Ζωντανεύει για πρώτη φορά το «Μαύρο Σάββατο» της Θεσσαλονίκης - Σπάνιες εικόνες
Άγνωστες πτυχές της κατοχικής Θεσσαλονίκης μέσα από το αρχείο του Ανδρέα Ασσαέλ.
Στις 11 Ιουλίου του 1942 οι Γερμανοί συγκεντρώνουν στη Θεσσαλονίκη 9.000 Εβραίους άνδρες ηλικίας 18 έως 45 ετών για να τους καταγράψουν και να τους στείλουν στα κάτεργα του θανάτου. Μέσα στην αφόρητη ζέστη τους υποβάλλουν σε εξευτελιστικά γυμνάσια και μαρτύρια.
«Ενώ περίμεναν έξω, στην Πλατεία Ελευθερίας, μέσα στον καυτό τον ήλιο, τους βασάνιζαν. Έμπαιναν μέσα, έκαναν την εγγραφή και μετά, καθώς έβγαιναν προς την Ίωνος Δραγούμη, μία ομάδα Γερμανών τους έσπαγε στο ξύλο, βάζανε τρικλοποδιές ή τους πετούσανε πέντε-δέκα σκαλοπάτια κάτω. Κι όταν έβγαιναν έξω εκεί, τους βάζανε στον τοίχο κάνουν κωλοτούμπες, να κάνουν ασκήσεις», περιγράφει στην Deutsche Welle o συλλέκτης κι ερευνητής Ανδρέας Ασσαέλ. Αυτό δε ήταν γνωστό μέχρι την αποκάλυψη και την ιστορική τεκμηρίωση από τον ίδιο.
Οι μόνες γνωστές φωτογραφίες από το «Μαύρο Σάββατο» έως σήμερα ήταν αυτές που φυλάσσονται στα γερμανικά ομοσπονδιακά αρχεία. Ακόμη, για πρώτη φορά έρχονται στο φως φωτογραφίες από τη συγκέντρωση αρρένων Εβραίων στην Πλατεία Αριστοτέλους δύο με τρεις εβδομάδες μετά το «Μαύρο Σάββατο», με τους συγγενείς τους να τους αποχαιρετούν πριν από την αναχώρηση στα καταναγκαστικά έργα με την ελληνική χωροφυλακή να τους φρουρεί μαζί με τους Ναζί.
Τα τέσσερα αυτούσια διαφορετικά άλμπουμ Γερμανών κατακτητών της Θεσσαλονίκης παρουσιάζονται στην περιοδική έκθεση «Στιγμιότυπα κατακτητών 1941-1944. Η Συλλογή Ασσαέλ» στο Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης μέχρι τα τέλη Αυγούστου με την υποστήριξη από το ΜΟΜus-Mουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης και χρηματοδότηση από το Ελληνογερμανικό Ταμείο για το Μέλλον.
Άγνωστες πτυχές της Κατοχής στη Θεσσαλονίκη
«Η συγκέντρωση στην Αριστοτέλους δεν ήταν γνωστή ούτε στους ακαδημαϊκούς ιστορικούς, που ασχολούνται με τα γεγονότα του Ολοκαυτώματος. Για πρώτη φορά ανακαλύψαμε ότι στο Παλαιό Σιδηροδρομικό Σταθμό υπήρχε το γερμανικό νοσοκομείο του Γερμανικού Ερυθρού Σταυρού», τονίζει από την πλευρά της η επιμελήτρια της έκθεσης Ξένια Ελευθερίου.
Δίπλα στις φωτογραφίες ως ιστορικά ντοκουμέντα, το βιβλιάριο πληρωμών του Αυστριακού στρατιώτη γραφέα Χάινριχ Σέτσεν και το βιβλίο των επισκεπτών των Γερμανών τραυματιών που περιθάλπονταν στο νοσοκομείο από το αρχείο της Γερμανίδας νοσοκόμας Άγκνες Μπίμπερσούλτε, εντυπωσιάζουν. «Το νοσοκομείο δεν αντιμετώπιζε κάποια έλλειψη. Έχουμε φωτογραφίες από γιορτινές εκδηλώσεις των Γερμανών που γίνονταν εν καιρώ πολέμου εντός του νοσοκομείου και σε πλήρη αντίθεση με τις φωτογραφίες του ακραίου λιμού, να πλήττει πολλά μέλη της εβραϊκής κοινότητας που ήταν κάτω από το όριο της φτώχειας», επισημαίνει η κα Ελευθερίου.
Στα ντοκουμέντα από το αρχείο του αυστριακού φωτογράφου Χανς Βούρμ ξετυλίγεται η γερμανική προπαγάνδα. «Ο βομβαρδισμός από τους συμμάχους το Δεκέμβριο του 1943 παρουσιάζεται ως η αιτία του κακού της καταστροφής και της φτώχειας και όχι όσα προκάλεσαν οι Γερμανοί», επισημαίνει η κα Ελευθερίου. Στο ίδιο αρχείο μια λήψη του αγάλματος της Ηρακλειώτισσας, αναδεικνύει τι απέγιναν οι ελληνικές αρχαιότητες εν καιρώ πολέμου. «Η Ηρακλειώτισσα τοποθετήθηκε στη Ροτόντα και έγινε έκθεμα τόσο για τους Γερμανούς κατακτητές όσο και για τους Θεσσαλονικείς πριν φύγει ως δώρο για τον Χίτλερ για τα γενέθλια του», αναφέρει η επιμελήτρια της έκθεσης. Το άγαλμα επαναπατρίστηκε και βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.
