Αγιά Σοφιά New York Times: Πολιτικό εργαλείο στα χέρια ενός αυταρχικού ηγέτη
Οι New York Times σε κύριο άρθρο τους, εξέφρασαν την απογοήτευσή τους για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, εκλαμβάνοντας ωστόσο το γεγονός ως τετελεσμένο και καλώντας τον Τούρκο Πρόεδρο Ερντογάν να τηρήσει, τουλάχιστον, τις υποσχέσεις του ότι όταν δεν θα χρησιμοποιείται για προσευχή, η Αγία Σοφία θα είναι ανοιχτή για το κοινό και τα χριστιανικά ψηφιδωτά δεν θα είναι καλυμμένα αλλά σε κοινή θέα. Η συντακτική ομάδα της εφημερίδας περιγράφει ως θλιβερή αντανάκλαση της κατάστασης της τουρκικής δημοκρατίας το γεγονός ότι ένα μνημείο τέτοιας σπουδαιότητας παγκοσμίως – γεμάτο συμβολισμούς, γεγονότα και μύθους τόσο για την Ανατολή όσο και για τη Δύση – χρησιμοποιείται ως πολιτικό εργαλείο στα χέρια ενός αυταρχικού ηγέτη, που μετά από 17 χρόνια στην εξουσία και βλέποντας το πολιτικό του κύρος αποδυναμωμένο, χρειάζεται να “ταΐσει” την εθνικιστική του βάση. Στο άρθρο επισημαίνεται ότι η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί δεν επικρίθηκε ιδιαίτερα ούτε στο εσωτερικό της Τουρκίας, ούτε και από τον μουσουλμανικό κόσμο εκτός της χώρας, αλλά και ότι η αντίδραση των ηγετών της Χριστιανοσύνης υπήρξε σχετικά αθόρυβη, προς αποφυγή πρόκλησης θρησκευτικής διαμάχης.
«Ύστερα από 86 χρόνια που λειτουργούσε ως μουσείο, η εμβληματική Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη θα επαναλάβει τις μουσουλμανικές προσευχές. Για τους Τούρκους Ισλαμιστές, η μετατροπή αυτή σηματοδοτεί την εκπλήρωση ενός μακροχρόνιου ονείρου για την αποκατάσταση ενός μεγαλειώδους οθωμανικού συμβόλου. Για πολλούς άλλους σε όλο τον κόσμο, η αλλαγή αυτή είναι μια απογοητευτική κατρακύλα για ένα από τα μεγαλύτερα αρχιτεκτονικά και πολιτιστικά αξιοθέατα του κόσμου.
«Στην κορυφή ενός λόφου πάνω από το Βόσπορο, όπου χωρίζει την Ευρώπη και την Ασία, η ιστορία της Αγίας Σοφίας του 15ου αιώνα είναι γεμάτη από γεγονότα, μύθους και σύμβολα σημαντικά τόσο για την Ανατολή όσο και για τη Δύση. Χτίστηκε τον έκτο αιώνα από έναν βυζαντινό αυτοκράτορα, τον Ιουστινιανό τον Πρώτο, ως τον κορυφαίο καθεδρικό ναό της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και επί σχεδόν χίλια χρόνια ήταν η μεγαλύτερη εκκλησία στον κόσμο, ένας ναός τόσο μεγαλοπρεπής που λέγεται ότι ο αυτοκράτορας είχε βροντοφωνάξει : «Σολομώντα, σε ξεπέρασα!» Η επιρροή της στην ιστορία και την αρχιτεκτονική και τη θρησκεία, Χριστιανική και Ισλαμική, είναι βαθιά».
Όταν η Κωνσταντινούπολη έπεσε στους Οθωμανούς το 1453, ο Μωάμεθ ο' Β ο Κατακτητής το μετέτρεψε σε τζαμί, το Μεγάλο Τζαμί της Αγίας Σοφίας και με την πάροδο του χρόνου τα βυζαντινά ψηφιδωτά καλύφθηκαν ή καταστράφηκαν . Έμεινε τζαμί μέχρι το 1934, όταν ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, ιδρυτής της κοσμικής, σύγχρονης δημοκρατίας της Τουρκίας, μετέτρεψε την Αγία Σοφία σε μουσείο.
Εκτός από την απογοήτευση για την απόφαση της Τουρκίας να μετατραπεί η Αγία Σοφία σε τζαμί ,ενόψει της αυριανής πρώτης μουσουλμανικής προσευχής στο χώρο, εκλαμβάνοντας ωστόσο το γεγονός ως τετελεσμένο, καλούν τον Τούρκο Πρόεδρονα τηρήσει, τουλάχιστον, τις υποσχέσεις του ότι όταν δεν θα χρησιμοποιείται για προσευχή, η Αγία Σοφία θα είναι ανοιχτή για το κοινό και τα χριστιανικά ψηφιδωτά δεν θα είναι καλυμμένα αλλά σε κοινή θέα.
Η συντακτική ομάδα της εφημερίδας περιγράφει ως θλιβερή αντανάκλαση της κατάστασης της τουρκικής δημοκρατίας το γεγονός ότι ένα μνημείο τέτοιας σπουδαιότητας παγκοσμίως -γεμάτο συμβολισμούς, γεγονότα και μύθους τόσο για την Ανατολή όσο και για τη Δύση- χρησιμοποιείται ως πολιτικό εργαλείο στα χέρια ενός αυταρχικού ηγέτη, που μετά από 17 χρόνια στην εξουσία και βλέποντας το πολιτικό του κύρος αποδυναμωμένο, χρειάζεται να «ταΐσει» την εθνικιστική του βάση.
Τέλος, το επίμαχο άρθρο υπογραμμίζει ότι η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί δεν επικρίθηκε ιδιαίτερα ούτε στο εσωτερικό της Τουρκίας, ούτε και από τον μουσουλμανικό κόσμο εκτός της χώρας, αλλά και ότι η αντίδραση των ηγετών της Χριστιανοσύνης υπήρξε σχετικά αθόρυβη, προς αποφυγή πρόκλησης θρησκευτικής διαμάχης.
