Διερευνητικές επαφές Ελλάδας Τουρκίας: Η ατζέντα Αθήνας και Άγκυρας - Η διαμεσολάβηση του Έντι Ράμα [vids]
Έπειτα από ένα διπλωματικό θρίλερ κι ένα ατελείωτο «παιχνίδι» αλλεπάλληλων τουρκικών προκλήσεων, Ελλάδα και Τουρκία θα καθίσουν και πάλι στο τραπέζι των διερευνητικών επαφών, για πρώτη φορά ύστερα από πέντε ολόκληρα χρόνια, προκειμένου να συζητήσουν. Το Υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε την Δευτέρα 11 Ιανουαρίου 2021, ότι «ο 61ος πρώτος γύρος των Διερευνητικών Επαφών θα λάβει χώρα στην Κωνσταντινούπολη, στις 25 Ιανουαρίου 2021».
Σύμφωνα με ελληνικές διπλωματικές πηγές, η Τουρκική πλευρά επικοινώνησε με την Ελληνική πλευρά και πρότεινε όπως η διεξαγωγή του 61ου γύρου των Διερευνητικών Επαφών λάβει χώρα στην Κωνσταντινούπολη στις 25 Ιανουαρίου 2021. Η Ελληνική πλευρά αποδέχθηκε την πρόσκληση. Υπήρξε, μάλιστα, γραμμή επικοινωνίας της διπλωματικής συμβούλου του πρωθυπουργού, Ελένης Σουρανή με τον εκπρόσωπο του τούρκου προέδρου Ιμπραήμ Καλίν αλλά και γραμμή επικοινωνίας των γενικών γραμματέων των υπουργείων Εξωτερικών των δύο χωρών.
Υπενθυμίζεται ότι οι διερευνητικές επαφές ξεκίνησαν το 2002. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι χώρες είχαν φτάσει πολύ κοντά σε συμφωνία, αλλά οι συνομιλίες «κατέρρευσαν» τον Μάρτιο του 2016. Διαπραγματευτής για την ελληνική πλευρά είναι ο πρέσβης Παύλος Αποστολίδης, ο οποίος εκπροσωπεί την Αθήνα από τα τέλη του 2010. Από την Άγκυρα, διαπραγματευτής αναμένεται να είναι ο πολιτικός διευθυντής του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών Τσαγατάι Ερτσιγές.
Το ερώτημα τι θα συζητήσουν παραμένει ανοιχτό, η Αθήνα επιμένει ότι μόνο αντικείμενο των συνομιλιών είναι η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών (ΑΟΖ, υφαλοκρηπίδα), ενώ την ίδια στιγμή η Τουρκία μιλά για διάλογο χωρίς προϋποθέσεις και προαπαιτούμενα.
Σύμφωνα με πηγές του Ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, αυστηρή ατζέντα στις διερευνητικές είναι ο καθορισμός θαλάσσιων ζωνών, υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Οι ίδιες πηγές, τονίζουν ότι οι διερευνητικές δεν είναι διαπραγμάτευση, αλλά το πρελούδιο της διαπραγμάτευσης ώστε να γίνει κατανοητή η δυνατότητα σύναψης συνυποσχετικού που θα στείλει τη διαφορά στο Δικαστήριο της Χάγης.
Ο ρόλος ΗΠΑ, Γερμανία και ΕΕ
Να σημειωθεί ότι υπήρχε προετοιμασία μέσω των διεθνών διπλωματικών καναλιών όπως έδειξε η κινητικότητα των τελευταίων εβδομάδων με τον Ταγίπ Ερντογάν να έχει επαφές με την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον Ντερ Λάιεν και τον ύπατο εκπρόσωπο Εξωτερικών της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ καθώς και των επαφών Τσαβούσογλου με τον προεδρεύοντα της ΕΕ Αντόνιο Κόστα, με τον οποίο μάλιστα την Δευτέρα 11 Ιανουαρίου 2021, ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε συνομιλίες στη Λισαβόνα.
Ο ίδιος ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, δήλωσε ότι «οι ΗΠΑ και η Γερμανία, προειδοποίησαν την Ελλάδα να ξεκινήσει διερευνητικές συνομιλίες το συντομότερο δυνατόν», ενώ την ίδια στιγμή ο εκπρόσωπος της Κομισιόν Πήτερ Στάνο δήλωνε ότι η ΕΕ περιμένει την έναρξη των συνομιλιών ενώ ο Πορτογάλος πρωθυπουργός κ. Κόστα έχοντας δίπλα του τον κ. Μητσοτάκη ξεκαθάρισε ότι στόχος της πορτογαλικής προεδρίας της ΕΕ είναι το Μάρτιο στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να έχει αλλάξει το κλίμα και η συζήτηση για τις ευρωτουρκικές σχέσεις να μην γίνει στη βάση της επιβολής κυρώσεων αλλά μιας άλλης ατζέντας και σχέσης με την Τουρκία.
Ο ρόλος της Αλβανίας
Εν τω μεταξύ, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου επικαλέστηκε προσπάθεια από τον πρωθυπουργό της Αλβανίας, Έντι Ράμα, για συνάντηση στα Τίρανα μεταξύ του Νίκου Δένδια και Τούρκου ομολόγου του και επανέλαβε την πρόσκληση για συνάντηση στην Αλβανική πρωτεύουσα. Υπενθυμίζεται δε, ότι o πρωθυπουργός της Αλβανίας βρέθηκε την Παρασκευή στην Αθήνα όπου είχε συνομιλίες με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και το Νίκο Δένδια ερχόμενους ουσιαστικά από την Άγκυρα ύστερα από διήμερο ταξίδι κατά το οποίο είχε επαφές με τον Ταγίπ Ερντογάν και την τουρκική ηγεσία.
Επισημαίνεται παράλληλα ότι Ελλάδα και Αλβανία έχουν συμφωνήσει να προσφύγουν στην Χάγη για την οριοθέτηση της ΑΟΖ ενώ βρίσκεται στην ελληνική βουλή για κύρωση η επέκταση στο Ιόνιο των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια.
Από το δείπνο του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Έντι Ράμα και τον Νίκο Δένδια
Η αρχική πρόσκληση Τσαβούσογλου
Σημειώνεται ότι νωρίτερα σε δηλώσεις του ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου ανέφερε ότι η Τουρκία καλεί την Ελλάδα για επανεκκίνηση των διερευνητικών εντός του Ιανουαρίου.
«Ως Τουρκία κάνουμε μια ανοιχτή πρόσκληση. Καλούμε την Ελλάδα εντός του Ιανουαρίου να ξεκινήσουμε τις διερευνητικές επαφές. Εμείς είμαστε οικοδεσπότες και την οριστική ημερομηνία θα την καθορίσουν οι επιτροπές που θα συναντηθούν μαζί με τους ομολόγους τους στην Ελλάδα. Εμείς είμαστε έτοιμοι για όλα τα θέματα» σημείωσε ο κ. Τσαβούσογλου.
https://www.youtube.com/watch?v=japS6nFe8Bg
Παράλληλα, τόνισε ότι είναι ανοικτός να συναντηθεί με τον Νίκο Δένδια στα Τίρανα, μετά από σχετική πρόσκληση που κατέθεσε ο Αλβανός πρωθυπουργός, Εντι Ράμα. «Έχουμε εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και έπειτα από τη συνάντηση αυτή στην πρόσκληση του Έντι Ραμα, είμαι έτοιμος να συναντηθώ με τον Νίκο Δένδια στα Τίρανα. Αυτή είναι μια πρόσκληση κι εύχομαι η Ελλάδα να μην την αρνηθεί» πρόσθεσε.
Στην εκτός πρωτοκόλλου πρόσκληση Τσαβούσογλου προς την Ελλάδα η αρχική αντίδραση του Ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών ήταν πως δεν υπάρχει επίσημη πρόσκληση για τον ορισμό ημερομηνίας ενώ διευκρινιζόταν ότι μοναδικό αντικείμενο συζήτησης Άγκυρας και Αθήνας είναι η οριοθέτηση ΑΟΖ και υφακοκρηπίδας.
Σύμφωνα με τον ΣΚΑΪ, δυο φαίνεται ότι είναι οι λόγοι, για τους οποίους η Άγκυρα απηύθυνε πρόσκληση για διερευνητικές επαφές δημοσίως, και όχι δια της υπηρεσιακής οδού. Αφενός ώστε να «δεσμεύσουν» την Αθήνα, αφετέρου η συνάντηση που θα έχει ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου, την Τρίτη 12 Ιανουαρίου 2021, με τους πρέσβεις της ΕΕ μεταξύ αυτών και τον Έλληνα πρέσβη στην Άγκυρα.
Όλα αυτά την ώρα που ο εκπρόσωπος του Ερντογάν, Ιμπραήμ Καλίν, προεξοφλούσε πως η χώρα του δεν θα υποστεί κυρώσεις για τη συνεχίζομενη παραβατική συμπεριφορά στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ παράλληλα υπάρχει έντονη κινητικότητα και στο Κυπριακό.
Μητσοτάκης: Να σταματήσουμε να παίζουμε τις κουμπάρες
Υπενθυμίζεται ότι νωρίτερα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε ανακοινώσει την πρόθεση της Ελλάδας να προσέλθει στις διερευνητικές, μόλις υπάρξει επίσημη πρόσκληση από πλευρά της Τουρκίας, λέγοντας χαρακτηριστικά: «να σταματήσουμε να παίζουμε τις κουμπάρες και να πάμε σε διάλογο». Στην κοινή συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στη Λισαβόνα με τον Πορτογάλο Πρωθυπουργό Αντόνιο Κόστα , ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε στις δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Αχμέτ Τσαβούσογλου και είπε ότι η Ελλάδα δεν έχει λάβει καμία πρόσκληση από την Τουρκία, την οποία αναμένει για να ξεκινήσουν οι διερευνητικές επαφές «για το ένα και μόνο ζήτημα που αντιμετωπίζουμε, και που δεν είναι άλλο από τον καθορισμό των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο».
Ο Πρωθυπουργός απαντώντας σε σχετική ερώτηση είπε ότι η Ελλάδα θα προσέλθει στις διερευνητικές επαφές με την Τουρκία όταν οριστικοποιηθεί η ημερομηνία, ακολουθώντας και τις κατευθύνσεις που έδωσε το ίδιο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «που δεν είναι άλλες από το να ξεκινήσουμε από εκεί που σταματήσαμε το Μάρτιο του 2016, και να κάνουμε πρόοδο στο ζήτημα του καθορισμού των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο».
Ο κ. Μητσοτάκης είπε ότι η διαδικασία είναι αρκετά απλή από τη στιγμή που υπάρχει διάθεση, και πρόσθεσε ότι οι γενικοί γραμματείς των δυο υπουργείων Εξωτερικών συνεννοούνται, καθορίζουν την ημερομηνία και στη συνέχεια ανακοινώνουν αυτή την ημερομηνία. «Δεν έχει γίνει ακόμα αυτό. Κρατώ όμως ως θετικό ότι η Τουρκία εκφράζει δια του υπουργού Εξωτερικών της τη βούληση να ξεκινήσει αυτή η διαδικασία. Αλλά ίσως έχει έρθει η ώρα να σταματήσουμε να παίζουμε τις κουμπάρες και να καθίσουμε στο τραπέζι, να βρούμε μια ημερομηνία και να ξεκινήσουμε ουσιαστικά τις επαφές», τόνισε.
«Θα είναι ένα θετικό πρώτο βήμα. Από την άλλη θέλω να επαναλάβω αυτό που έχει τονίσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο μετά και την τελευταία μας συνεδρίαση ότι σε αυτή την πολιτική απαιτείται συνέπεια και συνέχεια, και νομίζω αυτό είναι που θα κριθεί από την έκθεση του κ. Μπορέλ που θα μας παρουσιαστεί το Μάρτιο», συμπλήρωσε ο Έλληνας Πρωθυπουργός.
