Γιατί δεν ενδιαφέρει πια ο πόλεμος στην Ουκρανία;
Μετά το ξέσπασμα του νέου πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας μεταξύ του Ισραήλ και της οργάνωσης Χαμάς στη σκιά της αιματηρής επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου, ο Πόλεμος στην Ουκρανία έχει περάσει στο παρασκήνιο. Στην πραγματικότητα, δεν ευθύνεται ο πόλεμος στο Ισραήλ καθώς αυτό το φαινόμενο παρατηρείται εδώ και αρκετούς μήνες.
Σύμφωνα με εκτενές άρθρο της γαλλικής εφημερίδας Le Figaro, μέχρι πριν από λίγους μήνες, ο πόλεμος στην Ουκρανία ήταν ακόμα στο επίκεντρο, όταν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης αφιέρωναν μεγάλο μέρος του προγράμματός τους στην ανάλυση της σύγκρουσης. Μέχρι πριν από λίγες εβδομάδες, σημαίες της Ουκρανίας κυμάτιζαν στα αετώματα πολλών δημόσιων κτιρίων και διεθνείς ηγέτες συνέρρεαν στο Κίεβο. Όταν όμως έγινε η επίθεση του Οκτωβρίου τότε το ενδιαφέρον του κόσμου εστίασε στη σύρραξη ανάμεσα σε Ισραήλ και Χαμάς.
Ο ίδιος ο ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκυ, το παραδέχεται, σε ένα μακροσκελές άρθρο του στο περιοδικό Time
«Φυσικά, είμαστε οι χαμένοι των γεγονότων στη Μέση Ανατολή»
Το επανέλαβε και στην Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν που επισκέφθηκε το Κίεβο «Είναι προφανές ότι ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή σας αποσπά την προσοχή». Από τις πρώτες μέρες της ρωσικής εισβολής, η κορυφαία προτεραιότητα του Ουκρανού προέδρου ήταν να διατηρήσει την προσοχή της παγκόσμιας κοινότητας στη χώρα του και να λάβει εγγυήσεις για ηθική και στρατιωτική υποστήριξη. Αυτή η προσοχή μειώθηκε σημαντικά στις 7 Οκτωβρίου. Στην πραγματικότητα, έχει ήδη μειωθεί σταδιακά εδώ και αρκετές εβδομάδες. Για λογικούς λόγους, αλλά με αβέβαιες ακόμα συνέπειες.
Ρουτίνα και κούραση
Ο πόλεμος όμως δεν τελείωσε. Ο ουκρανικός στρατός συνεχίζει επίπονα την αντεπίθεσή του πριν από την έλευση του χειμώνα, η Ρωσία αντεπιτίθεται στην Avdiivka και οι άμαχοι εξακολουθούν να πεθαίνουν με μακάβρια κανονικότητα κάτω από τους βομβαρδισμούς της Μόσχας. Ούτε ο παγκόσμιος Τύπος σταμάτησε να καλύπτει τη σύγκρουση. Πολλοί ρεπόρτερ συνεχίζουν, ρισκάροντας τη ζωή τους, να αναφέρουν γεγονότα. Αλλά «βλέπουμε μια πραγματική δυσκολία στο να σκεφτούμε την εξέλιξη αυτού του πολέμου», υπογραμμίζει η Anna Colin-Lebedev, λέκτορας πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού Nanterre και ειδική στις μετασοβιετικές κοινωνίες. Σύμφωνα με την παραδοχή του αρχιστράτηγου των στρατευμάτων του Κιέβου , Valeri Zaluzhny, η σύγκρουση βρίσκεται σε « αδιέξοδο». Αυτή η κατάσταση «μονοτονίας και επανάληψης», όπως την περιγράφει η Anne Colin-Lebedev, έχει συνέπειες στον δυτικό πληθυσμό. Όταν οι ηγέτες των χωρών εξακολουθούν να εργάζονται στα παρασκήνια για να βρουν μια λύση σε αυτόν τον πόλεμο, ο κόσμος φαίνεται κουρασμένος από μια σύγκρουση που διαρκεί σχεδόν δύο χρόνια. Έχει ξεκινήσει μια μορφή ρουτίνας, η οποία μοιραία μειώνει το ενδιαφέρον για αυτόν τον πόλεμο. Ο Volodymyr Zelensky συνόψισε τέλεια την κατάσταση στο Time «Το πιο τρομακτικό είναι ότι μέρος του κόσμου έχει συνηθίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία».
Η αίσθηση του φόβου και της απειλής χάθηκαν
Κατά τον πρώτο χρόνο της σύγκρουσης, το ενδιαφέρον του κόσμου υποκινήθηκε από δύο διαδοχικά συναισθήματα. Υπήρχε πρώτα «το αποτέλεσμα της έκπληξης, με την επίθεση μιας πυρηνικής δύναμης σε ένα κυρίαρχο κράτος και τη φιλοδοξία να το καταστρέψουμε», εξηγεί ο Stéphane Audrand, σύμβουλος διεθνών κινδύνων. Στη συνέχεια «μια στιγμή ενθουσιασμού, με την ελπίδα μιας γρήγορης νίκης», όταν η Ουκρανία θριάμβευσε στο Χάρκοβο και στο Χερσώνα. Όμως τόσο ο φόβος για έναν πυρηνικό όλεθρο όσο και η ελπίδα να εξουδετερωθεί η Μόσχα σταδιακά έσβησαν. « Ο πόλεμος φαίνεται τώρα να μην έχει πραγματικό κόστος για τις κοινωνίες μας, κάτι που είναι ένα σοβαρό λάθος αντίληψης», σημειώνει η Anna Colin-Lebedev.
«Παραδόξως, η ικανότητα της Ουκρανίας να αντιστέκεται προκάλεσε αδιαφορία», προσθέτει ο ερευνητής. Ο δυτικός πληθυσμός άρχισε να σκέφτεται: «Έχουν επιδείξει την ικανότητά τους να αντιστέκονται, επομένως δεν μας αφορά πλέον».
Η λαϊκή αδιαφορία επηρεάζει τις κυβερνήσεις;
Η κυβέρνηση του Κιέβου αισθάνεται τον κίνδυνο μιας τέτοιας κατάστασης επειδή η λαϊκή αδιαφορία μπορεί ενδεχομένως να επηρεάσει τις συμμαχικές κυβερνήσεις και την υποστήριξή τους. Στην Ευρώπη, αυτή η κούραση δεν αντικατοπτρίζεται προς το παρόν καθώς «η πλειοψηφία των κρατών εξακολουθεί να είναι υπέρ της υποστήριξης της Ουκρανίας εφόσον δεν υπάρχουν οικονομικές συνέπειες ακόμη » υπογραμμίζει ο Stéphane Audrand.
Από την άλλη πλευρά του πλανήτη, στις Ηνωμένες Πολιτείες, τόσο οι προεδρικές εκλογές που πλησιάζουν όσο και το ξέσπασμα της νέας έντασης στη Μέση Ανατολή έχουν επηρεάσει τη λαϊκή ετυμηγορία. Σύμφωνα με μια δημοσκόπηση του Reuters που έλαβε χώρα πριν λίγες εβδομάδες δείχνει ότι όταν ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι επισκέφτηκε την Ουάσιγκτον τον Δεκέμβριο του 2022, έγινε δεκτός σαν ήρωας και χειροκροτήθηκε στο Κογκρέσο. Τότε το 65% των Αμερικάνων υποστήριζε ότι το Κογκρέσο πρέπει να στείλει όπλα στην Ουκρανία και να καταπολεμήσει τη Ρωσία. Το ποσοστό αυτό μειώθηκε κατά 20 μονάδες.
Το δίλημμα που πονοκεφαλιάζει τη Ουάσινγκτον.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που αρνούνται πλέον να στηρίξουν την Ουκρανία καθώς χρειάζεται να ενισχύσουν το Ισραήλ. Οι πιέσεις φαίνεται ότι προέρχονται και από το, ισχυρό, εβραϊκό lobby με αποτέλεσμα ο Τζο Μπάιντεν να προτείνει την παγκόσμια βοήθεια για τις δύο χώρες, σημάδι ότι η βοήθεια μόνο προς την Ουκρανία δεν έχει πλέον μεγάλη βαρύτητα. Αυτό δημιούργησε αντιδράσεις ειδικά στις τάξει των Ρεπουμπλικανών οι οποίοι θέλουν αποκλειστική στήριξη του Ισραήλ.
Παρά το γεγονός ότι το ενδιαφέρον στην Ουκρανία φαίνεται να έχει χαθεί, οι πιέσεις που πραγματοποιεί ο Βλαντιμίρ Πούτιν τόσο στην περιοχή όσο και στο Μεσανατολικό δεν αφήνουν κανέναν αδιάφορο.
