Σαν σήμερα το 1955 πεθαίνει ο Αλεξάντερ Φλέμινγκ, ο «πατέρας» των αντιβιοτικών

Ο Αλεξάντερ Φλέμινγκ, ένας ταπεινός Σκωτσέζος γιατρός, μικροβιολόγος και φαρμακολόγος, έμελλε να αλλάξει για πάντα την πορεία της Ιατρικής. Χάρη στην ακούραστη περιέργειά του και μια… τυχαία ανακάλυψη, έβαλε τα θεμέλια για την ανάπτυξη των αντιβιοτικών, χαρίζοντας στην ανθρωπότητα ένα από τα μεγαλύτερα όπλα της ενάντια στις λοιμώξεις.

Γεννημένος το 1881 σε μια φτωχή αγροτική οικογένεια, ο Φλέμινγκ δεν έδειχνε αρχικά ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Ιατρική. Ωστόσο, επηρεασμένος από τον μεγαλύτερο αδελφό του, αποφάσισε να ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο. Το 1906 αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Νοσοκομείου St. Mary στο Λονδίνο, με εξαιρετικές διακρίσεις.

Αφού αποφοίτησε με διακρίσεις το 1906, ο Φλέμινγκ παρέμεινε στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο του St. Mary ως ερευνητής και κλινικός ιατρός. Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου υπηρέτησε ως στρατιωτικός γιατρός, όπου ήρθε αντιμέτωπος με τις σοβαρές λοιμώξεις των τραυματισμένων στρατιωτών. Οι εμπειρίες αυτές τον ώθησαν στη διερεύνηση νέων μεθόδων για την αντιμετώπιση των μικροβιακών λοιμώξεων.

Το 1921 ανακάλυψε τη λυσοζύμη, ένα ένζυμο με φυσική αντιβακτηριακή δράση, που ανιχνεύεται σε ανθρώπινες εκκρίσεις, όπως τα δάκρυα και η βλέννα. Η ανακάλυψη αυτή αποτέλεσε σημαντικό σταθμό στην κατανόηση των φυσικών μηχανισμών άμυνας του ανθρώπινου οργανισμού.

Η μεγαλύτερη συμβολή του στην επιστήμη ήρθε το 1928, όταν παρατήρησε τυχαία ότι ένας μύκητας του γένους Penicillium είχε επιμολύνει μία καλλιέργεια βακτηρίων στο εργαστήριό του, οδηγώντας στην καταστροφή τους. Ο Φλέμινγκ αναγνώρισε τη σημασία αυτής της παρατήρησης και απομόνωσε την ουσία που παρήγαγε ο μύκητας, την οποία ονόμασε «πενικιλίνη».

Αν και η αρχική του δημοσίευση το 1929 δεν προκάλεσε άμεσο ενδιαφέρον, η ανακάλυψή του αποτέλεσε τη βάση για την ανάπτυξη του πρώτου μαζικά παραγόμενου αντιβιοτικού, το οποίο έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη θεραπεία βακτηριακών λοιμώξεων κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η πενικιλίνη μείωσε δραστικά τη θνησιμότητα των στρατιωτών από μολυσμένες πληγές και αποτέλεσε το σημείο εκκίνησης για τη σύγχρονη αντιβιοτική θεραπεία.

Το 1945, η προσφορά του αναγνωρίστηκε με το Βραβείο Νόμπελ Φυσιολογίας και Ιατρικής, το οποίο μοιράστηκε με τους Χάουαρντ Φλόρεϊ και Έρνστ Τσέιν, οι οποίοι συνέβαλαν στην περαιτέρω ανάπτυξη και παραγωγή της πενικιλίνης. Ένα χρόνο πριν από την βράβευσή του είχε αναγορευτεί σε «ιππότη» από τον βασιλιά της Μεγάλης Βρετανίας και έφερε έκτοτε τον τίλο του «σερ». Το 1946 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών και το 1951 επίτιμο μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.

Το 1953 η σχέση του με την Ελλάδα έγινε στενότερη, καθώς νυμφεύτηκε σε δεύτερο γάμο την ελληνίδα γιατρό Αμαλία Κουτσούρη, στενή συνεργάτιδά στο στο νοσοκομείο «Σεντ Μέρι» του Λονδίνου. Ήταν ο δεύτερος γάμος και για την λαίδη Αμαλία, η οποία έγινε ευρύτερη γνωστή ως Αμαλία Φλέμινγκ για την πολιτική δράση τα χρόνια της χούντας και τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης ως μέλος του ΠΑΣΟΚ.

Ο Αλεξάντερ Φλέμινγκ συνέχισε το ερευνητικό του έργο μέχρι το τέλος της ζωής του. Απεβίωσε σε ηλικία 74 ετών στις 11 Μαρτίου 1955 από καρδιακή προσβολή και τάφηκε στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Παύλου στο Λονδίνο. Η κληρονομιά του παραμένει ανεκτίμητη, καθώς η ανακάλυψη της πενικιλίνης αποτέλεσε την απαρχή της αντιβιοτικής εποχής, σώζοντας αμέτρητες ζωές παγκοσμίως.