Μεγάλη Πέμπτη: Σήμερον Κρεμάται επί Ξύλου - Η Σταύρωση και τα 12 Ευαγγέλια
Το «Σήμερον Κρεμάται επί ξύλου», που αποδίδεται στον Κοσμά τον Μελωδό, συμπυκνώνει το μυστήριο της θείας ταπείνωσης, ενώ ο ήχος του συγκλονίζει με τη δραματικότητά του.
Η Μεγάλη Πέμπτη είναι η ημέρα της Σταύρωσης, όπου η Εκκλησία ζει το αποκορύφωμα του Πάθους. Η ακολουθία των Παθών, με την ανάγνωση των 12 Ευαγγελίων, φέρνει τους πιστούς μπροστά στο δράμα του Σταυρού (Ματθ. 27:32-56). Ο π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ βλέπει στη Σταύρωση τη μέγιστη θυσία του Χριστού για τη λύτρωση της ανθρωπότητας (Φλωρόφσκυ, 1972). Το τροπάριο «Σήμερον Κρεμάται επί ξύλου», που αποδίδεται στον Κοσμά τον Μελωδό, σύμφωνα με τον Ευστράτιο Αργέντη (1955), συμπυκνώνει το μυστήριο της θείας ταπείνωσης, ενώ ο ήχος του συγκλονίζει με τη δραματικότητά του.
Ο π. Αλέξανδρος Σμέμαν σημειώνει ότι η ημέρα αυτή συνδυάζει τη θλίψη του θανάτου με την ελπίδα της Ανάστασης, καθώς ο Σταυρός γίνεται σύμβολο νίκης (Schmemann, 1986). Ο Ιωάννης Φουντούλης προσθέτει ότι η ακολουθία περιλαμβάνει ύμνους που αναδεικνύουν τη συμμετοχή ολόκληρης της κτίσης στο Πάθος, όπως το «Πάντα σοι δέδωκας» (Φουντούλης, 1990).
Στις εκκλησίες, η αναπαράσταση της Σταύρωσης, με τον Εσταυρωμένο να τοποθετείται στο κέντρο, ενισχύει τη συναισθηματική ένταση. Ο π. Ιωάννης Μέγεντορφ υπογραμμίζει ότι η Μεγάλη Πέμπτη δεν είναι μόνο θρήνος, αλλά και δοξολογία για τη σωτηρία που προσφέρει ο Χριστός (Meyendorff, 1987). Η ημέρα κλείνει με μια αίσθηση ιερού δέους, καθώς οι πιστοί προετοιμάζονται για τη Μεγάλη Παρασκευή.
