Σαν σήμερα ανακαλύφθηκε ο πρώτος υπολογιστής στην ιστορία - Πώς βρέθηκε ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων

Μια μπρούντζινη λεπτομέρεια, που έμοιαζε με γρανάζι, τράβηξε το βλέμμα του αρχαιολόγου Βαλέριου Στάη, σαν σήμερα, στις 17 Μαΐου του 1902, καθώς μελετούσε ευρήματα από το ναυάγιο των Αντικυθήρων. Αυτή η «λεπτομέρεια» έμελλε να είναι μία από τις πιο σημαντικές ανακαλύψεις για την αρχαιολογία καθώς επρόκειτο για το πρώτο εξάρτημα του Μηχανισμού των Αντικυθήρων, μιας από τις πιο μυστηριώδεις και τεχνολογικά προηγμένες κατασκευές της αρχαιότητας.

Το ναυάγιο είχε εντοπιστεί το 1900 από Συμιακούς σφουγγαράδες στα ανοιχτά των Αντικυθήρων, και αποκάλυψε έναν εκπληκτικό αριθμό αγαλμάτων, αγγείων και αντικειμένων πολυτελείας. Όμως τίποτα δεν προμήνυε ότι ανάμεσα στα ευρήματα θα βρισκόταν ένας αναλογικός υπολογιστής ηλικίας περίπου 2.100 ετών.

Ο Μηχανισμός, πιθανότατα κατασκευασμένος στη Ρόδο γύρω στο 150 π.Χ., αποτελούνταν από δεκάδες μπρούτζινα γρανάζια και χρησιμοποιούταν για την παρακολούθηση των κινήσεων του Ήλιου, της Σελήνης και των πλανητών, αλλά και για την πρόβλεψη εκλείψεων και τη χρονολόγηση των Ολυμπιακών Αγώνων.

Τεχνολογία που παραπέμπει χίλια χρόνια... αργότερα

Το περίπλοκο σύστημα γραναζιών που διαθέτει, έχει περίπου το μέγεθος ενός κουτιού παπουτσιών και φέρνει στον νου ωρολογιακούς μηχανισμούς που κατασκευάστηκαν στην Ευρώπη χίλια χρόνια αργότερα, με λεπτομέρεια απολύτως συγκρίσιμη με οτιδήποτε φτιάχτηκε ακόμα και τον 18ο αιώνα.

Οι επιγραφές πάνω στον μηχανισμό και τα μαθηματικά του μοντέλα αποκρυπτογραφούνται μέχρι και σήμερα με τη βοήθεια σύγχρονων τεχνολογιών, όπως ακτίνες Χ και τρισδιάστατη απεικόνιση. Πολλοί ερευνητές θεωρούν πως ο Μηχανισμός ήταν μέρος μιας ευρύτερης τεχνολογικής παράδοσης, που όμως χάθηκε με την παρακμή του ελληνιστικού κόσμου.

Πάνω από έναν αιώνα μετά την ανακάλυψή του, ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων εξακολουθεί να μας εντυπωσιάζει, προσφέροντας μια μοναδική ματιά στην επιστημονική σκέψη της αρχαιότητας και υπενθυμίζοντας πόσα ακόμη μπορεί να κρύβει ο βυθός της Μεσογείου.