Από την ταυτότητα στη νοσταλγία: Τι δείχνουν οι λίστες με τραγούδια καθώς μεγαλώνουμε
Ο χρόνος επηρεάζει καθοριστικά τις μουσικές μας συνήθειες . Το λένε και οι λίστες που ακούμε.
Καθώς μεγαλώνουμε, η σχέση μας με τη μουσική αλλάζει. Έρευνα που ανέλυσε τις προτιμήσεις 40.000 χρηστών μιας διαδικτυακής πλατφόρμας σε βάθος 15 ετών έδειξε ότι οι νεότεροι ακούν ευρύτερη γκάμα τραγουδιών και πειραματίζονται με περισσότερα είδη, ενώ οι μεγαλύτεροι σε ηλικία τείνουν να επικεντρώνονται σε συγκεκριμένα ακούσματα. Οι αναμνήσεις από τα εφηβικά χρόνια και η νοσταλγία φαίνεται να παίζουν καθοριστικό ρόλο, οδηγώντας τους ακροατές να επιστρέφουν ξανά και ξανά σε μουσικές που τους θυμίζουν το παρελθόν.
Η αλλαγή της σημασίας της μουσικής
Οπως διαβάζουμε στο IFL Science, στην εφηβεία και στα πρώτα χρόνια της ενηλικίωσης, η μουσική λειτουργεί ως εργαλείο αναζήτησης ταυτότητας. Οι νεαροί ακροατές δεν περιορίζονται σε ένα μόνο είδος, αλλά ανακαλύπτουν νέους καλλιτέχνες και τραγούδια. Αυτή η φάση πειραματισμού δίνει τη θέση της, με την πάροδο του χρόνου, σε μια πιο επιλεκτική στάση. Στην ώριμη ηλικία, ο καθένας βρίσκει το μουσικό του «καταφύγιο», μένοντας πιο πιστός σε λίγα αγαπημένα είδη και λιγότερο πρόθυμος να εξερευνήσει κάτι καινούριο.
Η εικόνα αυτή δημιουργεί μια ενδιαφέρουσα αντίθεση: ενώ οι μεγαλύτεροι εξακολουθούν να ακούν νέα κομμάτια, το κάνουν κυρίως μέσα στο πλαίσιο των ήδη καθιερωμένων προτιμήσεών τους. Παράλληλα, η νοσταλγία λειτουργεί σαν μοχλός που καθορίζει τη συμπεριφορά. Έτσι, ένα τραγούδι από τα νεανικά χρόνια μπορεί να έχει μεγαλύτερη συναισθηματική αξία από οποιαδήποτε νέα επιτυχία.
Τι δείχνουν οι λίστες τραγουδιών
Ένα ακόμη εύρημα της μελέτης είναι ότι οι λίστες των εφήβων έχουν πολλές ομοιότητες μεταξύ τους, καθώς επηρεάζονται έντονα από τις τάσεις και την κοινωνική διάδραση. Αντίθετα, οι ακροατές άνω των 65 δημιουργούν πιο προσωπικές και μοναδικές λίστες, με επιλογές που αντανακλούν το ιδιαίτερο γούστο τους. Αυτό δείχνει πως η ωριμότητα φέρνει μια πιο εξατομικευμένη σχέση με τη μουσική.
Το πώς οι πλατφόρμες προτείνουν μουσική με βάση αυτά τα δεδομένα εγείρει σημαντικά ερωτήματα. Αν ο ανθρώπινος εγκέφαλος περιορίζεται στα ίδια είδη, υπάρχει κίνδυνος να περιορίσουν ακόμη περισσότερο την ακουστική εμπειρία, αντί να την εμπλουτίσουν. Για τους νεότερους ίσως είναι χρήσιμο ένα μείγμα νέων επιτυχιών με παλαιότερα κομμάτια που δεν έχουν ακόμη ανακαλύψει. Οι μεσήλικες φαίνεται να εκτιμούν έναν συνδυασμό γνώριμου και καινούργιου, ενώ οι μεγαλύτεροι δείχνουν να αναζητούν κυρίως προτάσεις που αντανακλούν τις προσωπικές τους αναμνήσεις και προτιμήσεις.
Η έρευνα παρουσιάστηκε σε διεθνές συνέδριο το 2025 και φέρνει στο προσκήνιο το πώς η ηλικία επηρεάζει την μουσική μας ταυτότητα και πώς οι τεχνολογικές πλατφόρμες μπορούν να ανταποκριθούν καλύτερα σε διαφορετικές γενιές ακροατών.
