Μάρτης γδάρτης: Οι παροιμίες που συνοδεύουν τον πρώτο μήνα της Άνοιξης
Είναι ο μήνας που σηματοδοτεί με κάθε επισημότητα την έναρξη της Άνοιξης, αφού στις 21 του Μάρτη λαμβάνει χώρα η εαρινή ισημερία. Από την επομένη κιόλας, η μέρα μεγαλώνει σε διάρκεια μέχρι την 21η Ιουνίου και το θερινό ηλιοστάσιο. Η πιο γνωστή παροιμία του μήνα είναι το «Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκάφτης», ενώ δεν λείπει ποτέ από τη νηστεία της Σαρακοστής που οδηγεί με... μαθηματική ακρίβεια στο Πάσχα.
Πολλές φορές ο Μάρτης ξεγελούσε τον κόσμο και ξαφνικά έφερνε κακοκαιρία και χειμωνιάτικο κρύο, αναγκάζοντας τους ανθρώπους να ξηλώσουν τους φράκτες των σπιτιών τους και να κάψουν στο τζάκι μέχρι και τα... παλούκια. Άλλοι πάλι θεωρούν ότι ο ήλιος του Μαρτίου έχει πολύ ισχυρές συνέπειες στο δέρμα, καίγοντάς το και αφήνοντας ανεξίτηλα τα σημάδια επάνω του. Γι' αυτό φορούν στο χέρι το «μαρτάκι».
Για τον αγροτικό κόσμο θεωρείται ο «Φυτευτής», ο καταλληλότερος μήνας για να φυτέψει κάποιος δέντρα, ενώ ακούει και στο «Βαγγελιώτης» ελέω της μεγάλης γιορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στις 25 Μαρτίου.
Ακολουθούν οι πιο γνωστές παροιμίες για τον μήνα, που αφορούν κυρίως τον καιρό και τις γεωργικές εργασίες:
- Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκάφτης
- Άλλα λογαριάζει ο Μάρτης και άλλα η Σαρακοστή
- Λείπει ο Μάρτης απ' τη Σαρακοστή;
- Του Μάρτη ο ήλιος βάφει και πέντε μήνες δεν ξεβάφει
- Όποιος έχει κόρη ακριβή, του Μάρτη ο ήλιος μην τη δει
- Μην σε γελάσει ο Μάρτης το πρωί και χάσεις την ημέρα
- Τον Μάρτη ξύλα φύλαγε μην κάψεις τα παλούκια
- Από Μάρτη καλοκαίρι και από Αύγουστο χειμώνα
- Μάρτη βροχερέ και Απρίλη χιονερέ
- Μάρτης είναι νάζια κάνει, πότε κλαίει πότε γελάει
- Αν δώσει ο Μάρτης και κακιώσει μες στα χιόνια θα μας χώσει
- Μάρτη έβρεχε; Θεριστής χαιρότανε
- Μάρτη-Μάρτη βροχερέ και Απρίλη δροσερέ
- Κάλλιο Μάρτη καρβουνιάρη, παρά Μάρτη καψαλιάρη
