OLAF: Αιχμές για το Ευρωκοινοβούλιο - «Αφήστε μας να καταπολεμήσουμε τη διαφθορά»
OLAF: Αιχμές για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η ασυλία στο Ευρωκοινοβούλιο, εμποδίζοντας να γίνει ουσιαστικός έλεγχος για φαινόμενα διαφθοράς όπως το Qatargate, άφησε ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF). Όπως είπε ο Βίλε Ιτάλα στην πολιτική επιθεώρηση POLITICO, υπάρχει ένας πολύ απλός τρόπος για την καταπολέμηση της διαφθοράς: «Αφήστε μας να μπούμε».
«Έχουμε πρόσβαση στο γραφείο του προέδρου της Επιτροπής και στον τομέα της πληροφορικής, αλλά όχι στους ευρωβουλευτές», είπε ο Βίλε Ιτάλα στο POLITICO. «Το Ευρωκοινοβούλιο δεν μας αφήνει να έχουμε αυτή την πρόσβαση», πρόσθεσε, σημειώνοντας ότι αυτό οφείλεται σε ένα καθεστώς διακρίσεων, το οποίο βασίζεται στην ασυλία που απολαμβάνουν οι νομοθέτες της ΕΕ στις Βρυξέλλες.
«Το έχουμε συζητήσει πολλές φορές με το Κοινοβούλιο», είπε ο Ιτάλα, αλλά πάντα παίρνουμε την απάντηση ότι «η ασυλία του ευρωβουλευτή είναι τόσο ισχυρή που η OLAF δεν έχει πρόσβαση».
Όπως επισήμανε ο Ιτάλα, πρώην υπουργός Εσωτερικών της Φινλανδίας και πρώην ευρωβουλευτής, απορρίπτει αυτήν τη θέση, επισημαίνοντας ότι οι ευρωβουλευτές έχουν ασυλία από ποινικές έρευνες, αλλά όχι από «τις διοικητικές μας έρευνες».
Το ζήτημα της ασυλίας των ευρωβουλευτών έχει έρθει στο επίκεντρο με τις αποκαλύψεις για το Qatargate, που οδήγησε στην άρση ασυλίας τριών ευρωβουλευτών (Εύα Καϊλή, Αντρέα Κοτσολίνο και Μαρκ Ταραμπέλα), που έχουν συλληφθεί, όπως και ο πρώην ευρωβουλευτής, Αντόνιο Παντσέρι.
Μεταξύ των συλληφθέντων και ο Φραντσέσκο Τζόρτζι, βοηθός ευρωβουλευτή και σύντροφος της Εύας Καϊλή.
Σύμφωνα με τον Ιτάλα, θεωρητικά, η OLAF θα έπρεπε να μπορεί να ελέγχει ευκολότερα τους βοηθούς, αλλά η πραγματικότητα είναι διαφορετική.
«Μπορούμε να έχουμε πρόσβαση στο γραφείο τους και στο IT τους, αλλά δεν είναι τόσο εύκολο. Έχουν συνήθως μόνο ένα δωμάτιο, όπου βρίσκεται και το γραφείο του ευρωβουλευτή», είπε. Και το γραφείο ενός ευρωβουλευτή, φυσικά, είναι απαγορευμένη ζώνη, ενώ η πρόσβαση σε φορητούς υπολογιστές είναι επίσης περιορισμένη, εάν ο ευρωβουλευτής έχει χρησιμοποιήσει φορητό υπολογιστή βοηθού.
Τι λέει το Ευρωκοινοβούλιο
Η υπηρεσία Τύπου του Κοινοβουλίου υπερασπίστηκε τον χειρισμό της ασυλίας του ευρωβουλευτή, υποστηρίζοντας ότι η ιδρυτική συμφωνία της OLAF του 1999 και οι ισχύοντες κανονισμοί «δηλώνουν ρητά ότι η OLAF υπόκειται στο πρωτόκολλο για τις ασυλίες», ενώ η OLAF μπορεί να προσφύγει στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, η οποία διώκει ποινικές υποθέσεις, εάν πιστεύει ότι ένας ευρωβουλευτής πρέπει να στερηθεί της ασυλίας του και να ελεγχθεί.
«Η κοινοβουλευτική ασυλία δεν είναι προσωπικό προνόμιο ενός βουλευτή, αλλά εγγύηση ότι ένας ευρωβουλευτής μπορεί να ασκήσει ελεύθερα την εντολή του/της και δεν μπορεί να εκτεθεί σε αυθαίρετες πολιτικές διώξεις», ανέφερε το γραφείο Τύπου.
Ο Ιτάλα πάντως αμφισβητεί αυτή τη θέση, λέγοντας ότι το ίδιο το Ευρωκοινοβούλιο ενέκρινε μια απόφαση το 1999 με την οποία δεσμεύτηκε να συνεργαστεί πλήρως σε όλες τις έρευνες της OLAF. Αυτή η απόφαση, είπε, «θα μας δώσει αυτή τη δυνατότητα να κάνουμε αυτές τις αλλαγές προς τη σωστή κατεύθυνση».
Πάντως, πρέπει να σημειωθεί ότι, παρά την περιορισμένη πρόσβαση που έχει, η OLAF διεξάγει έρευνες στο Ευρωκοινοβούλιο. Σύμφωνα με στοιχεία της OLAF, περίπου το ένα τρίτο των ερευνών της εντός των θεσμικών οργάνων της ΕΕ μεταξύ 2017 και 2021 (55 από τις 151) αφορούσε το Κοινοβούλιο. Από αυτές τις 55 υποθέσεις, η OLAF έκανε συστάσεις σε 38 περιπτώσεις, που εκτείνονται από αιτήματα για πειθαρχικές ή δικαστικές ενέργειες έως την αναζήτηση απολεσθέντων κεφαλαίων.
Σύμφωνα με τον Ιτάλα, το Qatargate δημιούργησε μια ευκαιρία στον οργανισμό του να επανεξετάσει τη σχέση του με το Κοινοβούλιο.
«Όλα είναι υπό συζήτηση και νομίζω ότι η δυναμική για να συζητηθούν αυτά τα θέματα είναι τώρα», είπε, σημειώνοντας ότι οι συζητήσεις της OLAF με το Ευρωκοινοβούλιο, συμπεριλαμβανομένης της προέδρου Ρομπέρτα Μέτσολα και των μελών της επιτροπής προϋπολογισμού, «ήταν πολύ εποικοδομητικές και θετικές. Αλλά φυσικά, θα δούμε στο μέλλον ποιο θα είναι το αποτέλεσμα» και εξέφρασε την ελπίδα για αλλαγές, λέγοντας ότι «είναι ζήτημα λογοδοσίας για το Ευρωκοινοβούλιο».
Οι μεταρρυθμίσεις της Μέτσολα
Η πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου προωθεί το δικό της σχέδιο 14 εσωτερικών μεταρρυθμίσεων για τη βελτίωση της κοινοβουλευτικής διαφάνειας, ωστόσο ο Βίλε Ιτάλα εκτιμά ότι πρωτοβουλίες της, όπως η δημιουργία μιας περιόδου «πάγου» για τους πρώην ευρωβουλευτές που θέλουν να ασχοληθούν με το lobbying, δεν επαρκούν.
«Χαιρετίζω όλα αυτά τα 14 σημεία, είναι μια εξέλιξη προς μια καλύτερη κατεύθυνση και καλύτερο μέλλον. Αλλά θα ήθελα να δω ότι υπάρχει τουλάχιστον ένα ακόμη σημείο για να διευκρινιστούν αυτά τα ζητήματα» — η πρόσβαση της OLAF στο Κοινοβούλιο, τόνισε.
Επίσης, ο Ιτάλα αμφιβάλλει για ακόμη μία πρόταση για την αντιμετώπιση της απάτης που ετοιμάζει η Επιτροπή για τον Μάρτιο, με τη θεσμοθέτηση ενός γενικού οργάνου δεοντολογίας της ΕΕ, δυνητικά ενισχυμένο με την εξουσία να ερευνά και να επιβάλλει κυρώσεις στο προσωπικό.
Ο Ιτάλα τόνισε ότι, χωρίς να επιθυμεί να παρέμβει στη διαδικασία, υπάρχει ο κίνδυνος για διπλή προσπάθεια. «Λένε ότι θέλουν να δώσουν “δόντια” σε αυτό σώμα ελέγχου της ηθικής. Μπορούμε να είμαστε εμείς αυτά τα “δόντια”, γιατί κάνουμε ακριβώς αυτή τη δουλειά».
