Πυρκαγιές και ζώα...

Οι δημοσιογραφικές ανταποκρίσεις προβάλλουν τα δεινά των πυρόπληκτων ζώων και καλούν για τη σωτηρία τους. Εκατοντάδες πολίτες σπεύδουν στις φλεγόμενες περιοχές, με ειδικό σκοπό, να σώσουν τα ζώα που ζουν εκεί. Ακόμα και οι κρατικές υπηρεσίες (η πυροσβεστική, η αστυνομία, η πολιτική προστασία) δίνουν συχνά το παρών σε αυτές τις επιχειρήσεις διάσωσης. Εικόνες με πυροσβέστες ή αστυνομικούς να έχουν στην αγκαλιά τους ζώα και να τα απομακρύνουν από τον κίνδυνο, γίνονται αμέσως viral -και προκαλούν καταιγισμό θετικών σχολίων, στα οποία τα σώματα ασφαλείας δεν είναι συνηθισμένα.

Στη συνείδηση της κοινωνίας, τα ζώα ανήκουν ήδη στους πυρόπληκτους. Η πολιτική όμως, συνεχίζει να τα αγνοεί. Είναι χαρακτηριστικό πως στο διάγγελμά του της 5ης Αυγούστου ο πρωθυπουργός -που κατά τα άλλα «χτίζει» με επιμέλεια ένα φιλοζωικό προφίλ- εξέθεσε τις κυβερνητικές αντιπυρικές προτεραιότητες (προστασία της ανθρώπινης ζωής, των περιουσιών, του φυσικού περιβάλλοντος, των κρίσιμων υποδομών) από τις οποίες απουσίαζε όμως κάθε ευθεία αναφορά στα ζώα!

Στον ανασχεδιασμό της αντιπυρικής πολιτικής, που ασφαλώς θα ακολουθήσει το φετινό κύμα φωτιών σε αστικές περιοχές, είναι επείγον -και ώριμο- τα ζώα να ενταχθούν και επισήμως στα θύματα και να τύχουν της πολιτικής προστασίας που τους αρμόζει.

Ζώα συντροφιάς και ιπποειδή

Όσον αφορά τα ζώα συντροφιάς, οι ιδιοκτήτες χρειάζεται να έχουν αστική ευθύνη για τη ασφάλειά τους. Είναι καιρός να εκπονηθούν σχετικά πρωτόκολλα διάσωσης και να ενημερωθούν οι κηδεμόνες των ζώων (στο πρότυπο της αντισεισμικής προστασίας).

Το ίδιο πρέπει να γίνει και για τα ιπποειδή, για τα οποία υπάρχει γενικότερο πρόβλημα πολιτικής κάλυψης, καθώς ανήκουν στην γκρίζα περιοχή των «ζώων εργασίας», ανάμεσα στα ζώα συντροφιάς και τα «παραγωγικά» λεγόμενα ζώα.

Ζώα φάρμας

Όσον αφορά τα ζώα φάρμας, στις φυσικές καταστροφές παρατηρείται το αποκρουστικό φαινόμενο, οι κτηνοτρόφοι να αποτρέπουν τους διασώστες από να σώσουν τα ζώα τους! «Άστα να καούν!», παροτρύνουν. Συνδέουν προφανώς τα καρβουνιασμένο ή τυμπανισμένα κουφάρια με τη διεκδίκηση των πολυπόθητων αποζημιώσεων για το χαμένο τους «ζωικό κεφάλαιο».

Οι χώροι όπου διαβιούν τα «παραγωγικά» ζώα χρειάζεται όμως να διαθέτουν υποχρεωτικά αντιπυρικές και αντιπλημμυρικές προδιαγραφές. Η απώλεια ζωών από φυσική καταστροφή να επισύρει ευθύνες στους κτηνοτρόφους, και, αντιστοίχως, να επιβραβεύεται η διάσωσή τους. Σε περίπτωση διάσωσης από τρίτους, τα ζώα αυτά να δικαιούνται φιλοξενίας σε κάποιο ελεγμένο καταφύγιο, και να μην επιστρέφονται στους εκμεταλλευτές τους, δίκην κλοπιμαίου!

Άγρια ζωή

Για την άγρια ζωή τα πράγματα είναι πιο πολύπλοκα. Υπάρχουν χιλιάδες είδη, και η μελέτη για την προστασία του καθενός είναι μια δύσκολη επιστημονικά και τεχνικά επιχείρηση, που όμως πρέπει να ξεκινήσει. Αυτό που μπορεί και πρέπει να γίνει αμέσως, είναι να περιοριστεί η πίεση στη βιοποικιλότητα στις όμορες με «τα καμένα» περιοχές, από όπου εξάλλου θα έρθουν μελλοντικά οι νέοι έποικοι των αναδασωμένων περιοχών.

Το κυνήγι είναι ένας σημαντικός παράγοντας πίεσης στα οικοσυστήματα της άγριας ζωής. Η κήρυξη ενός «μορατόριουμ» στο κυνήγι, διάρκειας π.χ. πέντε ετών, στις πυρόπληκτες ή πλημμυροπαθείς περιφερειακές ενότητες -ίσως και τις γειτονικές τους, εφόσον αυτό τεκμηριώνεται επιστημονικά- είναι ένα αυτονόητο μέτρο, που θα έστελνε στην κοινωνία ένα ισχυρό μήνυμα προστασίας.

Στον καιρό της Κλιματικής Κρίσης, της Έκτης Μαζικής Εξαφάνισης των Ειδών και της Μη Βιωσιμότητας, οι διεργασίες περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης στην κοινωνία είναι καταιγιστικές και η πολιτική οφείλει να τις παρακολουθεί και να τις διευρύνει. Η σχέση των ανθρώπων με τα ζώα είναι ο ακρογωνιαίος λίθος του νέου πολιτισμού που χρειαζόμαστε. Η πολιτική ας αφήσει πίσω της τα εμπεδωμένα συμφέροντα και ας κάνει, επιτέλους τη δουλειά της: ας προασπίσει τον τρόπο ζωής μας, την Ειρήνη, τη Δημοκρατία και την Ευημερία, συμβάλλοντας ενεργά σε μια νέα, αρμονική συνύπαρξη, ζώων, φύσης και ανθρώπων.

Ο Νίκος Ράπτης είναι εκπαιδευτικός και μέλος του Συντονιστικού του Κόμματος για τα Ζώα. Το βιβλίο του «Πολιτική Φιλοζωία» (2020) κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Μεταίχμιο».