Τι γράφει το Der Spiegel για την Palantir
Το εκτενές ρεπορτάζ είναι των δημοσιογράφων Ben Holst, Maximilian Popp, Marcel Rosenbach και Alexander Sarovic και αναφέρει πως, η πανδημία είχε μόλις ξεσπάσει στην Ευρώπη τον Μάρτιο του 2020, όταν η αμερικανική εταιρεία τεχνολογίας Palantir απευθύνθηκε στην υγειονομική Αρχή της ΕΕ ECDC και αρκετά κράτη-μέλη της Ένωσης με μια φαινομενικά δελεαστική πρόταση: Η εταιρεία Πληροφορικής υποσχέθηκε λίγο-πολύ να παράσχει δωρεάν τις υπηρεσίες της στην μάχη κατά του κορονοϊού. Αυτό προκύπτει από εσωτερικά έγγραφα που μελέτησε το DER SPIEGEL. Το λογισμικό της Palantir θα βοηθούσε τους Ευρωπαίους να παρακολουθήσουν την εξάπλωση του ιού και να προβλέψουν τις ελλείψεις στα νοσοκομεία. Ορισμένες χώρες αποδέχτηκαν ευχαρίστως την προσφορά, μεταξύ αυτών η Ολλανδία και η Ελλάδα. Ο ελληνικός πληθυσμός είναι πιο γηρασμένος από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και το σύστημα Υγείας δεν είναι πολύ ανθεκτικό. Η πρόταση της Palantir ήταν βολική για την κυβέρνηση. 
Σύμφωνα με το δημοσίευμα η Αθήνα και η αμερικανική εταιρεία συμφώνησαν κρυφά τις λεπτομέρειες της συνεργασίας. Η ανάθεση δεν έγινε με διαγωνισμό και δεν ελέγχθηκε βάσει του νόμου περί της Προστασίας Δεδομένων, κάτι που θα ήταν φυσιολογικό σε τέτοιες διαδικασίες. Οι λεπτομέρειες της συμφωνίας αποκαλύφθηκαν μόνο περισσότερο από οκτώ μήνες αργότερα, στο πλαίσιο απάντησης σε ερώτηση στο Κοινοβούλιο.
Η Palantir προφανώς κινήθηκε υπολογισμένα στην υποτιθέμενη προσφορά βοήθειας προς τους Ευρωπαίους. Σε αντάλλαγμα για την υπόσχεση περιορισμού της πανδημίας με τη βοήθεια λογισμικού, η εταιρεία έλαβε προφανώς από την ελληνική κυβέρνηση την δυνατότητα εκτεταμένης πρόσβασης σε ευαίσθητα δεδομένα. Εκ των υστέρων μάλιστα, άλλαξε και μια ρήτρα για την ψευδωνύλωση των προσωπικών δεδομένων. Η ελληνική κυβέρνηση αρνείται ότι μοιράστηκε δεδομένα ασθενών με την Palantir. Το λογισμικό που έθεσε στην διάθεσή της η εταιρεία εξυπηρετούσε μόνο το σκοπό να εξασφαλιστεί στον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη η δυνατότητα επισκόπησης της πανδημίας. Τώρα, η κυβέρνηση διαβεβαιώνει ότι έχει σταματήσει κάθε συνεργασία με την εταιρεία και ότι έχει διαγράψει όλα τα δεδομένα. Η Palantir ανακοίνωσε ότι δεν αποσπά δεδομένα, ο έλεγχος τους παραμένει στον πελάτη. Ωστόσο, η ελληνική Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα ξεκίνησε έρευνα. Όταν ερωτήθηκαν σχετικά, ούτε η Palantir ούτε η κυβέρνηση στην Αθήνα θέλησαν να σχολιάσουν.
Η Palantir αντιμετωπίζει έτσι μια αδυναμία πολλών ευρωπαϊκών κυβερνήσεων: Το έλλειμμα ψηφιοποίησης των Αρχών τους. Υπάρχει μια «εστίαση δραστηριοτήτων» στην Ευρώπη, αναφέρεται σε έγγραφό παρουσίασής της στο Ομοσπονδιακό Υπουργείο Υγείας, το οποίο δεν έκανε χρήση των υπηρεσιών της εταιρείας για την καταπολέμηση του κορωνοϊού. Ωστόσο, οι αστυνομικές Αρχές στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία και την Έσση χρησιμοποιούν ήδη λογισμικό της Palantir.
Η Palantir ισχυρίζεται ότι είναι σε θέση να βρει λύσεις στα «μεγάλα προβλήματα της εποχής μας» αναλύοντας τεράστιες ποσότητες δεδομένων. Ωστόσο, όπως αποκαλύπτεται από κοινή έρευνα του DER SPIEGEL, του Guardian και της πλατφόρμας ΜΜΕ Lighthouse Reports, υπάρχουν αμφιβολίες για το τι μπορούν να επιτύχουν τα προϊόντα της Palantir καθώς και για τη συμβατότητά τους με τους κανόνες Προστασίας των Δεδομένων.
Η αστυνομική Αρχή της ΕΕ Europol, για παράδειγμα, ολοκλήρωσε απογοητευμένη την συνεργασία μετά από μερικά χρόνια, όπως αποδεικνύουν εσωτερικά έγγραφα.
Αλλά και η προστιθέμενη αξία των προϊόντων της Palantir για την καταπολέμηση των πανδημιών φαίνεται αμφίβολη. Η εταιρεία δημιούργησε το περασμένο καλοκαίρι για την κυβέρνηση των ΗΠΑ ένα σύστημα διαχείρισης εμβολιασμού με το όνομα Tiberius. Μετά από λίγους μήνες χρήσης του, πολλές πολιτείες των ΗΠΑ εμφανίστηκαν απογοητευμένες από την απόδοσή του. Το δημιούργημα της Palantir φέρεται να είναι περίπλοκο και να μην προσφέρει ουσιώδεις πληροφορίες. Οι υπεύθυνοι επιτόπου ουσιαστικά το χρησιμοποίησαν μόνο για να προσδιορίσουν τον αριθμό των δόσεων εμβολίων που έλαβαν από την κυβέρνηση στην Ουάσιγκτον. Αλλά αυτός είναι ακριβώς ο κύριος σκοπός που το Tiberius εξυπηρετεί σε πολιτειακό επίπεδο, λέει η Palantir. Ο τρόπος, με τον οποίο θα διανείμουν κατόπιν το εμβόλιο, εναπόκειται στις ίδιες τις πολιτείες.
Κατά καιρούς παρατηρούνται αποκλίσεις από τη συνήθη διαδικασία κατά την ανάθεση του έργου στην Palantir, καθώς, όπως πρόσφατα στην Ελλάδα, δεν προκηρύσσεται σύμφωνα με την κανονική διαδικασία.
Στην Έσση, η αντιπολίτευση στο τοπικό Κοινοβούλιο θεώρησε την ανάθεση στην Palantir τόσο αδιαφανή, ώστε με το ζήτημα ασχολήθηκε Εξεταστική Επιτροπή. Η αστυνομία του κρατιδίου χρησιμοποιεί από το τέλος του 2017 για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος το λογισμικό ανάλυσης «Hessendata», το οποίο βασίζεται στο Gotham της Palantir. Μια ανάλυση της αγοράς από το Αρχηγείο της Αστυνομίας στην Φρανκφούρτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μόνο η Palantir ήταν σε θέση να ικανοποιήσει όλες τις απαιτήσεις για το επιθυμητό λογισμικό. Σε αντίθεση με την αντιπολίτευση, τα κυβερνώντα κόμματα CDU και Πράσινοι δεν εντόπισαν ελλείψεις. Το ζήτημα δεν διευκρινίστηκε με απόλυτη σαφήνεια. Το Υπουργείο Εσωτερικών της Έσσης, όταν ερωτήθηκε σχετικά, δήλωσε ότι έχει καλή εμπειρία από την συνεργασία με την εταιρεία.
Η Ολλανδή ευρωβουλευτής Sophie in’t Veld παρακολουθεί εδώ και καιρό τις κινήσεις της Palantir και της επιρρίπτει «παράκαμψη των κανονισμών για τις αναθέσεις». Ταυτόχρονα, οι εκπρόσωποι της εταιρείας συμμετέχουν σε «συναντήσεις σε ανώτατο κυβερνητικό επίπεδο».
Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι η συνεργασία με την Palantir υπονομεύει την ιδέα της ψηφιακής κυριαρχίας της Ευρώπης. Αυτό συζητήθηκε πρόσφατα σε σχέση με το Gaia-X, μια πρωτοβουλία για υπηρεσίες cloud που φέρεται να πληροί τα ευρωπαϊκά πρότυπα Προστασίας Δεδομένων. Η πρωτοβουλία αποσκοπεί στο να καταστήσει το ευρωπαϊκό Διαδίκτυο πιο ανεξάρτητο. «Δεν χρειαζόμαστε κανέναν από τη Silicon Valley ή την Κίνα», δήλωσε πρόσφατα ο επικεφαλής της Gaia-X, Hubert Tardieu. Γι’ αυτό και προκαλεί ακόμα μεγαλύτερη εντύπωση το ποιος ήταν από τους πρώτους συνεργάτες της πρωτοβουλίας: Η Palantir.
Πηγή: Περιοδικό Der Spiegel