Μπορεί ένα παζλ να κρατήσει το μυαλό μας σε «φόρμα» και την άνοια μακριά; Η επιστήμη απαντά

Λένε πως ένα καλό παζλ μπορεί να «ξεκλειδώσει» το μυαλό – και όχι άδικα. Είτε πρόκειται για σταυρόλεξα, Sudoku ή παζλ τέτοιου είδους παιχνίδια έχουν τη φήμη ότι «γυμνάζουν» τον εγκέφαλο, προσφέροντας όχι μόνο διασκέδαση αλλά και πνευματική εγρήγορση. Είναι όμως αρκετά αυτά τα παιχνίδια για να προλάβουν πιο σοβαρές γνωστικές διαταραχές, όπως η άνοια;

Σε αυτό το ερώτημα απαντά η καθηγήτρια Κλινικής Νευροανατομίας, ρίχνοντας φως στο κατά πόσο τα παζλ – που απαιτούν σκέψη – μπορούν πραγματικά να λειτουργήσουν προληπτικά ενάντια στην άνοια.

«O πιο κατάλληλος τρόπος για να το θέσουμε είναι: τα παζλ βοηθούν στην καθυστέρηση της έναρξης και της επιδείνωσης των συμπτωμάτων της άνοιας. Κάθε φορά που εκτελούμε μια εργασία, η περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για αυτήν την εργασία χρειάζεται περισσότερο αίμα.

Αυτό αναγκάζει τα αιμοφόρα αγγεία να ανοίξουν και να τροφοδοτήσουν τον εγκέφαλο. Όταν το κάνουν, βοηθούν επίσης στην απομάκρυνση των αποβλήτων. Για να λειτουργήσουν και οι δύο διαδικασίες, τα τοιχώματα των αγγείων πρέπει να είναι εύκαμπτα» λέει η Roxi Carare, καθηγήτρια κλινικής νευροανατομίας στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον μιλώντας στον Guardian.

Γενετικοί παράγοντες, παθήσεις όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση, η υψηλή χοληστερόλη και ο διαβήτης, καθώς και οι επιλογές τρόπου ζωής όπως το κάπνισμα και η κακή διατροφή, μπορούν να οδηγήσουν σε σκλήρυνση αυτών των τοιχωμάτων, καθιστώντας τον εγκέφαλο λιγότερο αποτελεσματικό στην πρόσληψη θρεπτικών συστατικών και στην αποβολή τοξινών.

Πώς βοηθούν τα παζλ

Εκεί μπαίνουν στο «παιχνίδι» τα παζλ. «Όταν λύνεις ένα παζλ, ενεργοποιείς διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου – όραση, συνειρμούς, μνήμη», λέει η Carare. «Αυτό διεγείρει τη ροή του αίματος σε αυτές τις περιοχές, ακόμη και σε ελαφρώς κατεστραμμένα αγγεία, κάτι που βοηθά στη διατήρηση των λειτουργιών» εξηγεί η ίδια και προσθέτει «υπάρχουν επίσης ψυχολογικά οφέλη, ειδικά για τους ηλικιωμένους: τα παζλ παρέχουν ένα αίσθημα επιτυχίας, το οποίο προάγει την ευεξία, και το να τα φτιάχνουμε με άλλους μπορεί να μειώσει τη μοναξιά, κάτι που είναι «κάτι τρομερό για τις ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία», προσθέτει η Carare.

Εάν έχετε γενετική προδιάθεση για άνοια, αυτές οι επιλογές δεν θα την σταματήσουν, λέει ο Carare, επισημαίνοντας ωστόσο ότι « τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν αργότερα σε σύγκριση με κάποιον που δεν κάνει τίποτα από αυτά».

Σε κάθε περίπτωση, όπως διευκρινίζει και η καθηγήτρια Κλινικής Νευροανατομίας, Roxana Carare, είναι σημαντικό να είμαστε ρεαλιστές. Αν υπάρχει γενετική προδιάθεση για άνοια, το να λύνει κανείς παζλ δεν εξαλείφει τον κίνδυνο. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει πως είναι μάταιο. Αντιθέτως, σύμφωνα με την ειδικό, η συστηματική πνευματική άσκηση μπορεί να καθυστερήσει την εμφάνιση των συμπτωμάτων — και αυτό είναι κάτι που έχει πραγματική αξία. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει: «Τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν αργότερα σε σύγκριση με κάποιον που δεν κάνει τίποτα».