«Γράψε να μη φιλήσουν την εικόνα της Παναγίας φέτος»
Το συγκεκριμένο άρθρο γράφεται μετά από ένα τηλεφώνημα. Από εκείνα του Αυγούστου. Τα λιγοστά όταν είσαι διακοπές. Αν και ο φετινός Αύγουστος είναι δύσκολος δημοσιογραφικά με κορονοϊό και Ερντογάν, γεμάτος ειδήσεις και εξελίξεις που δεν αφήνουν κανέναν ήρεμο. Στην άλλη άκρη του whats up λοιπόν, φίλος, διακεκριμένος επιστήμονας. Έλληνας, χριστιανός ορθόδοξος και μάλιστα συντηρητικός ιδεολογικά. Έχει σημασία για να τα γράφω έτσι με αυτή τη σειρά. Αφού λέμε τα εκδρομικά τα επαγγελματικά και ευχές για τους, αμφοτέρων των οικογενειών μας, εορτάζοντες ετοιμαζόμαστε να κλείσουμε τη γραμμή.
Ο τόνος της φωνής του αλλάζει. "Μισό λεπτό, να σου πω κάτι σημαντικό. Μην κλείνεις... Εσύ που έχεις βήμα στα social media, στην τηλεόραση, στο ιντερνετ, γράψε να μη φιλήσουν την Εικόνα της Παναγίας μεθαύριο. Αν κάποιος από τους προηγούμενους έχει κορονοϊό κόλλησαν όλοι οι επόμενοι. Και οι εκκλησιές και τα ξωκκλήσια είναι χιλιάδες. 9 στους 10 θα πάνε στην εκκλησία. Ας προσκυνήσουν, ας σταθούν μπροστά, ας δακρύσουν, ας προσευχηθούν αλλά μόνο για φέτος μη φιλήσουν την εικόνα. Τα πράγματα έχουν ξεφύγει".
[caption id="attachment_1670507" align="alignnone" width="1024"]
Η Μεγαλόχαρη της Τήνου[/caption]
Τον άκουγα για περίπου 30 δευτερόλεπτα άλαλος επειδή είναι αυτός που με έχει πάρει μαζί του δυο φορές στον Άγιον Όρος που σχεδόν κάθε Κυριακή θα ξυπνήσει κατά τις 9 για να πάει τα παιδιά του στην εκκλησία της ενορίας του. Του απαντώ:
"Εγώ να το γράψω φίλε. Να το πείτε όμως και σεις στις επίσημες ενημερώσεις. Δεν θα βγει κάποιος επίσημα; Έχετε ευθύνη. Εγώ να το γράψω αλλά ο καθένας θα το πάρει από την ιδεολογική του σκοπιά και θα το κάνει λάστιχο."
Η απάντηση κόλαφος.
"Άστο τώρα αδερφέ μου. Το ξέρεις ότι όταν κολλήσει ένας δικός σου ούτε να τον πλησιάσεις δεν θα σ αφήσουμε μετά; Ο κόσμος μας βλέπει στην τηλεόραση (εννοεί τους επιστήμονες) και νομίζει ότι είναι σήριαλ. Εδώ πεθαίνει κόσμος όχι χωρίς φιλί. Χωρίς καν αποχαιρετισμό από τους δικούς τους από την διάγνωση και μετά"
Δεσμεύτηκα στον φίλο μου και για την δική μου ευθύνη σας μετέφερα τα λεχθέντα και ξεκαθαρίζω. Και εγώ φέτος θα πάω στην εκκλησία της Παναγίας στην Ελαφόνησο Λακωνίας. Θα προσκυνήσουμε οικογενειακώς, θα κάνουμε και μία υπόκλιση σεβασμού στην εικόνα της Παναγίας αλλά δεν θα φιλήσουμε το τζάμι ή το ξύλο. Όσο πικρό και στερητικό να ακούγεται αυτό για κάποιους από εσάς τους πιστούς. Και όσο περιττό για σας τους μη πιστούς. Και ας βρίσετε και ας πολιτικολογήσετε στα σχόλια κάτω από το άρθρο. Δεν έχει και σημασία δηλαδη με τέτοιο χειμώνα που μας περιμένει υγειονομικά.
Κάθησα μάλιστα και έψαξα (λίγο πρόχειρα λόγω θερινών συνθηκών) αν ο ασπασμός, το φίλημα της εικόνας είναι απαραίτητη συνθήκη της λατρευτικής διαδικασίας και δεν το βρήκα πουθενά γραμμένο με έμφαση.
Βασικά η εικόνα στην ορθόδοξη θεολογία αποτυπώνει γεγονότα πάνω σε δύο διαστάσεις, ποτέ σε τρεις διαστάσεις. Στην πρώτη Εκκλησία τα πρώτα χρόνια υπήρχαν κάποια γλυπτά, ημίγλυπτα, τα οποία σιγά-σιγά καταργήθηκαν. Στην Ρωμαιοκαθολική εκκλησία παρέμειναν τα γλυπτά. Σε εμάς καταργήθηκαν τελείως για λόγους πολύ βαθιά θεολογικούς και πολύ βαθιά ουσιαστικούς για την στιγμή που ο πιστός είναι μπροστά στην εικόνα και βλέπει δύο διαστάσεις. Ύψος και πλάτος και όχι βάθος. Παρότι οι αγιογράφοι θα μπορούσαν να κάνουν και βάθος εύκολα εικαστικά.
[caption id="attachment_1670513" align="alignnone" width="588"]
Η εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου της Ιεράς Μονής Παναγίας του Ballamand[/caption]
Ο άνθρωπος που στέκεται μπρος στην εικόνα και νιώθει την έλλειψη του βάθους, γίνεται ο ίδιος βάθος. Στέκεται προσκυνά, προσεύχεται, φεύγει. Δεν φιλά απαραιτήτως κατά τους θεολόγους από τους οποίους δανείστηκα τα παραπάνω. Είναι, είσαι είμαστε, η τρίτη διάσταση του θεολογικού γεγονότος που αποτυπώνει η εικόνα. Κρατάμε τις αποστάσεις και την "θεολογική συμμετρία". Πιστοί όσοι το θέλουν, από πεποίθηση, ανάγκη ή παράδοση ισχυρή. Και υγιείς. Για τους ασπασμούς έχουμε καιρό.
