Γιώργος Μπαμπινιώτης: Τρία συνηθισμένα λάθη που κάνουμε στην ελληνική γλώσσα

Συχνές είναι οι αναρτήσεις του καθηγητή Γλωσσολογίας, Γιώργου Μπαμπινιώτη, για τα λάθη που κάνουμε κατά τη χρήση της ελληνικής γλώσσας.

Σε ένα από τα τελευταία του posts έδωσε τρία παραδείγματα λαθών που μπορούμε να αποφύγουμε.

Ο πληθυντικός της λέξης ίππος στη γενική είναι «ίππων» και όχι «ιππών».
Το τριτόκλητο επίθετο πολυμερής στη γενική του θηλυκού είναι «πολυμερούς» και όχι «πολυμερής»
Το ρήμα εφιστώ, προέρχεται από το επί + ιστώ (ίστημι) αλλά στον αόριστο είναι επέστησα (επί + έστησα) και στον μέλλοντα να/θα επιστήσω (επί + στήσω), άρα το σωστό είναι «να επιστήσω την προσοχή»

Σε παλαιότερη συνέντευξή του στην εκπομπή Happy Day, ο καθηγητής Γλωσσολογίας είχε πει:

«Αξιώθηκα εν ζωή να εκτιμηθεί το έργο μου και να πάρω μια θέση στη συνείδηση των ανθρώπων που με συνέδεσαν άρρηκτα με την ελληνική γλώσσα. Αυτό δε συνέβη τυχαία. Βγήκε μέσα από τα έργα μου, τα λεξικά μου, που κατάφερα να είναι λεξικά που διαβάζονται και που προσφέρονται στη χρήση, αφενός. Αφετέρου, όμως, βγήκα στα μέσα ενημέρωσης, στην τηλεόραση. Δεν κλείστηκα μέσα στο γραφείο αλλά βγήκα στον κόσμο. […] Καθημερινά μου φτάνουν ένας μεγάλος αριθμός γλωσσικών αποριών και απαντώ μέσα email, μέσω της εκπομπής και μέσω τηλεφώνου».

Καταρχήν ή καταρχάς;

Tο καταρχάς σημαίνει πρώτα- πρώτα ενώ το καταρχήν είναι θέμα αρχής.

Στο πλαίσιο ή στα πλαίσια;

Είναι ένας ξενισμός και δεν υπάρχει πληθυντικός. Ενικός είναι το σωστό.

Επικεφαλής ή επί κεφαλής;

To «επικεφαλής» είναι επίρρημα και το καλό είναι να το γράφουμε δύο λέξεις, γιατί τότε δε θα κάνουμε ποτέ λάθος και επομένως δεν κλίνεται.

Υπόψιν, Υπ’ όψιν ή υπόψην;

Θα ήταν καλύτερο να το γράφουμε «Υπ’ όψιν», γιατί με αυτόν τον τρόπο δεν υπάρχει περίπτωση να κάνουμε λάθος και να θεωρήσουμε ότι είναι η υπόψη, της υπόψης.

Ισχύει το «θερμά συγχαρητήρια» και «ειλικρινή συλλυπητήρια»;

Iσχύει. Δε λέμε ποτέ θερμά συλλυπητήρια.

«Καλή επιτυχία»;

Δεν υπάρχει το «καλή επιτυχία». Η επιτυχία είναι μία και πάντα καλή.

«Είναι καλό να μη χρησιμοποιούμε αυτά τα greeklish γιατί αυτό που συμβαίνει σιγά σιγά είναι μια αποξένωση από την εικόνα της λέξης. Η εικόνα όμως δίνει πολλές πληροφορίες για την προέλευση, την ετυμολογία, για το ποιες λέξεις ανήκουν στην ίδια οικογένεια… θα έλεγα στα παιδιά: “τη γλώσσα και τα μάτια σας”» κατέληξε ο καθηγητής Μπαμπινιώτης.