Σαν Σήμερα 30 Μαρτίου γεννήθηκε ο ζωγράφος Βίνσεντ Βαν Γκογκ

Εντάσσεται στο κίνημα του Ιμπρεσιονισμού ή σωστότερα του Μετα-Ιμπρεσιονισμού μαζί με τους Τουλούζ Λωτρέκ, Πωλ Γκωγκέν κ.ά. Γιος πάστορα, το δεύτερο παιδί της οικογένειας με άλλα πέντε αδέρφια να ακολουθούν. Παράτησε το σχολείο και απασχολήθηκε σε διάφορες δουλειές, όπως δάσκαλος στην Αγγλία, βοηθός εμπόρου έργων τέχνης και βιβλιοπώλης. Το ενδιαφέρον του για τη θρησκεία τον οδήγησε στο να γίνει ιεροκήρυκας στο Βέλγιο, αφού πρώτα μαθήτευσε στη θεολογική σχολή του Άμστερνταμ. Το 1880 στις Βρυξέλλες πια, πρέπει να ήταν η στιγμή που αποφάσισε πως θέλει να εξασκήσει τις ζωγραφικές του ικανότητες και το 1881 έκανε λίγα μαθήματα με τον Anton Mauve που του έμαθε ορισμένα τεχνικά στοιχεία της ελαιογραφίας και της υδατογραφίας. Εντούτοις, μπορεί να χαρακτηριστεί και ως αυτοδίδακτος, εφόσον διάβαζε πολύ, επισκεπτόταν μουσεία και ήταν συνειδητοποιημένος για την τέχνη που θα υπηρετούσε. Καθοριστική ήταν η μετάβασή του στο Παρίσι το 1886 και δύο χρόνια μετά στην Αρλ της νότιας Γαλλίας, με έξοδα του αδερφού του, Τεό. Ο Τεό φαίνεται πως ήταν ο σημαντικότερος άνθρωπος στην ζωή του Βαν Γκογκ και τον στήριζε από την αρχή μέχρι το τέλος. Τα γράμματα που έγραψε στον Τεό αποτελούν όχι μόνο ένα σημαντικό ντοκουμέντο για την τέχνη της εποχής του αλλά και αξιόλογα από κάθε άποψη λογοτεχνικά κείμενα.

Επιρροές - Τεχνική

Η σχέση του Ολλανδού ζωγράφου με το χρώμα ήταν ιδιαίτερη. Μελέτησε σε βάθος τις θεωρίες χρώματος και τη δυναμικότητα που προσδίδουν τα ζεύγη συμπληρωματικών χρωμάτων (κόκκινο-πράσινο, κίτρινο-μωβ, μπλε-πορτοκαλί). Τα αναμείγνυε σε κάθε δυνατό συνδυασμό.

«Οι Πατατοφάγοι» (1885)

Τα πρώτα του έργα, της ολλανδικής περιόδου του (1880-1886) είναι βαριά, μουντά, με πλούσια μεν χρώματα αλλά σε χαμηλούς τόνους. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα της τέχνης του της πρώτης αυτής περιόδου είναι ο πίνακας «Οι πατατοφάγοι». Η «μουντή» αυτή περίοδος κράτησε μέχρι το καθοριστικό ταξίδι του στο Παρίσι. Εκεί γνώρισε καλύτερα τους ιμπρεσιονιστές και τη μοντέρνα τέχνη, ήρθε σε επαφή με τους άλλους νεωτεριστές ζωγράφους της εποχής, τις γιαπωνέζικες στάμπες και τα έργα μεγάλων κολοριστών του παρελθόντος όπως ο Ντελακρουά και το ύφος του αλλάζει ριζικά, για να καταλήξει στα εκθαμβωτικά χρώματα και τις παχιές, ξέφρενες πινελιές της περιόδου του Αρλ. Τα έντονα κόκκινα και πράσινα στο Νυχτερινό Καφενείο, συμβολίζουν τα πάθη που μπορούν να καταστρέψουν τον άνθρωπο και ο χώρος απεικονίζεται «σε μια ατμόσφαιρα απαλού θειαφιού ενός φούρνου του διαβόλου» (απόσπασμα από γράμμα του Βίνσεντ στον αδερφό του, Τεό).

«Το Νυχτερινό Καφενείο» (1888)

Είναι ξεκάθαρη η επιρροή του από τα ιαπωνικά μοτίβα. Επηρεάστηκε από τους François Millet και Jules Breton, τον πουαντιγισμό του Σερά, αλλά δεν αγάπησε τίποτα όσο την ιαπωνική τέχνη. Θαύμασε τα χρώματά της, τα διακοσμητικά στοιχεία της, καθώς και την απόδοση του χώρου και πίστευε πως σε κάνει να έρχεσαι κοντύτερα στη φύση. Η φύση, άλλωστε, ήταν ένα από τα καίρια σημεία των αναζητήσεών του και το καταφύγιό του.

«Άνθη Αμυγδαλιάς» (1890), Έργο που δημιούργησε ως δώρο στον Τεό για τη γέννησή του γιου του Vincent Willem van Gogh. Τα άνθη χρησιμοποιούνται ως σύμβολο της νέας ζωής.

Η ταυτότητα που απέκτησε κάνει φανερό πως ο στόχος του δεν ήταν η φωτογραφική απεικόνιση του κόσμου, αλλά η απεικόνιση των συναισθημάτων που του γεννούσε αυτός ο κόσμος. Η απόδοση βάθους δεν τον ενδιέφερε, με αποτέλεσμα να έχουμε επίπεδες επιφάνειες χωρίς σκιές, σαν να φωτίζονται ταυτόχρονα από διαφορετικές θέσεις φωτός. Μεταλλάσσει τον χώρο, επαναστατεί στο πεδίο της προοπτικής στους πίνακές του, ξεφεύγοντας από τις ρεαλιστικές και αυστηρές φόρμες της Αναγέννησης.

«Το δωμάτιο του καλλιτέχνη στην Αρλ» (1888). Επηρεασμένο και αυτό το έργο από τα χαρακτικά της ιαπωνικής τέχνης, δείχνει πώς ο ζωγράφος εισάγει την παραμόρφωση και επιδρά έτσι στην γέννηση του εξπρεσιονιστικού κινήματος.

Χαρακτηριστικό του έργου του Βαν Γκογκ είναι οι κοφτές, στροβιλιστές πινελιές του, που συμβάλλουν στο να ξεχωρίζουν τα χρώματα και παράλληλα φανερώνουν την ψυχική έξαρσή του.

«Έναστρη Νύχτα» (1889)

Το έργο και η αυτοκτονία του

Μέσα σε σχεδόν μια δεκαετία ο Βαν Γκογκ ζωγράφισε 2.100 πίνακες, μεταξύ αυτών και 860 ελαιογραφίες, τις πιο πολλές στα δύο τελευταία χρόνια της ζωής του. Το έργο του περιλαμβάνει τοπία, νεκρές φύσεις, πορτρέτα και αυτοπροσωπογραφίες. Κατά τη διάρκεια της ζωής του είχε πουλήσει μόνο έναν πίνακα.

«Wheatfield under Thunderclouds» - Τα σταροχώραφα (1890)

Τα σταροχώραφα βρίσκονται στο Auvers sur-Oise. Ο Βαν Γκογκ ήθελε να εκφράσει μέσω του πίνακα την απόλυτη μοναξιά και λύπη. Εκεί, πυροβόλησε τον εαυτό του στις 27 Ιουλίου 1890 και πέθανε δυο μέρες αργότερα, στις 29 Ιουλίου. Ήδη από τον Δεκέμβριο του 1888 ο Βαν Γκογκ εκδήλωσε μια κρίση παράνοιας. Ένας άγριος καυγάς ανάμεσα στον Βαν Γκογκ και στον Γκιωγκέν προκάλεσε την πρώτη του κρίση τρέλας, κατά τη διάρκεια της οποίας έκοψε το αυτί του, όχι ολόκληρο, μόνο τον λοβό του. Πάθαινε επιληπτικές κρίσεις και εξαιτίας ψυχολογικών προβλημάτων, εισήχθη σε κλινική, όπου ζωγράφισε πολλούς πίνακες, μεταξύ των οποίων και η αντιπροσωπευτική «Έναστρη Νύχτα». Ένα χρόνο αργότερα πήρε την απόφαση να φύγει και να ζήσει τους τελευταίους μήνες της ζωής του στην περιοχή Auvers sur-Oise, μέχρι τα 37 του χρόνια, οπότε αυτοκτόνησε.

Τα μέρη που επισκέφτηκε, οι άνθρωποι με τους οποίους ήρθε σε επαφή, οι άνθρωποι που δεν κατάφερε να έχει στην ζωή του, η ευφυΐα του και η μελέτη τον έκαναν ένα σπουδαίο και μελαγχολικό δημιουργό που θα άφηνε το στίγμα του στην ιστορία της Τέχνης.