Σταύρος Ξαρχάκος στους νέους: Να βρείτε τον δικό σας ήχο

Σε μια συγκινητική τελετή που πραγματοποιήθηκε στις 13 Ιουλίου στο κατάμεστο Συνεδριακό Κέντρο «Κάρολος Παπούλιας», το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων τίμησε τον σπουδαίο μουσουργό Σταύρο Ξαρχάκο, αναγορεύοντάς τον σε Επίτιμο Διδάκτορα της Φιλοσοφικής του Σχολής.

Η Πρύτανης του Πανεπιστημίου, Άννα Κ. Μπατιστάτου, υπογράμμισε πως η τιμή αυτή δεν αφορά απλώς έναν σπουδαίο μουσικό, αλλά έναν πνευματικό άνθρωπο που «έδωσε ήχο και φωνή στην ψυχή αυτού του τόπου, μελοποίησε τη νεοελληνική μας ταυτότητα και με την τέχνη του συνεχίζει να τροφοδοτεί τη φλόγα του πολιτισμού μας». Η απόφαση της Σχολής αποτελεί «ελάχιστη ένδειξη ευγνωμοσύνης για την ανεκτίμητη παρακαταθήκη του έργου του, που συνετέλεσε ώστε η Ελλάδα να γίνει πιο πλούσια, πιο μεγάλη, πιο παγκόσμια».

«Εν αρχή ην ήχος»: Η μουσική ως τρόπος να αντέχουμε

Στην αντιφώνησή του, ο Σταύρος Ξαρχάκος περιέγραψε την τιμή αυτή ως έναν «καθρέφτη» που του επιστρέφει την πορεία μιας ζωής αφιερωμένης στη μουσική και τον πολιτισμό, με αγωνία «να παραμείνει η Ελλάδα όρθια μέσα από τους ήχους της, τις μνήμες της, τα τραγούδια της». Αναφερόμενος στην εμβληματική φράση του «εν αρχή ην ήχος», τόνισε πως κάθε ήχος ξεκινάει από μια σιωπή γεμάτη προσμονή και ευθύνη, από την οποία ξεκινά και ο ίδιος ως «μαθητής της μουσικής και της ζωής».

Ο σπουδαίος συνθέτης παρομοίασε τη Φιλοσοφική Σχολή με έναν πνευματικό τόπο που υπηρέτησε κι αυτός, όχι με λέξεις, αλλά με νότες και μελωδίες, όχι με διαλέξεις, αλλά με συναίσθημα. Για τον Ξαρχάκο, η μουσική είναι ένας «τρόπος να αντέχουμε», να εκφραζόμαστε όταν οι λέξεις δεν φτάνουν, και να θυμόμαστε όσα δεν πρέπει να ξεχαστούν. Μίλησε για τις «ρωγμές» του κόσμου από τις οποίες «περνάει το φως» και πώς η μουσική έγινε για εκείνον μια μορφή ελπίδας μετά τον πόλεμο.

Η Ελλάδα και η Τέχνη: Δικαίωση και ευθύνη

Αναγνώρισε τους συνοδοιπόρους του σε αυτή τη μακρά διαδρομή – ποιητές, στιχουργούς, ερμηνευτές, αλλά και την οικογένειά του – τονίζοντας την αγάπη του για την Ελλάδα. Υπογράμμισε πως ο αγώνας των καλλιτεχνών σε μια χώρα με δύσκολες συνθήκες κάποτε δικαιώνεται, καλώντας για περισσότερο χώρο και ευκαιρίες ώστε η Τέχνη να «ανθίζει και να ομορφαίνει τον κόσμο μας».

Κλείνοντας την ομιλία του, ο Σταύρος Ξαρχάκος τόνισε πως η παιδεία και η μουσική είναι μεταμόρφωση και όχι συσσώρευση πληροφοριών, διαμορφώνοντας μια ψυχή που ακούει. Το Πανεπιστήμιο είναι ένας τόπος συντονισμού, όπου το σημαντικό είναι «πώς ακούς τον διπλανό σου και συνυπάρχεις μαζί του». Ο τίτλος που του απονεμήθηκε είναι μια υπόμνηση πως «η τέχνη δεν είναι ποτέ αυτοσκοπός, αλλά μια πράξη βαθιάς επικοινωνίας, ευθύνη, στάση ζωής».

Μην βιάζεστε να γίνετε κάτι: Το κάλεσμα στους νέους

Προέτρεψε τους νέους να μην βιάζονται να γίνουν κάτι, αλλά να ζήσουν την περιπέτεια και να νιώσουν, να ακούσουν, να ψάξουν, να αποτύχουν, να συγκινηθούν, ώστε «τα βιώματά σας να γίνουν οι μελωδίες σας». Καταλήγοντας, αφιέρωσε την τιμή σε όλους όσοι πιστεύουν πως ο πολιτισμός μπορεί να είναι φως, καθώς «η μουσική είναι πατρίδα όλων μας».