Σχέδιο-μαμούθ σχεδόν 2 τρισ. ευρώ από την Ε.Ε. – Ενισχύει άμυνα, ανταγωνιστικότητα και γεωργία

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανεβάζει τον πήχη: πρότεινε νέο επταετή προϋπολογισμό ύψους 1,98 τρισ. ευρώ – ένα σχέδιο-μαμούθ που αποσκοπεί στην ενίσχυση της άμυνας, της ανταγωνιστικότητας και της γεωργίας. Ο νέος δημοσιονομικός «κολοσσός» θα τεθεί σε ισχύ από το 2028 και είναι ήδη στο επίκεντρο έντονων διαβουλεύσεων.

Οι διαπραγματεύσεις που οδήγησαν στη συμφωνία διήρκεσαν μέχρι αργά το βράδυ της Τρίτης και συνεχίστηκαν το πρωί της Τετάρτης, σύμφωνα με ευρωπαϊκές πηγές. Το ποσό ξεπερνά κατά πολύ τον τρέχοντα προϋπολογισμό της περιόδου 2021-2027, ο οποίος είχε διαμορφωθεί στα 1,2 τρισ. ευρώ – περίπου στο 1% της παραγωγής της Ε.Ε.

Ποιοι βάζουν το χέρι στην τσέπη – Τι περιλαμβάνει το προσχέδιο

Το σχέδιο αναμένεται να προκαλέσει εντάσεις, κυρίως από χώρες-μέλη που ήδη αντιμετωπίζουν δημοσιονομικές πιέσεις και καλούνται να σηκώσουν το μεγαλύτερο βάρος μέσω των εθνικών συνεισφορών.

Στο επίκεντρο του προσχεδίου βρίσκεται ένα νέο ταμείο ανταγωνιστικότητας, ευημερίας και ασφάλειας ύψους 589,6 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 450,5 δισ. θα κατευθυνθούν αποκλειστικά στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας.

Η γεωργία, παραδοσιακός πυλώνας του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, συνεχίζει να απολαμβάνει ισχυρή στήριξη, με 293,7 δισ. ευρώ να προορίζονται για την Κοινή Αγροτική Πολιτική.

Δύσκολη πορεία έγκρισης – Ομόφωνη στήριξη απαιτείται

Το πακέτο ανοίγει τώρα έναν δύσβατο δρόμο θεσμικής έγκρισης. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλούνται να βρουν κοινό τόπο, ενώ απαιτείται ομόφωνη στήριξη από όλα τα κράτη-μέλη. Το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο πρέπει να έχει κλειδώσει πριν το τέλος του 2027.

Ο Ευρωπαίος Επίτροπος Μάικλ ΜακΓκραθ, μιλώντας στο Bloomberg Radio, αναγνώρισε τις δυσκολίες, υπογραμμίζοντας πως η αποπληρωμή του χρέους της πανδημίας – που μπορεί να φτάσει και τα 25 δισ. ευρώ ετησίως από το 2028 – προσθέτει έναν ακόμα πονοκέφαλο. «Δύο χρόνια σκληρών διαπραγματεύσεων είναι μπροστά μας», τόνισε. «Αλλά η σημερινή μέρα είναι κομβική».

Το γεωπολιτικό πλαίσιο και το επενδυτικό κενό

Οι συζητήσεις διεξάγονται σε περίπλοκο γεωπολιτικό και οικονομικό περιβάλλον. Η Ε.Ε. επιχειρεί να ενισχύσει την άμυνά της, την ώρα που η διεθνής πίεση αυξάνεται – τόσο από τις ΗΠΑ όσο και από την Κίνα.

Παράλληλα, η έκθεση Ντράγκι έχει ήδη προειδοποιήσει: η Ένωση αντιμετωπίζει ετήσιο επενδυτικό κενό 800 δισ. ευρώ, γεγονός που υπογραμμίζει την ανάγκη για πιο φιλόδοξες και στοχευμένες δαπάνες.

Από την έρευνα έως την ενέργεια – Ποιος πληρώνει

Ο τρέχων μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός χρηματοδοτεί περίπου 50 προγράμματα – από την επιστημονική έρευνα έως έργα ενέργειας. Η κύρια πηγή εσόδων παραμένουν οι συνεισφορές των κρατών-μελών, με τις πλουσιότερες χώρες να είναι οι «αιμοδότες» του κοινού ταμείου.

Όλα δείχνουν πως το επόμενο διάστημα οι διαπραγματεύσεις θα δοκιμάσουν την ενότητα της Ε.Ε., καθώς κάθε χώρα καλείται να ζυγίσει τι βάζει και τι παίρνει.