Ωμή βία με έπαινο τα likes - Τι είναι το φαινόμενο του «Happy Slapping»

Τα περιστατικά βίας μεταξύ μαθητών στα σχολεία, αλλά και εκτός σχολικού περιβάλλοντος ολοένα και αυξάνονται. Τα επίσημα στοιχεία δείχνουν κατακόρυφη αύξηση, τόσο του σχολικού εκφοβισμού, όσο και γενικότερα της ενδοσχολικής βίας, με το φαινόμενο να ανησυχεί ιδιαίτερα γονείς καθηγητές αλλά και ολόκληρη την εκπαιδευτική κοινότητα.

Τα εν λόγω περιστατικά βίας ωστόσο φαίνεται να έχουν ένα και μοναδικό σκοπό: οι ανήλικοι να ανεβάσουν τα βίντεο στις δημοφιλείς πλατφόρμες κάνοντας όπως λένε οι ειδικοί, επίδειξη δύναμης…

Καθημερινά τα social media γεμίζουν από βίντεο ωμής βίας μεταξύ ανηλίκων στα οποία αυτόπτες μάρτυρες είναι οι ίδιοι οι συμμαθητές και οι φίλοι τους, που αντί να τους χωρίσουν και να τους καθησυχάσουν, ρίχνουν λάδι στη φωτιά, τους ενθαρρύνουν και τους φωνάζουν συνθήματα για να συνεχίσουν.

Όπως αναφέρει η ψυχολόγος και παιδοψυχολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου στο flash.gr, πρόκειται για μία νέα «μόδα» που επικοινωνεί τις εικόνες βίας με σκοπό τα likes και την αναγνώριση.

Η Αλεξάνδρα Καππάτου στο flash.gr: «Πρόκειται για μία νέα μόδα η οποία δυστυχώς αναδεικνύεται το τελευταίο καιρό. Τα παιδιά παρενοχλούν κάποιον συμμαθητή τους ή κάποιο άγνωστο παιδί και κάποιο από αυτά τα βιντεοσκοπεί προκειμένου να αναρτήσουν επιτόπου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και να εισπράξουν έπαινο likes και να νιώσουν και τα ίδια πολύ πιο ισχυρά σε σχέση με τον αδύναμου φίλο, γνωστό, άγνωστο παιδί το οποίο έχουν ουσιαστικά εκφοβίσει. Αυτό μπορεί να συμβαίνει για διάφορους λόγους: αρχικώς τα παιδιά στην ηλικία της εφηβείας έχουν μία ροπή στο να ψάχνονται ψάχνουν να βρουν τα πατήματα τους την ταυτότητα τους, να αυτονομηθούν από τους γονείς τους.

»Αυτή είναι μία δύσκολη διαδρομή σε αρκετές περιπτώσεις κυρίως αν δεν έχουνε στηριχθούν κάπου. Σε αρκετές περιπτώσεις πίσω από όλη αυτή την συμπεριφορά των παιδιών η οποία είναι τραυματική και προκαλούν μεγάλο πόνο, κρύβεται μεγάλη μοναξιά και δυσκολία η ανυπαρξία σε σχέση με τους γονείς τους. Οι λόγοι που τα παιδιά το κάνουν αυτό είναι για να δείξουμε ότι είναι πιο δυνατά. Και για να καλύψουν την δική τους ανασφάλεια. Για να νιώσουν ότι είναι σε φάση υπεροχής σε σχέση με το αδύναμου άτομο το οποίο έχουν εκείνη τη στιγμή ενόχληση.

«Κρύβονται πολλές φορές πίσω από την ανωνυμία του διαδικτύου»

»Για να εισπράξουν έπαινο, like, επιβεβαίωση, αποδοχή από τους συνομήλικους τους γνωστούς άγνωστους που θα το δουν στο διαδίκτυο. Κρύβονται πολλές φορές πίσω από την ανωνυμία του διαδικτύου και σε πολλές περιπτώσεις αισθάνονται ότι δεν θα υπάρξει κάποια τιμωρία. Αυτό τα κάνει να νιώθουν ότι δεν υπάρχει κάποια συνέπεια και έχουν το δικαίωμα να λειτουργούν με αυτό τον τρόπο. Σε αρκετές περιπτώσεις είναι θέμα μιμητισμού το ένα παιδί μπορεί να μιμηθεί τη συμπεριφορά ενός άλλου παιδιού. Και βέβαια είναι μία ένδειξη «μαγκιάς» προκειμένου να δείξουν στους άλλους ότι είναι πολύ πιο δυνατά».

Όπως αναφέρει η κ. Καππάτου, τέτοιες συμπεριφορές μπορούν να αποβούν καταστροφικές για την ψυχολογία ενός ανήλικου: «Όλη αυτή η κατάσταση όμως μπορεί να προκαλέσει ιδιαίτερο πόνο σωματικό και συναισθηματικό στο παιδί το οποίο είναι το θύμα . Γιατί νιώθει τη στιγμή αυτή μεγάλη υποτίμηση, διαπόμπευση, ανασφάλεια θυμό, κι αυτά μπορούν το σημαδέψουν στην υπόλοιπη ζωή του. Και να λειτουργήσουν ως ψυχικό τραύμα. Οι συνέπειες αυτού στον ψυχισμό ενός παιδιού είναι πάρα πολύ σοβαρές και σημαντικές. Αρκετά από τα παιδιά μπορούν αναπτύξουν συμπτώματα έντονου άγχους κατάθλιψης και κάποια από αυτά μπορεί να οδηγηθούν σε κάποια αυτοκαταστροφική συμπεριφορά.

»Αυτό που μετράει είναι να μπορέσουν να καταλάβουν τα παιδιά μας κι εμείς οι γονείς είμαστε υπεύθυνοι γι’ αυτό ότι δεν υπάρχει τίποτα κρυφό. Πρέπει να τα διδάσκουμε από νωρίς Τον σεβασμό στους άλλους. Ότι δεν είναι μαγκιά τον να επιτιθέμεθα ομαδικά ως αγέλη σε ένα άλλο παιδί το οποίο μπορεί να είναι μόνο του σε μία άλλη παρέα και χωρίς να μας έχει κάνει κάτι. Δεν επιτιθέμεθα και πάμε να λύσουμε διαφορές μας με άλλο τρόπο με συζήτηση αν έχουμε διαφορές. Κυρίως όμως να σκεφτούν και να αποκτήσουν την ενσυναίσθηση ότι αυτό που δεν θα ήθελαν να τους κάνει κάποιος δεν πρέπει και εκείνοι να το κάνουν είναι πολύ βασικό να έχουν καλή αυτοεκτίμηση και σωστή επικοινωνία με τους γονείς».

Μάστιγα το happy slapping

Οι ειδικοί στον χώρο του κυβερνοεγκλήματος ορίζουν το φαινόμενο της βίας μεταξύ ανηλίκων που αναμεταδίδεται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ονομάζεται διεθνώς «happy slapping» λαμβάνει ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις και φυσικά συνιστά ποινικό αδίκημα. Η διδάκτωρ εγκληματολογίας και διευθύντρια του διεθνούς ινστιτούτου κυβερνοασφάλειας Κέλλυ Ιωάννου αναλύει τις διαστάσεις που έχει λάβει το εν λόγω φαινόμενο, στο flash.gr.

«Το τελευταίο διάστημα παρατηρούμε ολοένα και περισσότερες επιθέσεις μεταξύ ανηλίκων οι οποίες υπάγονται στο γενικότερο φαινόμενο που ονομάζεται εγκληματολογικά happy slapping. Είναι όλες αυτές οι αποκλίνουσες συμπεριφορές, οι εγκληματικές συμπεριφορές, οι οποίες εκδηλώνονται κυρίως μεταξύ νεαρών ατόμων με σκοπό την καταγραφή της επιθετικής συμπεριφοράς και στη συνέχεια την δημοσιοποίηση του υλικού αυτού στο διαδίκτυο. Η διαφορά με όλων των άλλων ειδών τις εγκληματικές και αποκλίνουσες συμπεριφορές είναι ότι η δημοσίευση του υλικού είναι αυτοσκοπός.

»Άρα σε περίπτωση που δεν υπάρχει η καταγραφή του συμβάντος δεν υπάρχει και η εγκληματική συμπεριφορά. Βλέπουμε νέους εν ολίγοις, οι οποίοι προχωρούν σε όλες αυτές τις επιθετικές και βίαιες συμπεριφορές με μοναδικό λόγο και σκοπό την δημοσίευση αυτού του υλικού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Είναι πάρα πολύ δύσκολο τον αντιμετωπίζουμε ένα τέτοιου είδους συμβάντα αφενός γιατί το διαδίκτυο είναι ένας τεράστιος χώρος οπότε όσο περισσότερα υπάρχουν τέτοιες ενέργειες σε διαφορετικά σημεία στο διαδίκτυο και όσο δεν καταγγέλλονται από όλους τους υπόλοιπους διαδικτυακούς χρήστες αυτό δυσχεραίνει και το έργο των αρχών δεδομένου ότι οι περισσότερες πλατφόρμες είναι διεθνής και αυτό απαιτεί και διεθνή πρωτόκολλα για την αντιμετώπιση και τον εντοπισμό των δραστών.

»Πόσω δε μάλλον όταν δράστης είναι ανήλικος. Ειδικά στη χώρα μας βλέπουμε μία δυσκολία στη μεταχείριση τέτοιων συμβάντων γιατί τις περισσότερες περιπτώσεις οι ευθύνες βαραίνουν τους γονείς των παιδιών για παραμέληση εποπτείας ανηλίκων και δυστυχώς αυτό είναι κάτι το οποίο δε λειτουργεί αποτρεπτικά προς την αποφυγή μελλοντικών ενεργειών. Για τα παιδιά θεωρούν ότι έχουν έτσι μία ελευθερία κινήσεων στο διαδίκτυο. Τα παιδιά αυτά συνεχίζουν να κάνουν όλες αυτές οι συμπεριφορές δεδομένου ότι θεωρούν ότι η ανηλικότητα τους τα βγάζει από τη δύσκολη θέση και δεν είναι το ίδιο τρωτά απέναντι στο νόμο».

Στο flash.gr μίλησε για το φαινόμενο του happy slapping και ο πρόεδρος της ΟΛΜΕ, Νικηφόρος Κωνσταντίνου: «Η απαγόρευση κινητών έπρεπε να γίνει χθες. Δεν χρειάζεται το παιδί να έχει καν στο σχολείο κινητό. Γιατί όταν θα το έχει θα το χρησιμοποιήσει. Με χίλιους δυο τρόπους. Ο χειρότερος είναι αυτός. Η στοχοποίηση άλλου, είτε του καθηγητή είτε του συμμαθητής τους. Και εκεί θέλει αυστηρές ποινές, όσον αφορά τη χρήση τους. Εδώ πρέπει να γίνει δουλειά μέσα στην τάξη. Πρέπει να γίνει δουλειά στο κομμάτι της πρόληψης. Τρία είναι απαραίτητα πράγματα: ψυχολόγοι σε κάθε σχολείο, θέλουμε επιμόρφωση σε όλους τους εκπαιδευτικούς και το τρίτο και βασικότερο, εργαστήρια δεξιοτήτων. Εκεί πρέπει να εισάγουμε ενότητες για την ενσυναίσθηση».

Η αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας βρίσκεται πολύ ψηλά στην ατζέντα του υπουργείου Παιδείας. Χθες ο υπουργός Παιδείας, Κυριάκος Πιερρακάκης, επισκέφθηκε το 6ο Πειραματικό Γυμνάσιο Αλεξανδρούπολης από την Αλεξανδρούπολη τόνισε ότι με τη νέα πλατφόρμα για το bullying κάθε περιστατικό βίας στο σχολικό περιβάλλον θα εξετάζεται άμεσα.