Μήνυμα Μητσοτάκη σε Τουρκία από Οδησσό: Το SAFE απαιτεί «ταύτιση» με την εξωτερική πολιτική της ΕΕ

Στην Οδησσό της Ουκρανίας βρέθηκε σήμερα, Τετάρτη 11 Ιουνίου, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έπειτα από πρόσκληση του Ουκρανού προέδρου, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, για την 4η Σύνοδο Κορυφής Ουκρανίας-Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Κατά την τοποθέτησή του στην Ολομέλεια της Συνόδου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε μεταξύ άλλων ότι μόνο η Ουκρανία πρέπει και θα αποφασίσει για την αποδοχή ή την απόρριψη οποιασδήποτε ειρηνευτικής φόρμουλας. «Έχει αποδείξει πολύ ξεκάθαρα ότι οι προθέσεις της είναι ειλικρινείς» πρόσθεσε.

Ο πρωθυπουργός επανέλαβε ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει να είναι ένθερμος και σταθερός υποστηρικτής της διαδικασίας διεύρυνσης και της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης για την Ουκρανία. «Βλέπουμε την Ουκρανία ως ισχυρό εταίρο στην οικοδόμηση της μελλοντικής ευρωπαϊκής υποδομής ασφαλείας» τόνισε.

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση που του έγινε προς το SAFE και τις χώρες που θα μπορούσαν να συμμετάσχουν, ο Έλληνας πρωθυπουργός σημείωσε: «Όποιος θα ήθελε να έχει πρόσβαση στην ευρωπαϊκή χρηματοδότηση θα πρέπει να βρίσκεται σε ευθυγράμμιση με την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας της ΕΕ. Πρόκειται για εργαλείο που σχεδιάστηκε με σκοπό την προστασία της Ευρώπης στο σύνολό της και τη δημιουργία μιας νέας ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφάλειας», αφήνοντας έτσι αιχμές προς την Τουρκία.

Να σημειωθεί ότι ο πρωθυπουργός στο πλαίσιο της Συνόδου είχε κατ' ιδίαν συνάντηση με τον Ουκρανό πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ενώ νωρίτερα επισκέφθηκε μαζί με τους υπόλοιπους ηγέτες το Πάρκο Shevchenko και κατέθεσε στεφάνι στην Αλέα των Ηρώων.

Ολόκληρη η ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη

«Αγαπητέ Volodymyr, αγαπητοί συνάδελφοι, χαίρομαι ιδιαίτερα που συμμετέχω στην 4η Σύνοδο Κορυφής Ουκρανίας-Νοτιοανατολικής Ευρώπης, μαζί με τους εταίρους μας από τη Μολδαβία και τα Δυτικά Βαλκάνια. Είναι ευχάριστο να βλέπω τη συνέχιση αυτής της πρωτοβουλίας, η οποία, όπως ίσως θυμάστε, ξεκίνησε στην Αθήνα τον Αύγουστο του 2023. Η επέτειος των 20 ετών από τη Διακήρυξη της Θεσσαλονίκης φάνηκε τότε να είναι η κατάλληλη στιγμή για να ανανεώσουμε τη δέσμευσή μας για την προοπτική ένταξης των εταίρων μας στην ΕΕ.

Είμαι, επίσης, διπλά συγκινημένος που επισκέπτομαι για δεύτερη φορά την πόλη της Οδησσού. Πρόκειται για μια πόλη που έχει ιδιαίτερη ιστορική και πολιτιστική σημασία για την Ελλάδα. Είναι ουσιαστικά η πόλη όπου άναψε η φλόγα της ελληνικής ανεξαρτησίας. Εκείνη την εποχή, το σύνθημα εκείνων που οραματίζονταν την ανεξαρτησία μας, αγαπητέ Volodymyr, ήταν “ελευθερία ή θάνατος”. Και σήμερα η Οδησσός είναι η πόλη-σύμβολο της αντίστασης του ουκρανικού λαού που αγωνίζεται για την ελευθερία του.

Επιτρέψτε μου επίσης να επαναλάβω τα λόγια του Andrei, πόσο συγκινητική ήταν η τελετή που έγινε σήμερα το πρωί, όταν επισκεφθήκαμε και καταθέσαμε στεφάνια στην Αλέα των Ηρώων. Μια ηχηρή υπενθύμιση ότι αυτός ο πόλεμος έχει επιπτώσεις στον λαό της Ουκρανίας κάθε μέρα. Και κάθε μέρα άνθρωποι πεθαίνουν πολεμώντας για την ανεξαρτησία της χώρας τους, κάτι που δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε.

Επιτρέψτε μου να εκφράσω και πάλι την αλληλεγγύη της χώρας μου προς τον ουκρανικό λαό, ο οποίος αυτές τις μέρες υποφέρει και πάλι από μεγάλης κλίμακας επιθέσεις με ρωσικούς πυραύλους και drones εναντίον αμάχων. Αυτές οι επιθέσεις, και πιστεύω ότι πρέπει να το επαναλαμβάνουμε σε κάθε ευκαιρία, παραβιάζουν κατάφωρα το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο. Από την αρχή έχουμε καταστήσει σαφές ότι έχετε το εγγενές δικαίωμα να αμυνθείτε ενάντια στη ρωσική επιθετικότητα.

Και η Ελλάδα θα συνεχίσει να στηρίζει την Ουκρανία, όπως κάναμε από την αρχή, διπλωματικά, πολιτικά, οικονομικά, στρατιωτικά, ανθρωπιστικά. Οτιδήποτε μπορούμε να κάνουμε για να εργαστούμε προς την κατεύθυνση του τερματισμού αυτής της καταστροφής και της δυστυχίας της χώρας σας. Επαφίεται σε εσάς, μόνο η Ουκρανία πρέπει και θα αποφασίσει για την αποδοχή ή την απόρριψη οποιασδήποτε ειρηνευτικής φόρμουλας. Και πιστεύω ότι έχετε αποδείξει πολύ ξεκάθαρα ότι οι προθέσεις σας είναι πραγματικά ειλικρινείς, σε αντίθεση με εκείνες της άλλης πλευράς.

Και βέβαια, αυτή τη στιγμή θα πρέπει όλοι να εργαστούμε για μια άμεση και άνευ όρων κατάπαυση του πυρός ως πρώτο βήμα προς μια δίκαιη και βιώσιμη ειρήνη. Θα συνεχίσουμε να ασκούμε μεγαλύτερη πίεση στη Ρωσία, να υποστηρίζουμε πακέτα πρόσθετων κυρώσεων και φυσικά να επισημαίνουμε, όπως έγινε από τους συναδέλφους μου, ότι αυτός ο πόλεμος δεν αφορά μόνο τη Ρωσία και την Ουκρανία. Αφορά τη διεθνή τάξη που εδράζεται σε κανόνες, το να μην επιβραβεύεται ο επιτιθέμενος με την αποδοχή μιας διευθέτησης που ουσιαστικά δικαιώνει αυτές τις επιθετικές συμπεριφορές.

Επιτρέψτε μου να κάνω μια σύντομη αναφορά για το μέλλον και για τη σημασία της Οδησσού ως πόλης που αναδεικνύει τα μελλοντικά έργα ανοικοδόμησης και συνδεσιμότητας, διότι πρέπει να σκεφτόμαστε και το μέλλον, όχι μόνο το παρόν. Θα οραματιζόμουν την Οδησσό στο ένα άκρο ενός φιλόδοξου συνολικού έργου συνδεσιμότητας που θα ξεκινούσε από το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης και θα περνούσε από τη Βάρνα, την Κωστάντζα και τελικά θα έφτανε στην Οδησσό.

Αυτό είναι έργο που θα μπορούσε να προταθεί για χρηματοδότηση από την ΕΕ. Θα περιελάμβανε μεταφορές, σιδηρόδρομο, ηλεκτρική ενέργεια, φυσικό αέριο, αγωγούς και θα ήταν ένα έργο που θα παρείχε έναν πρόσθετο διάδρομο συνδεσιμότητας για την Ουκρανία, πολύ ταχύτερο από τη θαλάσσια μεταφορά των εμπορευμάτων σας. Και θα ήταν επίσης ένα σαφές μήνυμα για το πώς η ένταξή σας στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούσε να κάνει πραγματική διαφορά για τον λαό της Ουκρανίας.

Επιτρέψτε μου να πω κλείνοντας, αφού είμαστε όλοι συγκεντρωμένοι εδώ, γείτονες και φίλοι από τα Δυτικά Βαλκάνια, ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει να είναι ένας από τους πιο ένθερμους και σταθερούς υποστηρικτές της διαδικασίας διεύρυνσης και της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Θα είμαστε πάντα έτοιμοι να κάνουμε αυτό που μας αναλογεί, παρέχοντας οποιαδήποτε τεχνογνωσία, αγαπητέ Volodymyr, ή τεχνική υποστήριξη όσον αφορά στην εναρμόνιση των υποψηφίων προς ένταξη κρατών με την ΕΕ.

Σας ευχαριστώ πολύ και πάλι για την πρωτοβουλία να μας φιλοξενήσετε σε αυτή την υπέροχη και ιστορική πόλη της Οδησσού».

Στη συνέχεια, οι ηγέτες των χωρών που συμμετείχαν στη Σύνοδο παραχώρησαν κοινή συνέντευξη Τύπου. Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με την ευρωπαϊκή αμυντική συνεργασία, τα προγράμματα χρηματοδότησης της ΕΕ για την άμυνα και τη συμμετοχή της Ουκρανίας και άλλων τρίτων χωρών, ο Πρωθυπουργός σημείωσε:

«Σας ευχαριστώ για την ερώτηση. Πιστεύω ότι υπάρχει ευρεία κατανόηση στην Ευρώπη και σίγουρα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ότι η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ήταν μια βίαιη γεωπολιτική αφύπνιση, μια αναγκαιότητα να αναλάβουμε τον έλεγχο της ασφάλειάς μας και μια επιτακτική ανάγκη να δαπανήσουμε περισσότερα για την ευρωπαϊκή άμυνα συλλογικά. Δεν πιστεύω ότι θα υπερβάλλω αν πω ότι πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία σχεδόν υπνοβατούσαμε προς τη στρατιωτική ασημαντότητα, αν κοιτάξετε πόσα δαπανούσαμε συλλογικά για την άμυνα.

Τώρα έχουμε μια νέα πρωτοβουλία εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την πρωτοβουλία ReArm, η οποία ουσιαστικά έχει δύο συνιστώσες. Μας δίνει τη δυνατότητα να δαπανήσουμε περισσότερα σε εθνικό επίπεδο, ενεργοποιώντας την εθνική ρήτρα διαφυγής, χωρίς αυτό να επηρεάζει τα όρια αύξησης των δαπανών μας. Και βέβαια, υπάρχει και ο μηχανισμός SAFE, που παρέχει δάνεια για επενδύσεις στην ευρωπαϊκή άμυνα, αλλά και προωθεί τη συνεργασία και τη σύμπραξη με άλλες χώρες, ιδίως με τις χώρες που είναι υποψήφιες προς ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Βλέπουμε την Ουκρανία ως ισχυρό εταίρο όσον αφορά την οικοδόμηση της μελλοντικής μας ευρωπαϊκής υποδομής ασφαλείας. Δεν είναι μυστικό ότι η Ουκρανία έχει αναπτύξει τεράστιες δυνατότητες μέσα από αυτόν τον πολύ σκληρό και αιματηρό πόλεμο. Και πιστεύω ότι θα υπάρξουν σημαντικές ευκαιρίες για περαιτέρω συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και της Ουκρανίας στον τομέα της άμυνας, πέρα από την υποστήριξη της Ουκρανίας βραχυπρόθεσμα, προκειμένου να λάβει βοήθεια στην άμυνά της.

Όσον αφορά στο SAFE και στις άλλες υποψήφιες χώρες ή άλλες χώρες που θα μπορούσαν να συμμετάσχουν σε αυτό, θεωρώ προφανές ότι όποιος θα ήθελε να έχει πρόσβαση στην ευρωπαϊκή χρηματοδότηση θα χρειαζόταν τουλάχιστον να βρίσκεται σε κάποια ευθυγράμμιση με την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας της ΕΕ. Διότι, στο τέλος της ημέρας, πρόκειται για ένα εργαλείο το οποίο σχεδιάστηκε με σκοπό την προστασία της Ευρώπης στο σύνολό της και τη δημιουργία μιας νέας ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφάλειας».