Οι τρεις προϋποθέσεις για επιτυχημένη πρόληψη κατά του καρκίνου του μαστού

Του Γεώργιου Ι. Μπούτσικου*

«Κάλλιον του θεραπεύειν, το προλαμβάνειν…» είναι η  ρήση του  Ιπποκράτη, που αναδεικνύει την σημασία της πρόληψης για την διατήρηση του πολυτιμότερου αγαθού, την υγεία.  Τα τελευταία χρόνια γίνεται μεγάλη συζήτηση για την αξία της πρόληψης ειδικά για τον καρκίνο του μαστού και οι λόγοι είναι πολλαπλοί. 

Πρώτον, ο καρκίνος του μαστού είναι το συχνότερο είδος καρκίνου στις γυναίκες και ο δεύτερος πιο συχνός στο γενικό πληθυσμό.  Εκτιμάται πως μία στις οκτώ γυναίκες θα διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού κάποια στιγμή στη ζωή της. Δεύτερον, στον προληπτικό έλεγχο των ασυμπτωματικών γυναικών, μπορούν να ανιχνευτούν υψηλού ρίσκου ή προκαρκινικές βλάβες, και να αντιμετωπιστούν επιτυχώς πριν εξελιχθούν σε καρκίνο χωρίς την ανάγκη χειρουργικής επέμβασης. Τρίτον και σημαντικότερον, αν ανευρεθεί καρκίνος του μαστού σε πρώιμο  στάδιο, είναι πλήρως ιάσιμος χωρίς ανάγκη πραγματοποίησης μεγάλων χειρουργικών επεμβάσεων ή χημειοθεραπειών. 

Ο προληπτικός έλεγχος των γυναικών του γενικού πληθυσμού άνω των 40 ετών, χωρίς οικογενειακό ιστορικό ή άλλους επιβαρυντικούς παράγοντες κινδύνου, θα πρέπει να περιλαμβάνει την κλινική εξέταση από έμπειρο Χειρουργό Μαστού – Μαστολόγο και να συνοδεύεται από ψηφιακή μαστογραφία και υπερηχογράφημα μαστών καθοδηγούμενο απ’ τα ευρήματα της κλινικής εξέτασης και της μαστογραφίας. Αυτό σημαίνει πρακτικά πως αν υπάρχει κάποια παθολογία στο μαστό, αυτή κατά 95% θα βρεθεί και θα αντιμετωπιστεί. Το συγκεκριμένο ποσοστό είναι πολύ υψηλό, καθώς όταν μιλάμε για πιθανότητες στην ιατρική και ειδικά στην ογκολογία, 0% και 100% δεν υφίστανται. 

Επιπλέον είναι πολύ σημαντικό, τόσο για τις  ασυμπτωματικές γυναίκες που κάνουν τον καθιερωμένο ετήσιο έλεγχο τους, όσο και για εκείνες που επιθυμούν να διερευνήσουν κάποιο σύμπτωμα στο μαστό τους, ο απεικονιστικός έλεγχος να γίνεται αποκλειστικά σε εξειδικευμένο κέντρο μαστού , με την απαραίτητη συνδρομή έμπειρου ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού.Το τρίπτυχο της επιτυχίας συνεπώς, στον επιτυχή έλεγχο και την έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση των παθήσεων των μαστού, είναι η κλινική εξέταση από έμπειρο Χειρουργό Μαστού – Μαστολόγο, η ψηφιακή μαστογραφία και το υπερηχογράφημα μαστών. Αν οποιοδήποτε απ’ τα τρία εκλείψει από την αλυσίδα αυτή, μειώνεται η ευαισθησία της διαγνωστικής διαδικασίας και αυξάνεται η πιθανότητα να διαφύγει κάτι.

Ακόμη όμως και στις περιπτώσεις γυναικών που διαγιγνώσκονται με καρκίνο του μαστού είτε σε πιο προχωρημένο στάδιο, είτε με ιστολογικό τύπο με μη ευνοϊκά χαρακτηριστικά, η πρόγνωση εξακολουθεί να είναι άριστη με τα υψηλότερα  ποσοστά 10ετούς επιβίωσης, σε σύγκριση με άλλες μορφές καρκίνου. Υπάρχει τεράστια πρόοδος  στις τεχνικές της Ογκοπλαστικής Χειρουργικής του Μαστού  και στα διάφορα είδη φαρμακευτικών θεραπειών. Οι περισσότερες γυναίκες μπορούν πλέον να διατηρήσουν το μαστό τους ακόμη κι αν έχουν διαγνωστεί με ευμεγέθεις όγκους ή   απαιτούνται μεγάλες θεραπευτικές εκτομές.. Για εκείνες που θα χρειαστούν κάποιο είδος επικουρικής  θεραπείας (ακτινοθεραπεία, ορμονοθεραπεία, χημειοθεραπεία, ανοσοθεραπεία), η αποτελεσματικότητα των σύγχρονων τεχνικών και φαρμάκων είναι εντυπωσιακή. Συνεχώς παρασκευάζονται πιο δραστικά φάρμακα, προϊόντα σπουδαίων επιστημονικών μελετών που πραγματοποιούνται παγκοσμίως. 

Ο αγώνας κατά του καρκίνου του μαστού δεν είναι άνισος, καθώς σχεδόν καθημερινά καταγράφονται μεγάλες «νίκες» της επιστημονικής κοινότητας εναντίον του. Αυτό που πρέπει να θυμούνται όλες οι γυναίκες, είναι ότι επιβάλλεται μία φορά το χρόνο να υποβάλλονται σε κλινική εξέταση από έμπειρο Χειρουργό Μαστού – Μαστολόγο, σε ψηφιακή μαστογραφία και σε υπερηχογράφημα μαστών σε εξειδικευμένα κέντρα μαστού. Κυρίως όμως, δε θα πρέπει να φοβούνται να υποβληθούν στον προαναφερόμενο έλεγχο. Τέλος, καμία γυναίκα,  ανεξαρτήτου ηλικίας, δεν θα πρέπει να παραμελεί τη μηνιαία αυτοεξέταση των μαστών της ενώ σε οποιοδήποτε σύμπτωμα ή εύρημα,  είναι αναγκαίο να ζητά συμβουλή από Χειρουργό Μαστού – Μαστολόγο. 

 *Γεώργιος Ι. Μπούτσικος, MD, PhD, FRCS, FEBS, CEBS. Ογκοπλαστικός Χειρουργός Μαστού – Μαστολόγος, Διευθυντής Τμήματος Χειρουργικής Μαστού ”ΙΑΣΩ Θεσσαλίας”, Consultant Oncoplastic Breast Surgeon, St George’s University Hospital NHS Trust, Λονδίνο, ΗΒ.