Μητσοτάκης στο «Greek Art Now»: Η Ελλάδα έχει λαμπρό παρόν και μέλλον εκτός από σπουδαίο παρελθόν

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης παρέστη την Τρίτη (10/6) στην παρουσίαση του «Greek Art Now», του έργου ψηφιοποίησης και προβολής των συλλογών επτά κορυφαίων ελληνικών μουσείων μέσω της πλατφόρμας Google Arts and Culture, σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού.

Στο πλαίσιο της εκδήλωσης στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης ο πρωθυπουργός συμμετείχε σε συζήτηση με τον Αμίτ Σουντ, διευθυντή του πολιτιστικού ιδρύματος της Google. Τη συζήτηση συντόνισε η Τζόρτζια Αμπελτίνο, επικεφαλής Κυβερνητικών Υποθέσεων και Δημόσιας Πολιτικής της Google για την Ελλάδα, την Κύπρο και τη Μάλτα.

«Πιστεύω ότι αυτό το έργο αναδεικνύει πολλές από τις προτεραιότητές μας στο σταυροδρόμι των τεχνών και του πολιτισμού. Η πρώτη, νομίζω, έχει ήδη αναφερθεί. Όταν σκέφτεται κανείς την Ελλάδα, συνήθως έρχεται στο μυαλό του η Ακρόπολη, ο Παρθενώνας, ο κλασικός πολιτισμός μας, που αποτελεί ένα από τα θεμέλια της κατανόησης του σύγχρονου δυτικού κόσμου. Δεν σκεφτόμαστε συχνά τη σύγχρονη και τη μοντέρνα τέχνη. Και αυτό είναι κρίμα, όπως θα συνειδητοποιήσουν πολλοί από όσους θα επισκεφθούν αυτή την εφαρμογή, αυτή την ιστοσελίδα, αυτή την υπηρεσία, γιατί η Ελλάδα έχει μια πολύ ζωντανή, μοντέρνα και σύγχρονη καλλιτεχνική κληρονομιά, η οποία αναδεικνύεται μέσα από το έργο που υλοποιείτε», τόνισε αρχικά ο πρωθυπουργός στην τοποθέτησή του.

Και συνέχισε: «Αλλά ήταν επίσης προτεραιότητα της κυβέρνησής μου να διασφαλίσουμε ότι δίνουμε έμφαση στη σύγχρονη και μοντέρνα τέχνη. Πρώτα απ' όλα, με το άνοιγμα αυτού του υπέροχου μουσείου, το οποίο χρειάστηκε 20 χρόνια για να ολοκληρωθεί. Έχει πραγματικά γίνει το επίκεντρο μιας πολύ ζωντανής, μοντέρνας καλλιτεχνικής σκηνής, προσελκύοντας επισκέπτες από όλο τον κόσμο, διοργανώνοντας εκπληκτικές εκθέσεις, προσελκύοντας σημαντικές δωρεές από συλλέκτες σύγχρονης τέχνης.

»Έχουμε αρκετούς συλλέκτες σύγχρονης τέχνης που είναι κορυφαίοι σε παγκόσμιο επίπεδο και θέλουμε να κάνουν περισσότερα για να ενισχύσουν τη χώρα μας. Η Εθνική Πινακοθήκη ολοκληρώθηκε. Είναι ένα υπέροχο κτίριο με μια υπέροχη συλλογή, που η κυβέρνησή μας και πάλι ήταν αυτή που εργάστηκε σκληρά για να εξασφαλίσει ότι είναι πλέον ανοιχτή, σε ένα από τα εμβληματικά μας μουσεία. Επομένως, το να πείσουμε τους ανθρώπους ότι η Ελλάδα δεν είναι μόνο το ένδοξο παρελθόν μας, αλλά και το παρόν και το μέλλον, ήταν πάντα μια πολύ σημαντική προτεραιότητα για την πολιτική μας στον πολιτισμό.

»Και πιστεύω ότι η δεύτερη πτυχή, την οποία ήδη αναφέρατε, είναι ακριβώς αυτή η διασύνδεση μεταξύ τέχνης και τεχνολογίας. Και τα εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας σήμερα είναι πραγματικά συναρπαστικά. Και πιστεύω ότι όλα αυτά αναδεικνύονται σε αυτό που μόλις μας δείξατε όσον αφορά στην προσβασιμότητα, είτε βρίσκεστε στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό, όσον αφορά στην εκπαίδευση, όσον αφορά στο επιμελητικό έργο, γιατί αυτό που βλέπετε εδώ δεν είναι απλώς εικόνες από αντικείμενα που ανεβάζουμε σε μια εφαρμογή ή σε έναν ιστότοπο. Πιστεύω ότι οι επιμελητές σκέφτηκαν πολύ για το πώς μπορείτε πραγματικά να δείτε ένα έργο τέχνης μέσα από τον τεχνολογικό φακό.

»Και αυτό, από μια άποψη, μας δίνει μια νέα διάσταση. Δεν έχει να κάνει απλώς με το να έρχεσαι σε ένα μουσείο και να βλέπεις έναν πίνακα ή ένα γλυπτό. Και βέβαια, μου αρέσει πολύ η εκπαιδευτική πτυχή, τα παζλ και η δυνατότητα της αλληλεπίδρασης, ειδικά με το νεανικό κοινό. Και φυσικά, στο τέλος της ημέρας, αυτές οι εκθέσεις, αυτά τα αντικείμενα αφηγούνται ιστορίες. Και πολλά από όσα συνέβησαν στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια αντικατοπτρίζονται, σε έναν βαθμό, ειδικά στη σύγχρονη καλλιτεχνική σκηνή».

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επισήμανε ότι η Ελλάδα έγινε ένα «εργαστήριο τέχνης» κατά τη διάρκεια της κρίσης. «Και αυτό ήταν αναμενόμενο, διότι οι μεγάλες αναταραχές αντικατοπτρίζονται στην πολιτιστική μας παραγωγή. Και καθώς μια χώρα προοδεύει, πιστεύω ότι μπορεί κανείς να έχει μια αρκετά καλή εικόνα του πού βρισκόμαστε σήμερα και πού κατευθυνόμαστε στο μέλλον. Πώς μπορούμε να ενθαρρύνουμε περισσότερους νέους καλλιτέχνες να αποκτήσουν μεγαλύτερη προβολή; Στο παρελθόν, αν ήσουν νέος καλλιτέχνης, έπρεπε να έχεις πρόσβαση σε μια μεγάλη γκαλερί στο εξωτερικό. Αυτό δεν ισχύει πλέον απαραίτητα. Η τεχνολογία επιτρέπει στον καλλιτέχνη να εκθέτει το έργο του και να έχει πρόσβαση σε ένα παγκόσμιο κοινό με πολύ πιο αποτελεσματικό τρόπο. Επομένως, αυτό το έργο πληροί όλες τις προϋποθέσεις. Τι να πω, λοιπόν; Συγχαρητήρια», πρόσθεσε.

Για το πώς οι αναδυόμενες τεχνολογίες και ιδίως η τεχνητή νοημοσύνη επιδρούν στην καλλιτεχνική δημιουργία αναδιαμορφώνοντας το μέλλον της, ο Κυριάκος Μητσοτάκης σημείωσε: «Πιστεύω ότι πρόκειται για ένα συναρπαστικό και εξαιρετικά σύνθετο ερώτημα, διότι από τη μία πλευρά χρειάζεται να προστατεύσουμε τα δικαιώματα των καλλιτεχνών σε έναν κόσμο όπου οι ψηφιακές εικόνες διαδίδονται συχνά χωρίς κανέναν έλεγχο. Για μένα, όμως, νομίζω ότι το πιο συναρπαστικό ερώτημα τίθεται ήδη. Η τεχνητή νοημοσύνη δημιουργεί ήδη τέχνη. Τι σημαίνει αυτό για το μέλλον της τέχνης και πώς προσεγγίζουμε έναν κόσμο όπου αυτό που θεωρούσαμε αποκλειστικό προνόμιο της ανθρώπινης φύσης -η καλλιτεχνική δημιουργία, η γλώσσα, η ομιλία, η γραφή- δεν ισχύει πλέον;

»Αυτό εγείρει βαθιά ηθικά ερωτήματα, δεν είμαστε όμως πια οι μόνοι σε αυτόν τον πλανήτη που μπορούμε να δημιουργήσουμε τέχνη. Βεβαία, τα ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα προς το παρόν, αλλά συνιστά πρόκληση το πώς θα προσεγγίσουμε αυτό το νέο τοπίο, το οποίο απαιτεί επίσης μια εντελώς διαφορετική νοοτροπία. Ωστόσο, προς το παρόν, ας σταθούμε και ας κατανοήσουμε πόσο σημαντικό είναι, για παράδειγμα, ότι έχουμε εξοπλίσει όλα τα σχολεία μας -γιατί μιλάμε πολύ για την τεχνητή νοημοσύνη και τις νέες τεχνολογίες του μέλλοντος, όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ακόμα και οι βασικές τεχνολογίες που διαθέτουμε σήμερα μπορούν να επιφέρουν αλλαγές. Σήμερα, διαθέτουμε διαδραστικούς πίνακες σε όλα τα δημόσια σχολεία μας από την Ε’ Δημοτικού και πάνω.

»Και σήμερα το μάθημα της τέχνης μπορεί να γίνεται με πρόσβαση σε αυτό το υλικό. Οπότε φανταστείτε το ενδιαφέρον που μπορούμε να δημιουργήσουμε, ειδικά στα μικρότερα παιδιά, για κάτι που στα δικά μας χρόνια ήταν απλώς ίσως ένα ακόμα βαρετό μάθημα και μπορεί πού και πού να βρίσκαμε κάποιον που να ενδιαφέρεται πραγματικά. Πιστεύω λοιπόν ότι προσφέρουμε μια τεράστια ποικιλία εκπαιδευτικών εργαλείων εξασφαλίζοντας την προσβασιμότητα σε όλους, όπως ακριβώς και η δουλειά που έχετε κάνει εσείς.

»Ασφαλώς αυτό δεν είναι το κατάλληλο πλαίσιο για να μιλήσουμε εκτενώς για την τεχνητή νοημοσύνη. Αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι στην Ελλάδα βλέπουμε την τεχνολογία, η Ελληνική Κυβέρνηση βλέπει την τεχνολογία ως μια ευκαιρία να ωθήσουμε πραγματικά τη χώρα σε ένα μεγάλο άλμα παραγωγικότητας και να καλύψουμε μεγάλο μέρος του χαμένου εδάφους, το οποίο αναγνωρίζουμε ότι αποτελεί σημαντικό βάρος για εμάς, ως αποτέλεσμα μιας δεκαετούς κρίσης. Ξεκινώντας από όλες τις βασικές ψηφιακές υπηρεσίες μέχρι και πιο σύνθετα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, αυτή είναι μια ευκαιρία, ειδικά σε τομείς όπως η υγεία και η εκπαίδευση, που η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερες αλλαγές. Θα με ενδιέφερε πάρα πολύ να ακούσω τις σκέψεις σας».

Σύζευξη της τεχνολογίας με τον πολιτισμό

Για τη σύζευξη της τεχνολογίας με τον πολιτισμό και τις δυνατότητες που διανοίγονται στον τουρισμό, ο πρωθυπουργός ανέφερε: «Αυτή η θέα, ουσιαστικά, είναι που κάνει την Αθήνα και την Ελλάδα τόσο συναρπαστικές, επειδή υπάρχει αυτή η αλληλεπίδραση, ο εκπληκτικός δυναμισμός που αναδύεται από μια πόλη η οποία, από αντικειμενική άποψη, μπορεί να μην είναι η καλύτερα χτισμένη ή η πιο όμορφη σε αντικειμενικούς όρους, αν και η ομορφιά, φυσικά, είναι ένας πολύ υποκειμενικός όρος. Αλλά είναι ακριβώς αυτή η ενέργεια και αυτός ο δυναμισμός που, κατά τη γνώμη μου, υπάρχει όχι μόνο στην Αθήνα, αλλά και στην Ελλάδα σήμερα, που δίνει επίσης την ευκαιρία για νέες μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης.

»Και μιλώντας για την τεχνολογία ως μέσο για την καλύτερη κατανόηση, ειδικά του καλλιτεχνικού μας παρελθόντος, πιστεύω ότι ήδη συμβαίνουν πολύ ενδιαφέροντα πράγματα και εφαρμογές που δημιουργούμε με το Μουσείο της Ακρόπολης, αλλά και το μέλλον των εφαρμογών επαυξημένης πραγματικότητας υψηλής ποιότητας, όλα αυτά βοηθούν στην καλύτερη κατανόηση. Αν δείτε κάτι και πείτε «εντάξει, πώς ήταν;», και δεν είμαστε ακριβώς σίγουροι. Προσπαθούμε και, βέβαια, αυτό είναι κάτι που δεν μπορούμε να κάνουμε χωρίς τους αρχαιολόγους. Αλλά φανταστείτε τις εκπαιδευτικές ευκαιρίες. Το επόμενο παιχνίδι σας θα ήταν, κοιτάξτε τον Παρθενώνα, κοιτάξτε τι υπάρχει εκεί. Εντάξει, δώστε το σε ένα παιδί και πείτε «φαντάσου, πώς θα το έκανες;».

»Πώς θα δημιουργούσατε αυτό που λείπει, ουσιαστικά; Γιατί αυτό που έχετε είναι ένα παζλ με κομμάτια που λείπουν. Δεν θα αναφερθώ στο γεγονός ότι δεν θα έπρεπε να είναι ένα παζλ με κομμάτια που λείπουν, γιατί θα έπρεπε να βρίσκονται ούτως ή άλλως εδώ, στο Μουσείο της Ακρόπολης. Θα το συζητήσουμε αυτό σε μια άλλη περίσταση. Αλλά αυτή η ανάγκη, επίσης από ιστορική και αρχαιολογική άποψη, σε κάνει να ενδιαφέρεσαι περισσότερο να καταλάβεις τι υπήρχε εκεί αν έχεις τα εργαλεία για να το σχεδιάσεις και να το αναδημιουργήσεις και να το προβάλλεις πάνω σε αυτό που έχεις.

»Υπάρχει μια μεγάλη κοινότητα νεοφυών επιχειρήσεων που επικεντρώνεται στην τέχνη και τον πολιτισμό και σε διάφορες εφαρμογές που μπορούν να είναι χρήσιμες. Και βέβαια, αυτό που αναφέρατε για τις κάμερες υψηλής ανάλυσης, τη δυνατότητα να βλέπεις έργα τέχνης από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Ασφαλώς, όμως, στο τέλος της ημέρας, αυτό που θέλουμε είναι να χρησιμοποιήσουμε αυτά τα εργαλεία και ως ευκαιρία για να έρθουν οι άνθρωποι να δουν το μουσείο επί τόπου. Πολλοί άνθρωποι δεν θα μπορούν να το κάνουν αυτό, αλλά διαπιστώνουμε επίσης ότι συνήθως οι άνθρωποι έχουν έναν επιπλέον λόγο για να έρθουν.

»Και η αλήθεια είναι ότι, δεδομένης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, δεν έχουμε αρκετούς επισκέπτες που έρχονται στην Ελλάδα για τον πολιτισμό. Έχουμε περισσότερους επισκέπτες που έρχονται στην Ελλάδα για τη φυσική ομορφιά, τη θάλασσα και τον ήλιο. Και όταν σκεφτόμαστε να επεκτείνουμε την τουριστική μας περίοδο, να προσελκύσουμε περισσότερους επισκέπτες, η Αθήνα γίνεται ένας προορισμός για όλο τον χρόνο. Και ένας από τους λόγους για τους οποίους γίνεται προορισμός για όλο τον χρόνο είναι επειδή υπάρχουν τόσα πολλά πράγματα να κάνεις, όχι μόνο το Μουσείο της Ακρόπολης ή το Αρχαιολογικό Μουσείο, που θα είναι ένα νέο εμβληματικό έργο, τα μουσεία που αναφέρατε, αλλά και τόσα πολλά ιδιωτικά ιδρύματα που δραστηριοποιούνται.

»Και βέβαια, θα επαναλάβω αυτό που είπα προηγουμένως και είναι εξαιρετικά σημαντικό: συλλέκτες σύγχρονης και μοντέρνας τέχνης. Ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος έχει δωρίσει μέρος της συλλογής του στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Έχουμε πολλούς άλλους που τους ενθαρρύνω να κάνουν το ίδιο, και μερικοί από αυτούς έχουν ήδη ξεκινήσει τη διαδικασία δημιουργίας των δικών τους ιδρυμάτων, των δικών τους οργανισμών. Και όλα αυτά, πιστεύω, καθιστούν την Αθήνα αλλά και τη Θεσσαλονίκη πόλεις εξαιρετικά μεγάλου ενδιαφέροντος.

»Και, μιλώντας για την τεχνολογία, την τέχνη και την πολιτιστική κληρονομιά, πρέπει να επισκεφθείτε το Μετρό της Θεσσαλονίκης, το οποίο είναι απολύτως μοναδικό από την άποψη του τρόπου με τον οποίο ένα σύγχρονο έργο υποδομής έχει ενσωματωθεί σε αυτό που ήταν ουσιαστικά μια πολύ σημαντική αρχαιολογική ανασκαφή. Αν δεν ήταν η Υπουργός Μενδώνη, αυτό το έργο δεν θα είχε γίνει ποτέ πραγματικότητα. Τώρα όμως είναι κατά πάσα πιθανότητα το πιο όμορφο Μετρό στον κόσμο, επειδή η τεχνολογία και η σύγχρονη μηχανική μας επιτρέπουν να κάνουμε αυτά τα πράγματα.

Ευκαιρίες που προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη

Για το τι απαιτείται ώστε να μπορέσουν η Ελλάδα αλλά και η Ευρώπη να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες που προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη, ο πρωθυπουργός επισήμανε: «Θα έλεγα ταλέντο, καλές βάσεις δεδομένων και έξυπνο ρυθμιστικό πλαίσιο. Έχουμε ρόλο να παίξουμε; Ναι. Όσον αφορά το ταλέντο, ως Ελλάδα έχουμε υπερ-εκπροσώπηση στο παγκόσμιο οικοσύστημα κορυφαίων επιστημόνων στην τεχνητή νοημοσύνη, πολλοί από τους οποίους μας βοήθησαν να διαμορφώσουμε τη στρατηγική μας για την τεχνητή νοημοσύνη.

»Δεδομένα. Πώς μπορείς να δημιουργήσεις καλά επιμελημένα σύνολα δεδομένων, με κεντρική διαχείριση και σωστό ρυθμιστικό πλαίσιο για να καταστεί εφικτή η ανάπτυξη νέων εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης; Οφείλω επίσης να αναφέρω τις υποδομές και τη φθηνή ενέργεια. Πολλά κέντρα δεδομένων κατασκευάζονται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, επειδή ήδη έχουμε πρόσβαση σε σχετικά φθηνή ανανεώσιμη ενέργεια.

»Και όσον αφορά στη ρύθμιση και τη διακυβέρνηση, η κυβέρνησή μας δημιουργεί μία ομάδα στο γραφείο μου που θα εξετάσει πώς οι εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να αυξήσουν την παραγωγικότητα στον δημόσιο τομέα. Η ιδέα είναι ότι η τεχνητή νοημοσύνη δεν θα αντικαθιστά τον ανθρώπινο παράγοντα, αλλά θα τον υποστηρίζει ώστε να είναι πιο παραγωγικός. Και βέβαια, όταν μιλάμε για ρύθμιση, αυτό δεν είναι μόνο ελληνικό ζήτημα, αλλά ευρωπαϊκό. Να επιτύχουμε τη σωστή ισορροπία μεταξύ του να μην «σκοτώνουμε» την καινοτομία, αλλά ταυτόχρονα και του να μην αποκλίνουμε από τις ευρωπαϊκές μας αξίες και να προστατεύουμε ιδιαίτερα όσους είναι πιο ευάλωτοι.

»Όσον αφορά στον χρόνο μπροστά από μία οθόνη, θα προτιμούσα τα παιδιά και οι έφηβοι να αφιερώνουν χρόνο σε αυτή την εφαρμογή, παρά σε άλλες, χωρίς να κατονομάζω συγκεκριμένες που έχω στο μυαλό μου. Οπότε, πώς μπορούμε να ανταμείψουμε τα παιδιά μας όταν περνούν χρόνο σε αυτού του είδους τις εφαρμογές σε σύγκριση με άλλες; Αυτό είναι επίσης ένα ερώτημα για τις τεχνολογικές εταιρείες, γιατί δεν μπορούμε απλώς να αγνοούμε την πραγματικότητα που ήδη ζούμε και αφορά στην ψυχική υγεία των παιδιών, ως συνέπεια της υπερβολικής και εθιστικής έκθεσής τους σε συγκεκριμένους αλγόριθμους των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Αυτό είναι πεδίο όπου βλέπω ότι η Ελλάδα μπορεί να διαδραματίσει ρόλο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

»Λοιπόν, έχω μια ιδέα την οποία θέλω να μοιραστώ δημόσια μαζί σας. Σκεπτόμουν, καθώς συζητούσα με την Υπουργό για την προσβασιμότητα, ότι υπάρχει μια μικρή γωνιά στην Ελλάδα όπου ο μισός πληθυσμός της γης δεν πρόκειται ποτέ να έχει πρόσβαση. Αυτή είναι το Άγιο Όρος, η χερσόνησος του Όρους Άθω, 20 μοναστηριακές κοινότητες, όπου στο ορατό μέλλον δεν αναμένεται να επιτραπεί η είσοδος των γυναικών, όπως άλλωστε ισχύει για χίλια χρόνια. Δεν το κρίνω αλλά αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει.

»Συνεπώς, εκεί έχετε την ευκαιρία να δείξετε κάτι ανεκτίμητης αξίας το οποίο ο μισός πληθυσμός της γης δεν πρόκειται ποτέ να δει επειδή απλά δεν θα έχει ποτέ πρόσβαση. Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει το επόμενο project και θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον».