Σαν σήμερα ένας Πάπας «μοίρασε» τον Νέο Κόσμο - Γιατί επωφελήθηκαν Ισπανία και Πορτογαλία
Ο Χριστόφορος Κολόμβος δεν είχε πατήσει καλά καλά στην (αβάπτιστη ακόμα) Αμερική και ένας Πάπας φρόντισε να μοιράσει τον Νέο Κόσμο, με το αζημίωτο ασφαλώς...
Ήταν αναμφίβολα ένα από τα πιο αλαζονικά διατάγματα στην ιστορία, σημάδι της νεοφυούς έπαρσης της Ευρώπης. Σαν σήμερα, στις 3 Μαΐου του 1493, ο πάπας Αλέξανδρος ΣΤ’ εξέδωσε βούλα με τίτλο «Inter Caetera» (κυριολεκτικά, «μεταξύ άλλων»), η οποία μοίραζε ολόκληρο τον Νέο Κόσμο μεταξύ Ισπανίας και Πορτογαλίας. Ο ίδιος καταγόταν από την Ισπανία, όμως ήταν αναμφίβολα μία απλή σύμπτωση. Άλλωστε, ως Βοργίας, ήταν άνθρωπος αμέμπτου ακεραιότητος...
Αν και η γεωγραφία της εποχής ήταν ατελής, αυτή η παραχώρηση σαφέστατα αύξανε κατά πολύ την επικράτεια των δύο αυτών χωρών. Αφού χαράχτηκε μία γραμμή οριοθέτησης στον Ατλαντικό, η Ισπανία είχε πλέον αποκλειστικό δικαίωμα να καταλαμβάνει και να εκμεταλλεύεται όσες περιοχές βρίσκονταν στα δυτικά της.
Μόλις την προηγούμενη χρονιά -διόλου τυχαία, τη χρονιά που ο Κολόμβος ανακάλυψε την Αμερική- τα μεμονωμένα μουσουλμανικά βασίλεια είχαν πλέον εκδιωχθεί οριστικά από την Ιβηρική Χερσόνησο. Οι Ευρωπαίοι εξακολουθούσαν να μην αποδέχονται το γεγονός πως η «Αμερική» (η ονομασία δεν ήταν ακόμη εν χρήσει) ήταν μία εντελώς νέα ήπειρος, αντί για το ανατολικό άκρο της Ασίας. Όταν ο Τζον Κάμποτ αποβιβάστηκε λίγο βορειότερα μερικά χρόνια αργότερα, κι εκείνος θεώρησε πως επρόκειτο για την Ασία -τη γη του Μεγάλου Χάνου των Μογγόλων, του οποίου την πρωτεύουσα αναζητούσε.
Η ευρεία αντίληψη ήταν πως οι νέοι αυτοί τόποι που ανακαλύπτονταν έκρυβαν άφθονο πλούτο. Οι περισσότεροι άνθρωποι της εποχής πίστευαν πως τα πολύτιμα μέταλλα και οι πολύτιμοι λίθοι επηρεάζονταν από τη θερμοκρασία, όπως τα σιτηρά και τα μπαχαρικά -οπότε στα τροπικά κλίματα θα αφθονούσαν. Όπως έγραψε ένας Άγγλος της περιόδου, δεδομένου πως οι βορινές συνθήκες ευνοούν ορυκτά όπως το κεχριμπάρι και μέταλλα, όπως ο μόλυβδος και ο κασσίτερος, έτσι και η ζέστη του νότου ευνοεί την ανάπτυξη ρουμπινιών, διαμαντιών, ζαφειριών, χρυσού, ασημιού και χαλκού.
Τα δικαιώματα εκμετάλλευσης όλων αυτών των εκτάσεων ήταν πολύ μεγάλη υπόθεση. Οι διεκδικήσεις από μη χριστιανούς, μη Καθολικούς, μη Ισπανούς, αποκηρύσσονταν ρητώς. Το δόγμα αυτό συνέχισε να γίνεται αντικείμενο επίκλησης σε αντιδικίες μέχρι και τον 19ο αιώνα, ενώ μέχρι και το 2016 ο πάπας παροτρυνόταν να ακυρώσει επίσημα την ισχύ της βούλας του Αλεξάνδρου.
