Αρχαιολογική σκαπάνη: Ελληνιστική βολίδα με τη γραφή "Νίκη" βρέθηκε στο Ισραήλ

Αρχαιολογικές έρευνες κοντά στην πόλη Γιαβνέ (Ιαμνία) στο Ισραήλ, κοντά στη Γιάφα (Ιόππη), έφεραν στο φως ένα βλήμα που έφευγε με σφενδόνη και είχε γραμμένες επάνω στα κεφαλαία ελληνικές λέξεις: από τη μια πλευρά τη λέξη “Νίκη” και από την άλλη τα ονόματα Ηρακλής και ίσως Χιαυρώνας. Το εύρημα χρονολογείται στα ελληνιστικά χρόνια, σύμφωνα με το slpress.gr

Το εύρημα ίσως να είχε ριφθεί στους πολέμους μεταξύ των Σελευκιδών και των Μακκαβαίων ή πιθανόν και σε εμφυλίους μεταξύ συμμάχων των Σελευκιδών και άλλων φυλών της περιοχής. Οι Μακκαβαίοι ή Ασμοναίοι αντιτάχθηκαν στους Σελευκίδες, έγιναν φόρου υποτελείς σε αυτούς, εν συνεχεία αυτονομήθηκαν, αλλά τελικά υποτάχθηκαν στους Ρωμαίους.

Η βολίδα, η οποία βρέθηκε σε ανασκαφές σε νεκρόπολη της περιοχής, είναι από μόλυβδο και οι ισραηλινή υπηρεσία αρχαιοτήτων εκτιμά ότι ερρίφθη από Έλληνα στρατιώτη κατά τη διάρκεια των πολέμων κατά των Ασμοναίων.

Έχει μήκος 4,4 εκατοστών και χρησιμοποιείτο προφανώς από σφενδονιστές ή σφεδονήτες. Η φράση επάνω στη βολίδα, “Νίκη του Ηρακλή και του Χιαυρώνα”, γραφόταν στο πλαίσιο του ψυχολογικού πολέμου, για να τονώσει το ηθικό των σφενδονιστών και να ρίξει το ηθικό των εχθρών.

Η αρχαιολόγος Γιούλια Ουστίνοβα, που προΐσταται των ανασκαφών, είπε σχετικά ότι ο Ηρακλής και ο Χιαυρώνας θεωρούνταν τα χρόνια εκείνα πολιούχοι της Γιαβνέ, δηλαδή της Ιαμνίας όπως λεγόταν τότε. Η ίδια είπε ότι η αναφορά σε αυτό το ζεύγος προστατών είναι μοναδική, εκτός από μία παρόμοια που έχει ανευρεθεί στην Δήλο, όμως αυτή είναι μεταγενέστερη –χρονολογείται στους πρώτους αιώνες μετά Χριστόν. Πιθανόν το όνομα Χιαυρώνας να ήταν ο εξελληνισμός της αρχαίας αιγυπτιακής θεότητας που λατρευόταν κυρίως στην Γκίζα και που αναφέρεται ως Havron.

Ίσως και να ήταν το γλωσσικό και θεολογικό αποτέλεσμα της μίξης του αιγυπτιακού θεού Χαβρόν με τον ελληνικό Χείρωνα σε εκείνα τα ιδιόρρυθμα χρόνια, όπου οι Σελευκίδες προσπαθούσαν να εξελληνίσουν τους ντόπιους, αλλά μοιραία έπαιρναν και εκείνοι στοιχεία του πολιτισμού των ντόπιων. Αναφορικά με τη λατρεία του ζεύγους αυτού στην περιοχή, ξέρουμε μόνον ότι απαγορευόταν να τους θυσιάσουν κατσίκες κάτι που ίσχυε και για πολλές άλλες θεότητες σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Όσον αφορά στο μήνυμα πάνω στο βλήμα, πιθανόν οι στρατιώτες να αισθάνονταν ότι το επίγραμμα με ονόματα θεών θα προσέδιδε στο όπλο τους ιδιότητες θαυματουργές.