Τσακ Κούπερ: Το «μαρτύριο» πίσω από τον άνθρωπο, που άλλαξε μια ολόκληρη ιστορία στο κόσμο του NBA

Πόσο δύσκολο ή μάλλον πόσο εύκολο, είναι να πας πρώτος μπροστά σε κάτι, και να καταρρίψεις ότι ίσχυε μέχρι πρότινος. Να είσαι το «μαύρο» πρόβατο ή το... άσπρο κάπου. Ο διαφορετικός. Ξέρουμε πολύ καλά στην κοινωνία που ζούμε, καθημερινώς, με τα χιλιάδες παραδείγματα που αντικρύζουμε γύρω μας πως μπορεί να αντιδρά ο καθένας στο διαφορετικό, σε εκείνο που δεν ανήκει στην πλειονότητα του πληθυσμού, αλλά στην μειονότητα. Πόσο δύσκολο είναι να βρεθείς ξαφνικά από το πουθενά, και να γίνεις εσύ ο πρώτος έγχρωμος αθλητής που θα αγωνιστεί στο υπέρλαμπρο κόσμο του NBA, σε μια εποχή πολύ... χειρότερη από την σημερινή.

Ο Τσακ Κούπερ ήταν αυτός, που κατέρριψε όλα αυτά τα στερεότυπα και έγινε ο πρώτος. Που μέσα από εκείνον το υπερθέαμα που απολαμβάνουμε στο NBA γίνεται κατά κύρια βάση από έγχρωμους αθλητές. Όπου αν δεν ήταν εκείνος ίσως σήμερα, τα πράγματα να ήταν πολύ διαφορετικά και η ελίτ διοργάνωση του μπάσκετ παγκοσμίως να μην είχε την ίδια χάρη και την ίδια απήχηση. Ο «δρόμος» που βάδισε όμως για να καταφέρει να γράψει ιστορία σε αυτό, ήταν σίγουρα μοναχικός και πολύ... απομονωτικός.

«Η ιστορία, πριν την αναγνώριση»

Ο πρωτοπόρος, Τσακ Κούπερ, γεννήθηκε στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβανίας στις 29 Σεπτεμβρίου 1926. Ήταν Αφροαμερικάνος, και όπως μαρτυρά η ιστορία έγχρωμος. Ζούσε σε μια ήσυχη και ταπεινή οικογένεια. Ο πατέρας του ήταν ένας απλός ταχυδρόμος, και η μητέρα του, Έμμα, δασκάλα. Το να ζεις σε μια τέτοια εποχή στην Αμερική, τι και εάν αυτή απαρτίζονταν κατά βάση από έγχρωμους πολίτες, οι ρατσιστικές επιθέσεις ήταν κάτι παραπάνω από ένα συχνό φαινόμενο. Είχα καταντήσει τρόπος ζωής για εκείνους, μια απλή «μαύρη» καθημερινότητα.

Ο πρώτος έγχρωμος ντραφτ των Σέλτικς, ήταν σίγουρο ότι είχε άστρο στην ζωή του, και σίγουρο ότι θα ξεχώριζε από νωρίς. Το ξεκίνημα στο κολλέγιο και οι φοβερές του εμφανίσεις είχαν γρήγορα την απήχηση που θα έπρεπε να είχαν. Αποφοιτώντας από το πανεπιστήμιο, αγωνιζόμενος στην περίφημη ομάδα των Χάρλεμ Γκλοουμπτρότερς, όντας ένας εξαιρετικός αθλητής, θαυμάσιος αμυντικός και σπουδαίος μπλοκέρ η διάκριση του ήταν γρήγορη και το μεγάλο... βήμα αναμενόμενο.

Ο Γουόλτερ Μπράουν, ιδρυτής και ιδιοκτήτης των Σέλτικς, κάνει τότε την διαφορά και διαλέγει τον Τσακ, στον δεύτερο γύρο (νο. 14 συνολικά).

«Ας είναι... καρό ας είναι και εμπριμέ τον θέλω στην ομάδα»

Ο Μπράουν, είχε προειδοποιηθεί από έναν συνάδελφο του για το χρώμα του Τσακ, εκείνος απάντησε όμως είχε απαντήσει μυθικά, αδιαφορώντας για τα πάντα, βάζοντας στοπ σε κάθε κατεστημένο που μπορεί να ίσχυε μέχρι τότε: «Δεν με νοιάζει. Ας είναι καρό, εμπριμέ και ... ριγέ.» Και έτσι ο Κούπερ έγινε μέλος των Σέλτικς, του Ρεντ Άουερμπαχ μιας ομάδας που τότε θα άφηνε ιστορία, και μαζί και την δική του.

Οι εμφανίσεις του στην ομάδα τι και εάν ξεκίνησαν αξιόλογα (με μέσο όρο 6,7 πόντους και 5,9 ριμπάουντ ανά αγώνα) στην συνέχεια δεν πήραν την καλύτερη τροπή. Οι άσχημες συμπεριφορές, που έπρεπε να υπομένει ήταν πολλές, γεγονός που δεν τον έκαναν να σκεφτεί καθαρά και ως εκ τούτου να αγωνιστεί έως εκεί που μπορούσε.

«Τα βασανιστήρια που πέρασε όντας απλά... διαφορετικός»

Από την πρώτη στιγμή η παρουσία του στην ομάδα, ξένιζε, και σε ολόκληρο το NBA. Το να έχεις απλά διαφορετικό χρώμα από κάποιον τον έβαζε στο περιθώριο και σε μια γραμμή αντιμετώπισης... χυδαία.

Το να ήταν μόνος ξεκίνησε από πολύ νωρίς. Από όπου και αν ήταν ότι και αν έκανε. Συχνά έμενε σε διαφορετικό ξενοδοχείο από τους συμπαίκτες του, γιατί οι οι ιδιοκτήτες δεν ήθελαν νέγρο στο κατάστημά τους. Αναγκαζόταν να τρώει μόνος, μιας και στα εστιατόρια δεν ήταν αποδεχτός. Χαρακτηριστική ήταν εκείνη η στιγμή που είχε αναγκαστεί να κοιμηθεί σε ένα τρένο, αντί στο ξενοδοχείο της ομάδας στην Βόρεια Καρολίνα. Ο θρυλικός προπονητής και στέλεχος των Μπόστον Σέλτικς, Ρεντ Άουερμπαχ, είπε κάποτε «ο Κούπερ έπρεπε να περάσει από την κόλαση» ενώ έπαιζε στο ΝΒΑ, μια ατάκα που «χτύπησε» στην σκληρή πραγματικότητα.

Ο Μπομπ Κούσι, ένας από τους συμπαίκτες του, τότε στους Σέλτικς, είχε αναδείξει μια ιστορία που είχε συμβεί: “Θυμάμαι ένα βράδυ που είχα βγει για ποτό και πήγαμε στην τουαλέτα. Ηλίθιες πινακίδες. Λευκές πινακίδες με ένα μεγάλο μαύρο βέλος έδειχναν δεξιά και έγραφαν “έγχρωμοι”, ενώ αριστερά έλεγαν “λευκοί”. Ντράπηκα που ήμουν λευκός. Δεν ήξερα τι να του πω”.

Η κατρακύλα, ήρθε ταχέα στην αγωνιστική του δράση. Και πως να μην συνέβαινε άλλωστε, μιας και ήταν το επίκεντρο κάθε αγώνα, κάθε αναμέτρησης, από τους οπαδούς. Τον χλεύαζαν και τον αντιμετώπιζαν μειονεκτικά. Πως θα μπορούσε να αποδώσει κάποιος έτσι. Έφυγε από τους Σέλτικς το 1954 (για τους Μιλγουόκι Χοκς πρώτα, τους Φορτ Γουέιν Πίστονς, ένα χρόνο μετά). Έπαιξε και στους τελικούς του ΝΒΑ (το 1956 με τους Πίστονς). Ο ίδιος όμως μαρτυρούσε ότι δεν το είχε απολαύσει: "Είχα μεγάλη απογοήτευση μέσα μου. Δεν μπορούσα να παίξω όπως μπορούσα, γιατί υπήρχαν δυσκολίες εντός μου αλλά και το σύστημα που επικρατούσε στο μπάσκετ".

«Το μεγαλείο ψυχής και το λυπηρό τέλος»

Ο Τσακ Κούπερ, άφησε το μπάσκετ νωρίτερα από το προκαθορισμένο. Ένα τραγικό τροχαίο, θα τον έκανε να αποχαιρετήσει αυτό που αγαπούσε πολύ νωρίς. Συνέχισε να δείχνει το μεγαλείο ψυχής που τον ακολουθούσε από πάντα ωστόσο, αγωνιζόμενος ως ακτιβιστής εναντίον της φτώχιας. Πάντα υπέρ της κοινωνίας και του διαφορετικού.

Το τέλος του ήταν τραγικό και πρόωρο όπως η ιστορία του. Νικήθηκε από τον χειρότερο αντίπαλο τον καρκίνο. Μόλις στα 57 του χρόνια. Η ιστορία του όμως δεν σβήνει και δεν θα πάψει να σβήνει ποτέ. Έκανε την αλλαγή, σε μια εποχή που δεν μπορούσε κανείς, αντιμετωπίζοντας τα πάντα με τάξη και ευγένεια, και ας είχε ψυχραθεί από πάντα όπως μαρτυρά.

"Πολλοί λένε ότι κρατιέμαι καλά για 50 χρονών. Αλλά όλη η ζημιά έχει γίνει μέσα μου. Εκεί είναι που πονάω.. Οι δυσκολίες μου ήταν εσωτερικές, μέσα μου και μέσα στο σύστημα που επικρατούσε στο μπάσκετ". Ας κρατήσουμε αυτό, και ας κοιτάξουμε να γίνουμε εμείς το διαφορετικό. Τότε ίσως να αντιμετωπίσουμε τα πράγματα πιο σωστά και όπως πρέπει.

Ο Τσακ Κούπερ τιμήθηκε, αφού εισήχθη στο HALL OF FAME στις 9 Σεπτεμβρίου του 2019.

Ευαγγελία Φάκα