Ισραήλ: «Χαστούκι» για Νετανιάχου – Μπλόκο από το Ανώτατο Δικαστήριο
Το Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ ακύρωσε νόμο-κλειδί της δικαστικής μεταρρύθμισης μέσω της οποίας η κυβέρνηση του Μπενιαμίν Νετανιάχου επεδίωξε να περιορίσει τις εξουσίες του ανωτάτου δικαστικού οργάνου προκαλώντας πολύμηνο κύμα διαμαρτυριών.
Οκτώ από τους δεκαπέντε δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου ψήφισαν υπέρ της ακύρωσης της ρύθμισης που αφαιρούσε από το Δικαστήριο την αρμοδιότητα να κρίνει επί του «εύλογου χαρακτήρα» των αποφάσεων της ισραηλινής κυβέρνησης και της Κνεσέτ, του ισραηλινού κοινοβουλίου, και κατ' επέκταση να τις ακυρώνει.
Ο υπουργός Δικαιοσύνης του Ισραήλ Γιαρίβ Λεβίν κατηγόρησε το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας ότι «καταλαμβάνει όλες τις εξουσίες», μετά την ακύρωση του νόμου-κλειδί της δικαστικής μεταρρύθμισης που προσπάθησε να επιβάλει η κυβέρνηση Νετανιάχου.
«Στην πράξη, οι δικαστές (του Ανωτάτου Δικαστηρίου) παίρνουν στα χέρια τους, με την απόφαση αυτή, όλες τις εξουσίες οι οποίες, σε ένα δημοκρατικό καθεστώς, μοιράζονται κατά ισορροπημένο τρόπο ανάμεσα σε τρεις εξουσίες», την εκτελεστική, τη νομοθετική και τη δικαστική, έγραψε στο Telegram ο υπουργός επικρίνοντας τη δημοσίευση της απόφασης αυτής «εν μέσω πολέμου (στη Λωρίδα της Γάζας), σε αντίθεση με την ενότητα που είναι αναγκαία αυτές τις μέρες για την επιτυχία των μαχητών μας στο μέτωπο».
Την «ενότητα» επικαλείται και το κόμμα Λικούντ του Νετανιάχου για να επικρίνει την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου είναι αντίθετη με τη βούληση του λαού για ενότητα, ειδικά εν καιρώ πολέμου, αναφέρεται σε ανακοίνωση του Λικούντ.
Η μεταρρύθμιση που είχε «ανάψει φωτιές» στο Ισραήλ (πριν τον πόλεμο)
Η ανακοίνωση της δικαστικής μεταρρύθμισης τον περασμένο Ιανουάριο δίχασε την ισραηλινή κοινωνία, πυροδότησε πρωτοφανές πολύμηνο κίνημα διαμαρτυρίας και προκάλεσε διεθνή ανησυχία για την κατάσταση της 75χρονης ισραηλινής δημοκρατίας.
Η ισραηλινή κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι η δικαστική μεταρρύθμιση έχει ως στόχο την «εξισορρόπηση των εξουσιών» και ειδικότερα τον περιορισμό των εξουσιών του Ανωτάτου Δικαστηρίου, που, σύμφωνα με την κυβέρνηση Νετανιάχου, έχει γίνει «υπερβολικά» επεμβατικό.
Η βασική ρύθμιση του νομοσχεδίου της δικαστικής μεταρρύθμισης που ακυρώθηκε σήμερα από το Ανωτατο Δικαστήριο αφαιρούσε από το ανώτατο δικαστικό όργανο της χώρας την εξουσία να ακυρώνει αποφάσεις της κυβέρνησης μέσω της ρήτρας για τον «εύλογο χαρακτήρα» τους.
Τον Ιανουάριο 2023, η ρήτρα αυτή ανάγκασε τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου να αποπέμψει τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Αριέ Ντέρι, ο οποίος είχε καταδικαστεί για φορολογική απάτη και, κατά συνέπεια, η τοποθέτησή του σε υπουργική θέση κρίθηκε «μη εύλογη» από το Ανώτατο Δικαστήριο.
Φόβοι για διαφθορά και κατάχρηση εξουσίας
Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος είναι υπόδικος για διαφθορά, κατηγορείται ότι χρησιμοποιεί τη δικαστική μεταρρύθμιση για να μετριάσει τις συνέπειες τυχόν καταδικαστικής εναντίον του απόφασης.
Στο Ισραήλ εκφράζονται φόβοι ότι η μεταρρύθμιση ανοίγει τον δρόμο για διαφθορά και κατάχρηση εξουσίας εξουδετερώνοντας τις δικλείδες ελέγχου της εκτελεστικής εξουσίας και για αυταρχική παρεκτροπή της ισραηλινής κυβέρνησης, της δεξιότερης που έχει γνωρίσει η χώρα.
Το Ισραήλ δεν διαθέτει Σύνταγμα, ούτε σώμα αντίστοιχο μιας Άνω Βουλής του Κοινοβουλίου και η ρήτρα του «εύλογου χαρακτήρα» χρησιμοποιείται ακριβώς για να επιτρέπει στους δικαστές να κρίνουν αν η κυβέρνηση υπερβαίνει τις εξουσίες της.
Το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε επίσης ότι έχει την αρμοδιότητα να ακυρώνει έναν θεμελιώδη νόμο «στις σπάνιες και εξαιρετικού χαρακτήρα περιπτώσεις που το Κοινοβούλιο υπερβαίνει τις εξουσίες του». Οι θεμελιώδεις νόμοι διαδραματίζουν τον ρόλο του Συντάγματος στο Ισραήλ.
