Λεωφόρος Συγγρού: Η λεωφόρος είχε τη δική της θλιβερή ιστορία

Ο δρόμος, που ενώνει το κέντρο με την παραλία της Αθήνας έχει δύο ρεκόρ: Ασφαλτοστρώθηκε σε 24 ώρες αλλά ήταν και αυτός όπου πάνω του έγινε το πρώτο τροχαίο δυστύχημα.

Μια από τις πιο κεντρικές οδικές αρτηρίες της Αττικής δεν μπορεί παρά να έχει μία πλούσια ιστορία καθώς είναι αυτή που ενώνει το κέντρο της Αθήνας με τη θάλασσα. Ξεκίνησε σαν δρόμος και αργότερα έγινε λεωφόρος, με την ιστορία τhw να χάνεται στον χρόνο, αλλά να είναι συνδεδεμένη με πολλά σημαντικά γεγονότα που άλλαξαν την πρωτεύουσα.

Ο Ανδρέας Συγγρός

Ήταν το 1898, όταν το Δημοτικό Συμβούλιο του δήμου Αθηναίων αποφάσισε να δοθεί το όνομα του «Εθνικού ευεργέτη Ανδρέα Συγγρού εις την παριλισσίαν οδόν». Έτσι δημιουργήθηκε η οδός, αφού ως πέρασμα και διαδρομή υπήρχε Στο σημείο γινόταν η διέλευση ανθρώπων και αγαθών από το λιμάνι του Φαλήρου. Φαίνεται πως ο Συγγρός κολακεύτηκε από την τιμή που του έκαναν. Γι’ αυτό ίσως αποφάσισε να τον μετατρέψει στον μεγαλύτερο δρόμο της πόλης. Κάλεσε τον νομομηχανικό Νικόλαο Γαζή, στον οποίο ανέθεσε εκπόνηση μελέτης για διεύρυνση του δρόμου ώστε να φτάνει μέχρι τη θάλασσα. Τον επόμενο χρόνο ο Συγγρός φεύγει από τη ζωή. Ωστόσο, η εμμονή της χήρας του Ιφιγένειας στην υλοποίηση του έργου και η διάθεση των απαραίτητων ποσών ευαισθητοποιεί τον πρωθυπουργό Θεοτόκη που δίνει εντολή να προχωρήσει το έργο.

Σύμφωνα με τον Ν. Γαζή το μήκος ήταν πέντε χιλιόμετρα και το πλάτος 28 μέτρα. Απ’ αυτά 16 μέτρα πλάτος είχαν τα δύο πεζοδρόμια και 12 μέτρα ήταν η κύρια οδός, η οποία θεωρείτο ότι «είναι μοναδική καθ’ όλην την ανατολήν». Το κόστος του έργου, (κατασκευή, επιχωμάτωση κ.λπ.), απαίτησαν δαπάνη 750.000 δραχμών, ενώ περίπου 460.000 δραχμές δαπανήθηκαν για αποζημίωση ιδιοκτητών. Το ποσόν αυξήθηκε αργότερα, με αγωγές που απαίτησαν οι ιδιοκτήτες κατά του Δημοσίου.
Το έργο είχε ολοκληρωθεί το 1904 και το αποτέλεσμα ύμνησε ο Κωστής Παλαμάς: «Ο νεοχάρακτος αυτός δρόμος, ο κατάπλατος και ολόβαθος, ο διάδημα περιβαλλόμενος τας στήλας του Ολυμπείου και νίπτων τας πόδας του εις τα κύμματα του Σαρωνικού, επλήρωσε την πόλιν των Αθηνών με μίαν μονοκόμματην μεγαλοπρέπειαν»,

Τα πρώτα χρόνια της δημιουργίας της η εικόνα του δρόμου ήταν πολύ διαφορετική. Χωράφια και παλιά σπίτια βρίσκονταν δεξιά και αριστερά του δρόμου. Μάλιστα σε ένα σημείο του, τον Φεβρουάριο του 1898, έγινε απόπειρα δολοφονίας του Βασιλέως Γεωργίου Α από τον Γ. Καρδίτση και Ι. Κυριακό. Η απόπειρα ήταν αποτυχημένη και στο σημείο της χτίστηκε σε ανάμνηση του συμβάντος ο Ιερός Ναός του Αγίου Σώστη.

Το πρώτο δυστύχημα

Η λεωφόρος Συγγρού έχει και το θλιβερό προνόμιο του πρώτου τροχαίου δυστυχήματος. Συνέβη τρία χρόνια μετά την ολοκλήρωσή της, στις 4 Μαρτίου του 1907, στο ύψος του Φιξ, και ώρα 11:30 (οι εφημερίδες το έγραψαν...δυο ημέρες μετά). Το προκάλεσαν ένας πρίγκηπας και ένας υπουργός οι οποίοι έκαναν «κόντρα» (οι πρώτοι). Θύμα ήταν η 25χρονη Ευφροσύνη Βαμβακά. Τα δύο αυτοκίνητα έπεσαν πάνω στην κοπέλα και πέρασαν κυριολεκτικά από πάνω της. Ο οδηγός του πρώτου αυτοκινήτου ήταν ο πρίγκιπας Ανδρέας (πατέρας του Φίλιππου και πεθερός της βασίλισσας Ελισάβετ της Αγγλίας) με συνεπιβάτες τη γυναίκα του, Αλίκη, και τον υπασπιστή του Ι. Μεταξά. Οδηγός στο δεύτερο αυτοκίνητο ήταν ο υπουργός και βουλευτής Φθιώτιδος Ν. Σιμόπουλος ο οποίος ανέλαβε την ευθύνη, παραδεχόμενος ότι εκείνος πρώτος χτύπησε την άτυχη γυναίκα. Φυσικά απαγγέλθηκαν κατηγορίες αλλά κανείς δεν τιμωρήθηκε (ο Σιμόπουλος είχε βουλευτική ασυλία και ο Πρίγκηπας ήταν ο… Πρίγκηπας).

Ο Διοικητής της Αστυνομίας μετά απ’ αυτό το γεγονός κάλεσε όλους τους οδηγούς αυτοκινήτων της Αθήνας και τους συμβούλευσε να… μην πατάνε τον κόσμο! Οι δε εφημερίδες της εποχής, είχαν αναγάγει σε πρώτο θέμα το τροχαίο αυτό, αναφέροντας χαρακτηριστικά «Επτά αυτοκίνητα κυκλοφορούν και θρηνούμε θύματα...Φανταστείτε τι θα γίνει αν γίνουν εβδομήντα.»

Η Λεωφόρος (πιά) Συγγρού

Οι εργασίες ολοκλήρωσης και η ανάδειξής της σε λεωφόρο, έγιναν πολύ αργότερα, κατά τη διακυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου. Τότε ξεκίνησε και η διαμόρφωση της περιοχής με συνοικίες όπως η Νέα Σμύρνη, ο Νέος Κόσμος και η Καλλιθέα.
Το 1954 έγιναν οι πρώτες εργασίες ανακατασκευής του δρόμου ενώ λίγα χρόνια αργότερα, το καλοκαίρι του 1959 εγκαινιάστηκε το δίκτυο ηλεκτροφωτισμού της. Το 1966 εγκαινιάστηκε σε αυτό τον δρόμο το Ίδρυμα Ευγενίδου με το πρώτο πλανητάριο στην Ελλάδα.

Ασφαλτόστρωση… εξπρές

Αυτό, ωστόσο, που προκαλεί εντύπωση και έχει μείνει στην ιστορία είναι η ασφαλτόστρωση του δρόμου που έγινε μέσα σε 24 ώρες. Ο λόγος; Την Άνοιξη του 1979 και με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή στην εξουσία υπογράφηκε στο Ζάππειο η συμφωνία εισόδου της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ). Για την τελετή ήρθε στην Αθήνα ο Γάλλος Πρόεδρος Βαλερί Ζισκάρ Ντ' Εστέν
Η κυβέρνηση, όπως ήταν λογικό επιφύλασσε μεγάλη υποδοχή στον Γάλλο πρόεδρο, με τιμές ενώ η μεταφορά του θα γινόταν από το (τότε) αεροδρόμιο του Ελληνικού με ανοιχτό αυτοκίνητο.

Η πομπή θα περνούσε από τη Λεωφόρο Συγγρού που χρειαζόταν μεγάλη ανακαίνιση. Πώς ήταν δυνατόν να γίνει μεγαλειώδης υποδοχή χωρίς ο δρόμος να έχει καλή άσφαλτο; Έτσι και έγινε και μάλιστα σε σχεδόν μια μέρα. Σχεδόν σε 24 ώρες ο δρόμος άλλαξε όψη.
Κτήρια, όπως το Πλανητάριο, γνωστά ξενοδοχεία, ο παλαιός Ιππόδρομος, το κτήριο Φιξ (πρώην εργοστάσιο/ζυθοποιία) αποτελούν τα σημεία «κλειδιά» της Λ. Συγγρού στα οποία προστέθηκαν το κτήριο της Εθνικής Ασφαλιστικής και αυτό της… στέγης του Ιδρύματος Ωνάση.