δευτερόλεπτο», το οποίο μπορεί να ακούγεται ασήμαντο, ωστόσο μπορεί να έχει μεγάλο αντίκτυπο στα υπολογιστικά συστήματα, σύμφωνα με τους ειδικούς.

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το CNN, πολλά δευτερόλεπτα έχουν προστεθεί όλα αυτά τα χρόνια. Ωστόσο, μετά από μια μακρά τάση επιβράδυνσης, η περιστροφή της Γης πλέον έχει αρχίσει να επιταχύνεται λόγω αλλαγών στον πυρήνα της. Έτσι, για πρώτη φορά, θα χρειαστεί να αφαιρεθεί από τα ρολόγια μας ένα ολόκληρο δευτερόλεπτο!

«Ένα αρνητικό δίσεκτο δευτερόλεπτο δεν έχει προστεθεί ή δοκιμαστεί ποτέ, επομένως τα προβλήματα που μπορούν να δημιουργηθούν είναι χωρίς προηγούμενο», έγραψε χαρακτηριστικά η Patrizia Tavella, μέλος του Τμήματος Χρόνου στο Διεθνές Γραφείο Μέτρων και Σταθμών στη Γαλλία, σε άρθρο που συνόδευε την εν λόγω μελέτη.

Πότε θα «αφαιρεθεί» το δευτερόλεπτο

Αλλά το πότε ακριβώς θα συμβεί αυτό επηρεάζεται από την υπερθέρμανση του πλανήτη, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη στο περιοδικό Nature. Το λιώσιμο των πολικών πάγων καθυστερεί το «δίσεκτο δευτερόλεπτο» κατά τρία χρόνια, μετατοπίζοντάς το από το 2026 στο 2029, σύμφωνα με την έκθεση.

«Μέρος του να καταλάβουμε τι πρόκειται να συμβεί στην παγκόσμια χρονομέτρηση… εξαρτάται από την κατανόηση του τι συμβαίνει με το φαινόμενο της υπερθέρμανσης του πλανήτη», δήλωσε από την πλευρά του ο Duncan Agnew, καθηγητής γεωφυσικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο και συγγραφέας της μελέτης.

Πριν το 1955, το ένα δευτερόλεπτο ορίστηκε ως ένα συγκεκριμένο κλάσμα του χρόνου που χρειάζεται η Γη για να περιστραφεί μία φορά σε σχέση με τα αστέρια. Στη συνέχεια ήρθε η εποχή των ατομικών ρολογιών υψηλής ακρίβειας, τα οποία αποδείχθηκαν ένας πολύ πιο σταθερός τρόπος ορισμού ενός φυσικού δευτερολέπτου.

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, ο κόσμος άρχισε να χρησιμοποιεί τη συντονισμένη παγκόσμια ώρα (UTC) για να ορίσει τις ζώνες ώρας. Το UTC βασίζεται σε ατομικά ρολόγια, αλλά εξακολουθεί να συμβαδίζει με την περιστροφή του πλανήτη.

Αλλά καθώς η ταχύτητα περιστροφής του πλανήτη δεν είναι σταθερή, οι δύο χρονικές κλίμακες αποκλίνουν αργά. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να προστίθεται κάθε τόσο στα ρολόγια ένα «δίσεκτο δευτερόλεπτο» για να τα επαναφέρουμε στην ευθυγράμμιση.

«Δεν έχει προηγούμενο!»

Το λιώσιμο των πολικών πάγων «είναι αρκετά μεγάλο ώστε να επηρεάσει αισθητά την περιστροφή ολόκληρης της Γης με τρόπο που δεν έχει προηγούμενο», είπε ο Agnew. «Για μένα, το γεγονός ότι τα ανθρώπινα όντα έχουν προκαλέσει την αλλαγή της περιστροφής της Γης είναι κάπως εκπληκτικό».

Όμως, ενώ το λιώσιμο των πάγων μπορεί να επιβραδύνει την περιστροφή της Γης, υπάρχει ένας άλλος παράγοντας που παίζει ρόλο όσον αφορά την παγκόσμια χρονομέτρηση, σύμφωνα με την έκθεση: οι διεργασίες στον πυρήνα της Γης.

Ο υγρός πυρήνας του πλανήτη περιστρέφεται ανεξάρτητα από το στερεό εξωτερικό του κέλυφος. Εάν ο πυρήνας επιβραδύνει, το συμπαγές κέλυφος επιταχύνεται για να διατηρήσει την ορμή, είπε ο Agnew, και αυτό συμβαίνει αυτήν τη στιγμή.

Πολύ λίγα είναι γνωστά για το τι συμβαίνει περίπου 1.800 μίλια κάτω από την επιφάνεια της Γης και δεν είναι σαφές γιατί αλλάζει η ταχύτητα του πυρήνα. «Είναι βασικά απρόβλεπτο», είπε ο Agnew.

Αλλά αυτό που είναι ξεκάθαρο, σύμφωνα με τη μελέτη, είναι ότι παρά το ότι το λιώσιμο των πολικών πάγων ασκεί επιβράδυνση, συνολικά η περιστροφή της Γης επιταχύνεται. Αυτό σημαίνει ότι ο κόσμος θα χρειαστεί σύντομα να αφαιρέσει ένα δευτερόλεπτο για πρώτη φορά.

Ανησυχία για τα συστήματα υπολογιστών

«Ένα δευτερόλεπτο δεν ακούγεται πολύ», είπε ο Agnew, αλλά τα υπολογιστικά συστήματα που έχουν δημιουργηθεί για δραστηριότητες όπως οι χρηματιστηριακές συναλλαγές πρέπει να είναι ακριβή στο χιλιοστό του δευτερολέπτου.

Πολλά συστήματα υπολογιστών διαθέτουν λογισμικό που τους επιτρέπει να προσθέσουν ένα δεύτερο, αλλά λίγα έχουν τη δυνατότητα να αφαιρέσουν ένα. Οι άνθρωποι θα χρειαστεί να επαναπρογραμματίσουν τους υπολογιστές, εισάγοντας την πιθανότητα λάθους.

«Κανείς δεν περίμενε πραγματικά ότι η Γη θα επιταχυνόταν σε σημείο που ίσως χρειαστεί να αφαιρέσουμε ένα άλμα δευτερόλεπτο», συμπλήρωσε ο Agnew.