Ανάλυση CNBC: Γιατί η Ελλάδα έχει από τις υψηλότερες αμυντικές δαπάνες ανάμεσα στις χώρες του ΝΑΤΟ

Παρά το μικρό της μέγεθος, η Ελλάδα συγκαταλέγεται διαχρονικά ανάμεσα στους πιο ενεργούς συμμάχους του ΝΑΤΟ. Με αμυντικές δαπάνες που ξεπερνούν ακόμη και ισχυρές χώρες της συμμαχίας, η χώρα μας επενδύει σταθερά στην ασφάλεια και τη στρατιωτική της ετοιμότητα, σύμφωνα με το CNBC.

Η ηλιόλουστη Ελλάδα μπορεί να μην έρχεται αμέσως στο μυαλό ως ένας από τους μεγαλύτερους αμυντικούς «επενδυτές», όμως μόλις τέσσερις σύμμαχοι του ΝΑΤΟ ξόδεψαν μεγαλύτερο ποσοστό του ΑΕΠ τους για την άμυνα από τη χώρα μας το 2024.

Πέρα από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τα στοιχεία του ΝΑΤΟ δείχνουν ότι σε αυτή τη λίστα περιλαμβάνονται η Πολωνία, η Λετονία και η Εσθονία, οι οποίες έχουν αυξήσει τις αμυντικές τους δαπάνες ως απάντηση στη ρωσική επιθετικότητα τα τελευταία χρόνια με τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Η Ελλάδα, από την άλλη πλευρά, παραμένει σταθερά υψηλά στις αμυντικές δαπάνες, ξοδεύοντας περίπου το 3,1% του ΑΕΠ της για την άμυνα το 2024.

Στο επίκεντρο των κινήτρων της Αθήνας για αυτές τις δαπάνες βρίσκεται η τεταμένη και δύσκολη σχέση της με έναν άλλο σύμμαχο του ΝΑΤΟ: την Τουρκία, γράφει το CNBC.

Οι εντάσεις με την Τουρκία

Η Ελλάδα και η Τουρκία έχουν «πολλές ιστορικές εκκρεμότητες», δήλωσε στο CNBC ο Jacob Kirkegaard, ανώτερος ερευνητής στο Bruegel.

Οι εντάσεις μεταξύ των δύο χωρών κρατούν εδώ και αρκετούς αιώνες και περιλαμβάνουν πολέμους, τον εκτοπισμό περισσότερων από ένα εκατομμύριο ανθρώπων, συγκρούσεις για την Κύπρο και ένα εντάσεις λόγω των πολλών ελληνικών νησιών, όπως εξήγησε.

«Υπάρχει ένας πολύ μεγάλος αριθμός ελληνικών νησιών αρκετά κοντά στις τουρκικές ακτές, τα οποία, θεωρητικά, οι Τούρκοι θα μπορούσαν να εισβάλουν σχετικά εύκολα», είπε ο Kirkegaard. «Η Ελλάδα παραδοσιακά διατηρεί μια καθόλου αμελητέα στρατιωτική παρουσία σχεδόν σε όλα αυτά τα νησιά, και αυτό είναι αρκετά δαπανηρό, γιατί σημαίνει ότι πρέπει να έχεις πολλές φρουρές».

Οι ανησυχίες για την «τουρκική απειλή» παραμένουν επίκαιρες ακόμη και σήμερα, δήλωσε στο CNBC ο Γιώργος Τζογόπουλος, ανώτερος ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.

«Η Ελλάδα δαπανά πολλά για την άμυνα για να προστατεύσει την κυριαρχία και τα κυριαρχικά της δικαιώματα», ανέφερε.

Η αστάθεια σε γειτονικές χώρες και περιοχές, όπως η Μέση Ανατολή, και ειδικά η «επιθετική πολιτική» της Τουρκίας σε ολόκληρη τη Μεσόγειο, καθιστούν κρίσιμη για την Ελλάδα τη συνέχιση των υψηλών αμυντικών δαπανών, εξήγησε ο Τζογόπουλος.

«Η Ελλάδα δεν έχει άλλη επιλογή παρά να είναι προετοιμασμένη για όλα τα ενδεχόμενα», πρόσθεσε.

Μια στρατιωτική υπερδύναμη;

Παρά τον μεγάλο αμυντικό προϋπολογισμό της χώρας, η στρατιωτική ισχύς της Ελλάδας έχει αδυναμίες, σύμφωνα με ειδικούς.

Όπως εξήγησε στο CNBC ο Wolfango Piccoli, συμπρόεδρος της συμβουλευτικής εταιρείας πολιτικού ρίσκου Teneo, η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια – και ιδιαίτερα μετά τον πόλεμο Ρωσίας, Ουκρανίας – εστιάζει ολοένα και περισσότερο σε επενδύσεις σε εξελιγμένα οπλικά συστήματα.

Ωστόσο, όπως σημείωσε, «μεγάλο μέρος αυτών των δαπανών κατευθύνεται στο εξωτερικό».

«Η χώρα εξακολουθεί να μην διαθέτει ισχυρή εγχώρια αμυντική βιομηχανία και βασική προτεραιότητα από εδώ και πέρα είναι να χτίσει και να διατηρήσει μια εγχώρια βιομηχανική βάση, ώστε να μειώσει την εξάρτηση από ξένους προμηθευτές όπλων», είπε ο Piccoli.

Ο Kirkegaard πρόσθεσε ότι οι στρατιωτικές δυνατότητες της Ελλάδας αντιμετωπίζουν και πρακτικά προβλήματα. Πολλά από τα πολυάριθμα άρματα μάχης του ελληνικού στρατού είναι σχετικά παλιά και το προσωπικό δεν είναι εκπαιδευμένο να τα χρησιμοποιεί σε μεγάλους σχηματισμούς. Επίσης, ο εξοπλισμός είναι συχνά διασκορπισμένος σε πολλά νησιά της χώρας.

«Επομένως, στην περίπτωση της Ελλάδας, θα ήταν λάθος να ταυτίσει κανείς τις υψηλές δαπάνες με πλήρεις στρατιωτικές δυνατότητες», ανέφερε ο Kirkegaard.

Η Ελλάδα στο ΝΑΤΟ

Καθώς οι ηγέτες των χωρών του ΝΑΤΟ συγκεντρώνονται αυτή την εβδομάδα, το επίπεδο των αμυντικών δαπανών της Ελλάδας ενισχύει και τη φωνή της ανάμεσα στα 32 μέλη της συμμαχίας.

Οι δαπάνες αυτές έχουν ήδη βελτιώσει τη σχέση της Ελλάδας με μεγάλες δυνάμεις, όπως οι ΗΠΑ και η Γαλλία, είπε ο Piccoli, εν μέρει επειδή αυτές οι χώρες προμηθεύουν την Αθήνα με στρατιωτικό εξοπλισμό.

«Οι αμυντικές δαπάνες στην Ελλάδα λειτουργούν επίσης ως εργαλείο γεωπολιτικής επιρροής, ενισχύοντας τη θέση της και τις εγγυήσεις ασφαλείας σε ένα περίπλοκο περιφερειακό περιβάλλον», πρόσθεσε.

Η αύξηση των αμυντικών δαπανών θα βρεθεί στην κορυφή της ατζέντας της Συνόδου του ΝΑΤΟ, με το Reuters να αναφέρει ότι τα μέλη της συμμαχίας έχουν συμφωνήσει κατ’ αρχήν να αυξήσουν τον στόχο τους στο 5% του ΑΕΠ. Σε αυτό περιλαμβάνεται 3,5% για θέματα παραδοσιακής άμυνας και 1,5% για σχετικά στοιχεία, όπως υποδομές και κυβερνοασφάλεια.

Η μετάβαση στον στόχο του 5% θα είναι πολύ μικρότερη για την Ελλάδα σε σχέση με πολλές άλλες χώρες, αλλά ακόμα κι έτσι, η Αθήνα ενδέχεται να μην τον επιτύχει, εκτίμησε ο Kirkegaard.

«Πιστεύω λοιπόν ότι η Ελλάδα είναι από τις χώρες που θα ανταποκριθούν ιδιαίτερα σε αυτούς τους νέους στόχους του ΝΑΤΟ; Όχι, νομίζω πως η απάντηση είναι όχι, γιατί η γενικότερη στροφή προς υψηλότερες δαπάνες στο ΝΑΤΟ οφείλεται στη ρωσική επιθετικότητα, που δεν αποτελεί, ας πούμε, τη βασική στρατιωτική πρόκληση για την Ελλάδα», είπε.