Ακίνητα: Σεισμικά ευάλωτα και ενεργοβόρα - Γιατί πρέπει να ανακαινίσουμε άμεσα τα ελληνικά κτήρια

Η Ελλάδα αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις λόγω του παλαιού και ενεργοβόρου κτηριακού αποθέματος. Σύμφωνα με την Απογραφή Κτιρίων 2021 της ΕΛΣΤΑΤ, το 64% των κτηρίων πανελλαδικά και το 69% στην Αττική έχουν κατασκευαστεί μεταξύ 1946 και 1990, με την πλειονότητα να εντοπίζεται από τις αρχές του 1950 έως το τέλος του 1970 . Αυτά τα κτίρια όχι μόνο καταναλώνουν υπερβολική ενέργεια, αλλά και δεν παρέχουν επαρκή προστασία έναντι της κλιματικής αλλαγής και των σεισμικών κινδύνων, γεγονός ιδιαίτερα ανησυχητικό για μια σεισμογενή χώρα όπως η Ελλάδα.

Οικονομικές προκλήσεις στην ανακαίνιση κατοικιών

Η ανακαίνιση παλαιών κατοικιών αποτελεί σημαντικό οικονομικό βάρος για τους ιδιοκτήτες. Σύμφωνα με έρευνα της QED για λογαριασμό της Alpha Bank, το 20% των ιδιοκτητών σχεδιάζει να προχωρήσει σε ανακαίνιση της κύριας κατοικίας του εντός του επόμενου έτους, ενώ το 28,7% εξετάζει το ενδεχόμενο λήψης δανείου για τη χρηματοδότηση της ανακαίνισης.

Παράλληλα, πανελλαδική έρευνα της Focus Bari για τον Σύλλογο Μεσιτών Αθηνών-Αττικής αποκάλυψε ότι το 56% των ιδιοκτητών δεν έχει προβεί σε καμία ανακαίνιση τα τελευταία πέντε χρόνια. Από όσους έχουν πραγματοποιήσει ανακαινίσεις, το 72% δαπάνησε έως 10.000 ευρώ, με το 31% να επενδύει μεταξύ 2.000 και 5.000 ευρώ, κυρίως σε βασικές παρεμβάσεις όπως αντικατάσταση κουφωμάτων ή ανακαίνιση μπάνιου .

Φορολογικά κίνητρα για ανακαινίσεις

Για να ενθαρρύνει τις ανακαινίσεις, η ελληνική κυβέρνηση προσφέρει έκπτωση φόρου έως 16.000 ευρώ, κατανεμημένη σε πέντε έτη (έως 3.200 ευρώ ετησίως), για δαπάνες που σχετίζονται με την ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση ακινήτων. Οι πληρωμές πρέπει να γίνονται με ηλεκτρονικά μέσα και να συνοδεύονται από τα απαραίτητα παραστατικά.

Ωστόσο, η αξιοποίηση αυτού του κινήτρου παραμένει περιορισμένη, κυρίως λόγω του υψηλού κόστους των απαιτούμενων εργασιών και της υποχρεωτικής χρήσης ηλεκτρονικών πληρωμών, που αυξάνουν το τελικό κόστος για τους ιδιοκτήτες.

Συνδυασμός φοροαπαλλαγών για μακροχρόνια μίσθωση

Επιπλέον, οι ιδιοκτήτες που ανακαινίζουν ακίνητα έως 120 τ.μ. και τα διαθέτουν για μακροχρόνια μίσθωση διάρκειας τουλάχιστον τριών ετών μπορούν να επωφεληθούν από απαλλαγή φόρου εισοδήματος για τα ενοίκια που θα εισπράξουν, συνδυάζοντας έτσι δύο σημαντικά φορολογικά κίνητρα .

Περιορισμοί και προϋποθέσεις

Σημειώνεται ότι για να είναι επιλέξιμες οι δαπάνες ανακαίνισης, το ποσό για την αγορά αγαθών δεν πρέπει να υπερβαίνει το 1/3 του ποσού για τη λήψη υπηρεσιών. Επιπλέον, οι ιδιοκτήτες που έχουν ήδη συμμετάσχει σε προγράμματα όπως το «Ανακαινίζω» ή το «Εξοικονομώ» δεν είναι επιλέξιμοι για την έκπτωση φόρου. 

Η αναβάθμιση του κτηριακού αποθέματος της Ελλάδας είναι κρίσιμη για την ενεργειακή αποδοτικότητα, την ασφάλεια και την ποιότητα ζωής των κατοίκων. Η αξιοποίηση των διαθέσιμων φορολογικών κινήτρων μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην επίτευξη αυτού του στόχου.