Η ιστορία της Ισραηλο-Αμερικανικής φιλίας εδώ και δεκαετίες
Οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστήριξαν τη δημιουργία ενός Εβραϊκού κράτους μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όμως κατά τις πρώτες δεκαετίες της ύπαρξής του, οι σχέσεις των δύο χωρών δεν ήταν και τόσο αξιοσημείωτες.
Ο Πρόεδρος, Τζον Φ. Κένεντι, ήταν αυτός που μίλησε για πρώτη φορά για την «ειδική σχέση» των δύο χωρών εκφράζοντας τη δέσμευση των ΗΠΑ στο δικαίωμα του Ισραήλ να υπάρχει εν ειρήνη, το 1962, όμως η σχέση άρχισε να ανθίζει μετά τον πόλεμο του 1967.
Στον συγκεκριμένο πόλεμο, το Ισραήλ κέρδισε ένα συνασπισμό Αραβικών χωρών, με μικρές μάλιστα απώλειες και ελάχιστη βοήθεια από εξωτερικές δυνάμεις. Επέκτεινε, επίσης την κατοχή του στη Γάζα και στη Δυτική Όχθη.
Τότε η Ουάσιγκτον ανησυχούσε για τη Σοβιετική επιρροή στην περιοχή, με το Ισραήλ να στέκεται ως ανάχωμα στη Σοβιετική Ένωση σε μία στιγμή που οι ΗΠΑ ήταν απασχολημένες με το πόλεμο του Βιετνάμ.
Η νίκη του Ισραήλ σίγουρα εντυπωσίασε τους Αμερικανούς, καθώς έδειξε την τεράστια αποτελεσματικότητα του Ισραηλινού στρατού.
Στις αρχές της σχέσης, λοιπόν, των δύο χωρών, οι ΗΠΑ ήταν πιο δοτικές, πουλώντας ταυτόχρονα όπλα στο Ισραήλ και αποκομίζοντας σημαντικά κέρδη. Ταυτόχρονα, το Ισραήλ δανειζόταν από αμερικανικές τράπεζες με επιτόκια χαμηλότερα από της αγοράς για να στηρίξουν το σημαντικό αναπτυξιακό τους πρόγραμμα.
Κατά τις δεκαετίες του 1980 και ’90, οι δύο χώρες άρχισαν να συνεργάζονται και στην ανάπτυξη και παραγωγή οπλικών συστημάτων. Το 1999, ο τότε Πρόεδρος, Μπιλ Κλίντον, επιχείρησε να φτάσει σε μία διαρκή ειρήνη μεταξύ του Ισραήλ και των Αραβικών χωρών και υπέγραψε το πρώτο 10ετες μνημόνιο συνεργασίας για να παράσχει στο Τελ Αβίβ δισεκατομμύρια ετησίως σε στρατιωτική βοήθεια.
Μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, τα χρήματα αυτά χρησιμοποιήθηκαν για πρωτοποριακές τεχνολογίες που ενίσχυσαν τις δυνατότητες παρακολούθησης των Ισραηλινών και της βελτίωσης των πληροφοριών, με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις να είναι εξίσου καλές ή ακόμα καλύτερες από των Ηνωμένων Πολιτειών.
Το 2011, το Ισραήλ έφτιαξε το Σιδερένιο Θόλο – ένα αμυντικό σύστημα πυραύλων μικρής εμβέλειας, που χρησιμοποιεί ραντάρ για να καταστρέψει τις ρουκέτες που εξαπολύει η Χαμάς και άλλες παραστρατιωτικές ομάδες. Το σύστημα χρησιμοποιεί αμερικανικά ανταλλακτικά και χρηματοδοτείται εν μέρει από τις ΗΠΑ.
Αυτή τη στιγμή το Ισραήλ λαμβάνει 3,8 δισεκατομμύρια δολάρια σε στρατιωτική βοήθεια από τις ΗΠΑ κάθε χρόνο, μετά από ένα μνημόνιο που υπογράφηκε το 2019. Το ποσό αυτό αποτελεί το 16% του συνολικού στρατιωτικού προϋπολογισμού του Ισραήλ για το 2022 – προφανώς είναι σημαντικό ποσοστό, αλλά όχι τόσο υψηλό όσο η βοήθεια που λάμβανε παλαιότερα.
Η αλήθεια είναι ότι η Ισραηλο-Αμερικανική συνεργασία έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην πρόοδο και την εξέλιξη του Ισραηλινού οπλισμού. Και βέβαια η σχέση των δύο χωρών είναι μοναδική στην περιοχή, ενώ ο στόχος της αμερικανικής βοήθειας είναι να διατηρηθεί η στρατιωτική υπεροχή του Τελ Αβίβ σε σχέση με τις άλλες περιφερειακές δυνάμεις.
Επίσης, το Ισραήλ έχει βελτιώσει τόσο πολύ την κατασκευή οπλικών συστημάτων, που πλέον υπάρχουν ελάχιστα που να μην μπορεί να φτιάξει. Μεταξύ τους, είναι τα αεροσκάφη, F-16 και F-35, αλλά ακόμα και σε αυτή την περίπτωση, κάποια ανταλλακτικά τους φτιάχνονται στο Ισραήλ. Αυτό καθιστά το Ισραήλ το 10ο μεγαλύτερο εξαγωγέα στρατιωτικού εξοπλισμού στον πλανήτη.
