Ποιος φίλησε πρώτος; Oι αρχαιολόγοι απαντούν
«Η συνάντηση των χειλιών είναι η πιο τέλεια, η πιο θεϊκή αίσθηση που δίνεται στους ανθρώπους, το υπέρτατο όριο της ευτυχίας».
Έτσι έγραψε ο Γάλλος συγγραφέας του 19ου αιώνα Guy de Maupassant στο διήγημά του το 1882, «Το φιλί». Δεν ήταν μόνος στις ανθισμένες σκέψεις του για το φιλί. Τα ρομαντικά φιλιά γιορτάζονται από καιρό σε τραγούδια, ποιήματα και ιστορίες, που μνημονεύονται στην τέχνη και τον κινηματογράφο.
Κανείς, ωστόσο, δεν γνωρίζει με βεβαιότητα πότε οι άνθρωποι κατάλαβαν για πρώτη φορά ότι η επαφή στόμα με στόμα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για ρομαντική και ερωτική απόλαυση, αλλά οι επιστήμονες ανέφεραν τον Μάιο του 2023 ότι οι άνθρωποι ένωσαν τα χείλη τουλάχιστον πριν από 4.500 χρόνια. Έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Science, ανέτρεψε τις έως τότε εκτιμήσεις, δείχνοντας ότι έπεσαν έξω κατά περίπου 1.000 χρόνια.
«Τα φιλιά είναι πολύ παλαιότερη πρακτική από όσο ίσως πολλοί από εμάς είχαμε συνειδητοποιήσει ή τουλάχιστον το είχαμε σκεφτεί», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Δρ. Τρόελς Πανκ Άρμπολ, επίκουρος καθηγητής Ασσυριολογίας στο πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης.
Χιλιάδες πήλινες πλάκες από τη Μεσοποταμία έχουν διασωθεί. Οι αναφορές τους σε φιλιά ρίχνουν φως στις προσωπικές σχέσεις που υπήρχαν στον αρχαίο κόσμο. «Αυτή η συναρπαστική μελέτη προσθέτει σε έναν αυξανόμενο όγκο επιστημονικής έρευνας για το ρομαντικό/σεξουαλικό φιλί και μας βοηθά να κατανοήσουμε τις ρίζες του φιλιού στην ανθρώπινη κοινωνική συμπεριφορά και συγκεκριμένα στην ερωτική ζωή», είπε ο βιολόγος Τζάστιν Γκαρσία, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα, που μελετά την κουλτούρα και την εξέλιξη των ανθρωπίνων προσωπικών σχέσεων. Ο Γκαρσία δεν συμμετείχε στην έρευνα.
«Η συμπεριφορά στην προσωπική και την σεξουαλική ζωή αποτελεί κομμάτι των ευρύτερων προτύπων ανθρώπινης κοινωνικής συμπεριφοράς. Καταλαβαίνοντας πώς εκφράζονται, αλλάζουν και εξελίσσονται αυτές οι συμπεριφορές, αυτό μας βοηθά να κατανοήσουμε ποιοι είμαστε σήμερα», συμπλήρωσε ο βιολόγος.
Μέχρι πρότινος, οι πρώτες καταγεγραμμένες αναφορές σε φιλιά ήταν στις Βέδες, ινδικά κείμενα που χρονολογούνται γύρω στο 1500 π.Χ και έχουν θεμελιώδη σημασία για τον Ινδουισμό. Ένα από τα κείμενα περιγράφουν δύο ανθρώπους, που τα χείλη τους έρχονται σε επαφή. Φιλιά υπάρχουν και σε ένα άλλο αρχαίο ινδικό κείμενο, στο Κάμα Σούτρα. Έτσι, οι σύχρονοι ακαδημαϊκοί συμπέραναν ότι το ερωτικό φιλί έχει πιθανότατα τις ρίζες του στην Ινδία.
Οι πρώτες αναφορές στα φιλιά και οι προειδοποιήσεις
Ανάμεσα στους Ασσυριολόγους ήταν ευρέως γνωστό ότι πήλινες πλάκες από την περιοχή ανέφεραν τα φιλιά, νωρίτερα από ό,τι αυτά περιγράφηκαν στην Ινδία, ανέφερε ο Άρμπολ. Όμως, έξω από αυτούς τους εξαιρετικά εξειδικευμένους ακαδημαϊκούς κύκλους, λίγοι γνώριζαν ότι υπήρχαν αυτές οι αποδείξεις.
Στην έρευνά του μαζί με τη δρ. Σόφι Λουντ Ράσμουσεν, από το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, έγραψαν ότι τα φιλιά αναφέρονται σε πλάκες από τη Μεσοποταμία που χρονολογούνται στο 2500 π.Χ. Η σφηνοειδής γραφή, σημείωσε ο Άρμπολ, εφευρέθηκε περίπου το 3200 π.Χ. Περίπου το 2600 π.Χ.- ίσως ακόμη και νωρίτερα- οι άνθρωποι άρχισαν να καταγράφουν ιστορίες για τους θεούς τους. «Σε έναν από τους μύθους έχουμε την περιγραφή για θεούς που είχαν ερωτική επαφή και μετά φιλήθηκαν. Αυτή είναι ξεκάθαρη απόδειξη σεξουαλικού, ρομαντικού φιλιού», εξήγησε.
Μέσα σε λίγους αιώνες η γραφή εξαπλώθηκε στη Μεσοποταμία. Έτσι υπήρχαν περισσότερες καταγραφές για την καθημερινή ζωή, με αναφορές στα φιλιά που αντάλλασσαν τόσο παντρεμένα ζευγάρια, όσο και ανύπαντροι άνθρωποι, ως έκφραση της επιθυμίας.
Μερικά παραδείγματα προειδοποιούν για τους κινδύνους. Το φιλί σε ιέρεια που είχε πάρει όρκο κάποιας μορφής αγαμίας «θεωρούνταν ότι στερούσε από εκείνον που τη φίλησε τη δυνατότητα να μιλήσει», σύμφωνα με την έρευνα. Επίσης, υπάρχει αναφορά στην «απρέπεια» του φιλιού στον δρόμο. Αυτό δείχνει πως το φιλί ήταν «καθημερινή ενέργεια», αν και κατά προτίμηση γινόταν ιδιωτικά, επισημαίνει ο Άρμπολ.
