Στην αντεπίθεση πέρασε ο Βλαντιμίρ Πούτιν και απαντά στις δυτικές κυρώσεις εις βάρος της Ρωσίας για την εισβολή στην Ουκρανία. Ο Ρώσος πρόεδρος πήρε τον έλεγχο των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας που ανήκουν στη φινλανδική Fortum Oyj και τη γερμανική Uniper SE ως πρώτη κίνηση εκ μέρους του Κρεμλίνου σε αντίποινα στις ευρωπαϊκές κυρώσεις για το πάγωμα περιουσιακών στοιχείων. Σύμφωνα με το Bloomberg, με διάταγμα που υπέγραψε ο Πούτιν την Τρίτη, επιτρέπεται στην κυβέρνηση να εισάγει «προσωρινό» κρατικό έλεγχο στα περιουσιακά στοιχεία εταιρειών ή προσώπων από «μη φιλικά» κράτη, όπως οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους, που έχουν προχωρήσει επί έναν χρόνο σε «μπαράζ» κυρώσεων. Η Ρωσία απείλησε να κατασχέσει τα περιουσιακά στοιχεία ξένων εταιρειών πέρυσι, όταν η Γερμανία πήρε τον έλεγχο ενός τοπικού βραχίονα του παραγωγού φυσικού αερίου Gazprom PJSC, τον οποίο αργότερα εθνικοποίησε. Η κυβέρνηση του καγκελάριου Όλαφ Σολτς κατέσχεσε, επίσης, περιουσιακά στοιχεία διύλισης, που ανήκουν εν μέρει στην κρατική πετρελαϊκή εταιρεία Rosneft PJSC, στην οποία επιβλήθηκαν κυρώσεις. Τα μόνα περιουσιακά στοιχεία που αναφέρονται σε προσθήκη στο διάταγμα Πούτιν είναι το 83,7% της Uniper στην Unipro PJSC και το 98,2% της Fortum στην τοπική Fortum PJSC. Και οι δύο εταιρείες είχαν επιδιώξει να πουλήσουν τις μετοχές τους μετά την εισβολή στην Ουκρανία, αλλά εμποδίστηκαν από το Κρεμλίνο, το οποίο απαγόρευσε στους ξένους επενδυτές να πωλούν ρωσικά περιουσιακά στοιχεία χωρίς ειδική άδεια.
Η δημιουργία «ταμείου αποζημιώσεων»
Κύριος στόχος του διατάγματος Πούτιν είναι «η δημιουργία ενός ταμείου αποζημιώσεων με πιθανή χρήση για κυρώσεις ως απάντηση στην απαλλοτρίωση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στο εξωτερικό» εξηγεί ο Πεσκόφ εκ μέρους του Κρεμλίνου στο TASS. Η εξαγορά αφορά περιουσιακά στοιχεία παραγωγής ενέργειας «τα οποία έχουν πρωταρχική σημασία για τη σταθερή λειτουργία» του ρωσικού τομέα ενέργειας, είπε. Η κυριότητα των περιουσιακών στοιχείων δεν επηρεάζεται, σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Διαχείρισης Κρατικής Περιουσίας, τον κυβερνητικό φορέα που θα διαχειρίζεται τα περιουσιακά στοιχεία. Ο αρχικός ιδιοκτήτης «δεν έχει πλέον το δικαίωμα να λαμβάνει αποφάσεις για την διαχείρηση» δήλωσε ο ίδιος. Το διάταγμα εισάγει προσωρινά τη διαχείριση κατά περίπτωση από εξωτερικό παράγοντα και ο κατάλογος των περιουσιακών στοιχείων μπορεί να διευρυνθεί εάν χρειαστεί, εξήγησε ο οργανισμός. Η ρύθμιση μπορεί να τερματιστεί μόνο με προεδρικό διάταγμα! «Νομίζω ότι πολλές εταιρείες που δεν πήραν ή δεν χρησιμοποίησαν την ευκαιρία να φύγουν νωρίτερα θα πρέπει να φοβούνται τώρα, διότι είναι σαφές το μοτίβο της περαιτέρω αυστηροποίησης των κανονισμών και η έξοδος από τη Ρωσία θα γίνεται όλο και πιο δύσκολη» δήλωσε η Ελίνα Ριμπάκοβα, ανώτερη συνεργάτης του Ινστιτούτου Peterson για τα Διεθνή Οικονομικά. «Ο βασικός στόχος είναι η ομηρία και αυτό ήταν σαφές από την αρχή» συμπλήρωσε. «Η χθεσινή ενέργεια δείχνει ότι δεν υπάρχει πλέον κανένας δισταγμός», δήλωσε ο Chris Weafer, διευθύνων σύμβουλος της Macro-Advisory Ltd., συγκρίνοντας τις εξουσίες που λαμβάνονται βάσει της εντολής με μια πληρεξουσιότητα για τον έλεγχο των περιουσιακών στοιχείων. «Εάν ένας ξένος ιδιοκτήτης θεωρείται ότι βλάπτει μια στρατηγική επιχείρηση με τις ενέργειές του ή τις καθυστερήσεις του, τότε το κράτος θα εμφανιστεί με ένα πληρεξούσιο και ο ιδιοκτήτης θα αποκλειστεί μέχρι να τελειώσει η κρίση και όταν το κράτος, και μόνο όταν το κράτος αποφασίσει να ακυρώσει το προεδρικό διάταγμα» είπε ο ίδιος. Η εταιρεία Fortum ανέφερε σε ανακοίνωσή της την Τετάρτη ότι δεν είχε επίσημη επιβεβαίωση της κίνησης της Ρωσίας ή των πιθανών συνεπειών της για τα περιουσιακά στοιχεία και θα σχολιάσει όταν θα έχει περισσότερες πληροφορίες. Η ρωσική μονάδα της Fortum δήλωσε ότι επανεξέλεξε τον διευθύνοντα σύμβουλο Vyacheslav Kozhevnikov κατόπιν οδηγιών της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Περιουσίας και ότι λειτουργεί όπως και πριν. Από την πλευρά της, η Uniper δήλωσε ότι «εξετάζει επί του παρόντος τη νομική κατάσταση». Η Fortum, η οποία ελέγχεται από το φινλανδικό κράτος, ήταν μεταξύ των μεγαλύτερων ξένων επενδυτών στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας της Ρωσίας, με επτά θερμοηλεκτρικούς σταθμούς στην περιοχή των Ουραλίων και τη δυτική Σιβηρία, καθώς και με το μεγαλύτερο αιολικό και ηλιακό χαρτοφυλάκιο της χώρας. Τον Μάιο του 2022, ανακοίνωσε σχέδιο να θέσει τα περιουσιακά στοιχεία προς πώληση, αλλά η διαδικασία σταμάτησε καθώς το Κρεμλίνο αρνήθηκε να εγκρίνει τις συμφωνίες.
