Politico: Η Ελλάδα στο στόχαστρο της ΕΕ για τα έργα ανακύκλωσης
Η έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας έρχεται, καθώς η Ελλάδα δυσκολεύεται να συμμορφωθεί με τους κανόνες διαχείρισης απορριμμάτων της ΕΕ.
Στο στόχαστρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης βρίσκεται η Ελλάδα, καθώς διερευνά μια πιθανή κακοδιαχείριση τουλάχιστον 11,9 εκατ. ευρώ κονδυλίων σε έργο ανακύκλωσης στη χώρα μας, την ώρα που η χρόνια αδυναμία της χώρας να ανταποκριθεί στα πρότυπα διαχείρισης απορριμμάτων των Βρυξελλών παραμένει άλυτη.
Η έρευνα ακολουθεί εκθέσεις ελέγχου που εκπονήθηκαν για λογαριασμό της ΕΕ από Έλληνες ελεγκτές και οι οποίες εντόπισαν παρατυπίες τόσο στο κόστος του έργου όσο και στον τρόπο λειτουργίας του.
Μία από τις εκθέσεις, την οποία είδε το POLITICO, διαπιστώνει αρκετά προβλήματα στον τρόπο λειτουργίας των κέντρων ανακύκλωσης, μεταξύ των οποίων η παντελής έλλειψη ελέγχου για το τι συμβαίνει με τα απορρίμματα που συλλέγονται.
Η έρευνα της ΕΕ, υπό την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, έρχεται σε συνέχεια των χρόνιων προβλημάτων της Ελλάδας με την εφαρμογή των ευρωπαϊκών νόμων για τη διαχείριση απορριμμάτων, που έχουν οδηγήσει σε επιβολή υψηλών προστίμων στη χώρα μας.
Το έργο αφορά μια σειρά από «μονάδες ανακύκλωσης» ή κιόσκια, τα οποία τοποθετήθηκαν σε περιοχές της Αττικής, της Πελοποννήσου και της Κρήτης. Οι πολίτες μπορούν να λαμβάνουν χρηματική επιστροφή για την ανακύκλωση πλαστικών, μεταλλικών και γυάλινων αντικειμένων που δεν είναι συσκευασίες.
«Δεν υπάρχει καμία πληροφόρηση από τον Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Αττικής-ΕΔΣΝΑ για το τι συμβαίνει με τα απόβλητα μετά τη συλλογή τους, πέρα από μια αναφορά για τη μεταφορά τους σε αποθηκευτική εγκατάσταση το 2023», αναφέρεται στην έκθεση που είδε το POLITICO, η οποία προσθέτει ότι δεν έχουν εγκατασταθεί όλες οι αποθήκες.
Η έρευνα της Eισαγγελίας βασίζεται, μεταξύ άλλων, και στα ευρήματα των εκθέσεων της επιτροπής ελέγχου, σύμφωνα με επίσημη πηγή με γνώση της υπόθεσης.
Το έργο ύψους 220 εκατ. ευρώ συγχρηματοδοτήθηκε από την ΕΕ μέσω Ευρωπαϊκού Επιχειρησιακού Προγράμματος.
Το 2023, η επιτροπή δημοσιονομικού ελέγχου επέβαλε στον ΕΔΣΝΑ ποινή επιστροφής 2,9 εκατ. ευρώ, μετά τον εντοπισμό «σοβαρών παρατυπιών» στη σύμβαση που είχε ανατεθεί στην εταιρεία.
Η εταιρεία είχε κερδίσει τον διαγωνισμό για το έργο, παρότι πρότεινε ότι τα κιόσκια θα κόστιζαν περίπου πέντε φορές ακριβότερα από ό,τι θα μπορούσε να κοστίσει με βάση τις τιμές της αγοράς.
«Δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί εάν ο ΕΔΣΝΑ διερεύνησε ποιο θα ήταν ένα εύλογο προϋπολογιστικό κόστος για τα κέντρα ανακύκλωσης, δεδομένου ότι η έρευνα αγοράς που πραγματοποίησε και επικαλέστηκε δεν αφορούσε τουλάχιστον δύο ανεξάρτητες εταιρείες, αλλά δύο με κοινό συμφέρον και αποκλειστική σχέση, οι οποίες, φυσικά, υπέβαλαν τη μοναδική προσφορά στον συγκεκριμένο διαγωνισμό και κέρδισαν τη σύμβαση», αναφέρεται σε ξεχωριστή έκθεση, σύμφωνα με δημοσιεύματα του ελληνικού Τύπου εκείνη την περίοδο.
Ύστερα από τον δεύτερο έλεγχο, που ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο, επιβλήθηκε δεύτερο πρόστιμο ύψους 3 εκατ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο μισό των ευρωπαϊκών κονδυλίων που χρησιμοποιήθηκαν για τα κέντρα ανακύκλωσης στις τρεις περιοχές, όπως σημειώνεται στην έκθεση.
«Κακοί μαθητές»
Η κακή επίδοση της Ελλάδας στην ανακύκλωση και στη συμμόρφωση με τους ευρωπαϊκούς νόμους για τα απόβλητα είναι διαβόητη.
Σύμφωνα με στοιχεία του 2022 από τη Eurostat, το ποσοστό ανακύκλωσης αστικών αποβλήτων στην Ελλάδα κυμαινόταν γύρω στο 17%, όταν ο μέσος όρος της ΕΕ ήταν 49%.
Η Ελλάδα αναμένεται επίσης να αποτύχει στην υποχρέωση να ανακυκλώνει το 55% των αστικών αποβλήτων και το 65% των αποβλήτων συσκευασίας το 2025, σύμφωνα με την περιβαλλοντική αξιολόγηση εφαρμογής της ΕΕ. Η χώρα είχε ήδη «χάσει κατά πολύ τον στόχο του 2020 να ανακυκλώνει το 50% των αστικών αποβλήτων της», αναφέρει η έκθεση.
Στην ΕΕ, η Ελλάδα είναι μία από τις πέντε χώρες που πληρώνουν πρόστιμα για μη συμμόρφωση με τις περιβαλλοντικές πολιτικές. Μέχρι σήμερα, η χώρα έχει καταβάλει περίπου 230 εκατ. ευρώ στις Βρυξέλλες για τέτοιες παραβάσεις, σύμφωνα με την ίδια αξιολόγηση.
Από τις 19 ανοιχτές διαδικασίες επί παραβάσει κατά της Ελλάδας σε περιβαλλοντικά ζητήματα, οι έξι αφορούν τη διαχείριση αποβλήτων — από παράνομες χωματερές έως τη μη ορθή εφαρμογή της νομοθεσίας για τα απόβλητα συσκευασίας. Παράλληλα, τοπικές ΜΚΟ έχουν κατ’ επανάληψη προειδοποιήσει για συστημικές παθογένειες στον τομέα.
