Eurovision: Στο επίκεντρο το Ισραήλ και η απαγόρευση των ΛΟΑΤΚΙ σημαιών - «Έχει γίνει σαν τσίρκο»

Η Ελβετία θα φιλοξενήσει την ερχόμενη εβδομάδα τον διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision, για πρώτη φορά μετά το 1989, εν μέσω επικρίσεων για τα δικαιώματα της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ+ και της συμμετοχής του Ισραήλ.

Η Ευρωπαϊκή Ραδιοτηλεοπτική Ένωση (EBU) ευελπιστεί ότι το σύνθημά της, «Ενωμένοι μέσω της Μουσικής», θα συμβάλει ώστε ο διαγωνισμός στη Βασιλεία να παραμείνει επικεντρωμένος στους ερμηνευτές και στα τραγούδια τους.

Ωστόσο, ο επικείμενος διαγωνισμός έγινε και αυτή τη χρονιά πεδίο αντιπαράθεσης, με τους επικριτές του να επισημαίνουν την αυξανόμενη πολιτικοποίηση και την ιδεολογική ατζέντα του καλλιτεχνικού αυτού θεσμού.

Η συμμετοχή του Ισραήλ, πεδίο αντιπαράθεσης 

Το ένα πεδίο αντιπαράθεσης αφορά τη συμμετοχή του Ισραήλ, το οποίο θα εκπροσωπηθεί από την Γιουβάλ Ραφαέλ, μια επιζήσασα της επίθεσης της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, από την οποία σκοτώθηκαν 1.200 άνθρωποι.

Από την ισραηλινή στρατιωτική εκστρατεία στη Γάζα έχουν έκτοτε σκοτωθεί 50.000 Παλαιστίνιοι, σύμφωνα με τοπικούς αξιωματούχους υγείας, γεγονός που οδήγησε αξιωματούχους στην Ισπανία, τη Σλοβενία, την Ισλανδία και την Φινλανδία να αμφισβητήσουν αν θα έπρεπε να συμμετάσχει το Ισραήλ.

Παλαιστινιακές οργανώσεις και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελβετία έχουν επίσης αντιτεθεί στη συμμετοχή του Ισραήλ κατηγορώντας την EBU για δύο μέτρα και δύο σταθμά.

«Η Ρωσία αποκλείστηκε από την Eurovision μετά την εισβολή στην Ουκρανία, αλλά στο Ισραήλ επιτρέπεται ακόμη η συμμετοχή παρότι διαπράττει γενοκτονία στη Γάζα», σχολιάζει ο Τζέρι Μίλερ, πρόεδρος της «Ένωσης Ελβετία-Παλαιστίνη». Το Ισραήλ έχει επανειλημμένως απορρίψει τέτοιες κατηγορίες.

Η EBU δήλωσε ότι στο Ισραήλ επιτράπηκε να λάβει μέρος στον διαγωνισμό επειδή η χώρα εκπροσωπείται από τον ΚΑΝ, τον δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα της, και όχι από την κυβέρνησή της.

Ο KAN δεν απάντησε όταν κλήθηκε να σχολιάσει.

Ο διευθυντής της Eurovision Μάρτιν Γκριν δήλωσε ότι ο διαγωνισμός μπορεί, παρά την πολιτική αναταραχή, να προωθήσει τη σύνδεση μεταξύ των λαών και να γίνει ένας «πρόσκαιρος χώρος χαράς και ξεγνοιασιάς».

«Ελπίζω αυτή τη χρονιά η Eurovision να κάνει ό,τι συνέβαινε τα προηγούμενα 69 χρόνια, δηλαδή να δείξει ότι η μουσική μπορεί να ενώσει τους λαούς», είπε ο Γκριν στο Reuters.

«Το ξέρω ότι ίσως να ακούγεται λίγο ουτοπικό, αλλά αυτός είναι ο σκοπός του διαγωνισμού», προσθέτει.

Η στήριξη από τους ΛΟΑΤΚΙ+ «έχει γίνει κάπως σαν τσίρκο»

Η Eurovision έχει στο παρελθόν επικριθεί για κάποια κακόγουστα τραγούδια και εκκεντρικούς ερμηνευτές, αλλά τα τελευταία χρόνια έχει ανακτήσει την αίγλη της, εν μέρει χάρη στην έντονη στήριξη από την κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ+.

Είναι η μεγαλύτερη ψυχαγωγική εκδήλωση παγκοσμίως με 170 εκατομμύρια τηλεθεατές τον περασμένο χρόνο καθώς και ψηφοφόρους από 163 χώρες.

Η φετινή διοργάνωση έχει εξάλλου προκαλέσει διάλογο στην Ελβετία, όπου το συντηρητικό κόμμα Ομοσπονδιακή Δημοκρατική Ένωση Ελβετίας (EDU) προσπάθησε ανεπιτυχώς να εμποδίσει τη δημόσια χρηματοδότησή της.

Το EDU διαφώνησε με αυτό που χαρακτήρισε προώθηση μιας «woke ατζέντας» από τον διαγωνισμό, δήλωσε ο Σαμουέλ Καλμάν, μέλος του τοπικού κοινοβουλίου της Βέρνης.

«Έχει γίνει κάπως σαν τσίρκο», λέει ο ίδιος στο Reuters, κατηγορώντας την Eurovision ότι προωθεί το αφήγημα μια διεμφυλικής και queer ταυτότητας εις βάρος παραδοσιακών αξιών.

Το Nemo, ράπερ από την Ελβετία, που αυτοπροσδιορίζεται ως μη δυαδικό (non-binary) άτομο, κέρδισε τον διαγωνισμό το 2024 με το τραγούδι The Code, ένα τραγούδι που καταγράφει τη διαδρομή του μέχρι να βρει την έμφυλη ταυτότητά του.

Το EDU επικαλέστηκε ως λόγο ανησυχίας και τον αντισημιτισμό και αναφέρθηκε στις αντιισραηλινές διαδηλώσεις στη διάρκεια του περυσινού διαγωνισμού στο Μάλμο της Σουηδίας.

Ενισχυμένα μέτρα ασφαλείας και απαγορεύσεις

Τα μέτρα ασφαλείας αυτό το χρόνο έχουν ενισχυθεί με 1.300 αστυνομικούς να έχουν επιστρατευθεί και με ειδικούς από τον στρατό και τον τομέα της κυβερνοασφάλειας να βρίσκονται σε επιφυλακή.

Επιπλέον, επιβλήθηκαν νέοι κανονισμοί αναφορικά με τις σημαίες που επιτρέπεται να υπάρχουν στη σκηνή και στο green room (ο χώρος στον οποίο περιμένουν οι καλλιτέχνες τα αποτελέσματα). Φέτος θα επιτρέπεται μόνο η εθνική σημαία, ουσιαστικά απαγορεύοντας τη σημαία του ουράνιου τόξου της ΛΟΑΤΚΙ+ στις εμφανίσεις των καλλιτεχνών, όχι όμως και σε δημόσιους χώρους της διοργάνωσης.

Έπειτα από πληροφορίες ότι, τον περασμένο χρόνο, σε πολλούς κατόχους εισιτηρίων κατασχέθηκαν οι μη δυαδικές σημαίες που έφεραν, ο διευθυντής της EBU αιτιολόγησε την απαγόρευση λέγοντας ότι αυτή αποσκοπεί στη διαύγεια και στην ισορροπία.

«Η Eurovision δεν χρειάζεται σημαία για να δείξει ότι είναι σύμμαχος της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Αρκεί να δει κάποιος το σόου, να δει τους ανθρώπους που συμμετέχουν, να ακούσει τους στίχους των τραγουδιών τους», λέει ο Γκριν.

Η Pink Cross, μια ελβετική οργάνωση για τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων και αμφιφυλόφιλων, δηλώνει ωστόσο απογοητευμένη από την απόφαση αυτή.

«Η Eurovision είναι ένας εορτασμός αλληλεγγύης και αποδοχής και έχει μακρά ιστορία στην υποστήριξη των δικαιωμάτων της κοινότητας ΛΟΑΚΤΙ+. Η απαγόρευση της σημαίας είναι χαστούκι», λέει ο γενικός γραμματέας της οργάνωσης Ρόμαν Χέγκλι.